basiszorg 1 les1

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 4

Basiszorg 1
les 1

Devina Gudde

[e-mail]

Leerdoelen

De student kan aan het eind van de les benoemen wat voor aspecten onder ADL zorg valt. 

De student kan min. 2 voorbeelden noemen van uiterlijke en persoonlijke verzorging

De student kan min. 3 aandachtspunten benoemen bij het wassen van een zorgvrager.

Opbouw lessen

- VPP: Maartje en Serge 2x per week

VPT: Devina 3x per week 

ADL

ADL

De handelingen die mensen in het dagelijks/gewone leven

uitvoeren zoals:...........

Per week een ander onderwerp

vandaag -> wassen en aankleden

Morgen: -> Methodisch handelen

Doel persoonlijke verzorging

Het doel van de hygiënische verzorging is een bijdrage te leveren aan het optimaal functioneren van de mens, zowel  lichamelijk, sociaal als psychisch.

Wat bedoelen ze hiermee?

Kan student dit uitleggen?

pers. verzorging is alles wat je doet om jezelf schoon en verzorgd aan de buitenwereld te presenteren.
Men wil zich graag schoon, fris en zeker van zichzelf voelen.

Lichamelijk functioneren

Een goede hygiëne heeft een gunstige invloed op de gezondheid van het lichaam. Het helpt bij het goed functioneren van het lichaam. 

Sociaal functioneren

De zelfzorg kan van invloed zijn op de omgang met anderen. Iemand die fris ruikt zal door de meeste mensen positief gewaardeerd worden, maar een zwerver die zich wekenlang niet heeft gewassen, zal in een volle treincoupé geen geliefd gezelschap zijn.

Psychisch welbevinden

Na een wasbeurt voelen mensen zich ook vaak geestelijk opgeknapt. Zelfs aan zeer zieke mensen is te merken dat ze zich na een wasbeurt fitter voelen.

Sociaal

Lichamelijk

Psychisch

Zelfzorgtekorten

Jouw taken en acties sluiten precies aan bij de zelfzorgtekorten van de zv. Belangrijk dat je de zorg coördineert en evalueert met anderen.

Oorzaken zelfzorgtekort:

Vaardigheidstekort

Motivatietekort

Kennistekort
Wat willen bovenstaande punten zeggen?

O

Uitgangspunten bij het wassen

Bij iedere wasbeurt gelden de volgende twee uitgangspunten:

• werk van boven naar beneden
• werk van schoon naar vuil

Denk je dat dit altijd mogelijk is ?
Zo nee, wanneer niet?

Soms is dit niet mogelijk, wees dan extra attent op de hygiëne, bijvoorbeeld door extra handdoeken en washandjes te gebruiken. 

Bijv. Niet mogelijk als iemand incontinent en bed bevuild is. Dan start je vaak eerst met het wassen van het onderlichaam en verschoon je het bed.

Hoe kan je je voorbereiden op het wassen van een zorgvrager?

Voorkennis activeren

Waar denk je aan bij “het wassen van de zorgvrager”?

Denk aan:

• benodigdheden
• jouw (beroeps)houding
• verpleegkundige aandachtspunten 
• observatiepunten

(Mogelijke) Werkvormen: 

via: padlet: https://padlet.com/j_ideler/mx7yflnl61psa9hw

Laat even weten, deel ik het met je

Of 

Hang een grote flap aan de muur en deel post-its uit. Laat student op elke post-it zijn naam zetten. Per onderwerp gebruikt student een andere post-it. (Dus 4 post-its aan student geven.) Student hangt zijn post-it onder het juiste punt.

Dit bespreken, dan heb je  de meeste theorie (slides) besproken. 
Studenten kunnen de slides zelfstandig doornemen.

Wel het wassen van de genitaliën bespreken

Obervatiepunten

• verbaal en non-verbaal gedrag van de zorgvrager;
  
• toestand van de huid, bijvoorbeeld allergieën, bultjes of ontstekingen;
  
• kleur van de huid, bijvoorbeeld bleek of juist rood, verkleuring naar geel of blauw, pigmentveranderingen;
  
• elasticiteit van de huid (turgor);
  
• algemene conditie, bijvoorbeeld beweeglijkheid, vermoeidheid en pijn.

alles wat jij observeert is vaak gevoelige en vaak intieme informatie. Ga er professioneel mee om!

Wassen op verschillende manieren

• Liggend / zittend op bed
  
• Aan de wastafel
• Onder de douche
  
• In bad
• douchebrancard

**Met of zonder handschoenen wassen?

Zie filmpjes op www.samenbeterthuis.nl -> verzorgen. Hier staan 3 filmpjes op van wassen van de zv

Verzorgend wassen = ofwel wassen met wasdoekjes

Verzorgend wassen, of wassen-zonder-water, wordt gedaan met geïmpregneerde washandjes of -doekjes. Deze manier van wassen is minder belastend voor cliënten, en ook beter voor de huid. Daarnaast heeft het ook voordelen voor zorgmedewerkers.

Wasdoekjes

In plaats van washandjes en water wordt er steeds meer gebruikgemaakt van wasdoekjes. Uit een onderzoek bleek dat het wassen zonder water van zorgvragers in ziekenhuizen en verpleeghuizen zo veel voordelen bood dat het gebruik van wasdoekjes waarschijnlijk flink stijgt in de toekomst.

Zo zou de fysieke belasting bij het gebruik van wasdoekjes tot wel 25% minder zijn dan bij een wasbeurt met een waskom. Daarnaast worden zorgvragers, tijdens de wasbeurt, minder belast. 

Vier vroegere handelingen (zeep aanbrengen, naspoelen, drogen, en insmeren met lotion) worden met de doekjes in één keer gedaan. Hierdoor duurt een wasbeurt geen 20 tot 25 minuten meer, maar nog slechts 12 tot 15 minuten. Daarnaast wordt door het gebruik van de wasdoekjes ook nog het risico op kruisbesmetting geminimaliseerd.

Handschoenen? Volgens WIP (Wereld Infectie Preventie) niet nodig, mits je niet in aanraking komt met lichaamsvochten.

Voorbereiding

Verdiep je in de zorgvrager en diens zorgbehoefte (inschatting tijd)

Zorg dat je alle spullen bij de hand hebt

Werk hygienisch

Zorg voor voldoende privacy

Licht de zorgvrager altijd in wat je gaat doen!

Is er een aandoening waarbij je niet goed weet wat je moet doen?

Kijk naar de dagbesteding van de zorgvrager- conditie

Laat de zorgvrager de regie behouden (zelfredzaam)

Filmpje + opdracht

Je gaat zo een filmpje bekijken van een Zorgvrager die op bed gewassen word. 

Wat vind je goed gaan?

Wat zou de verpleegkundige anders kunnen doen? 

Stel dat de zorgvrager geen pop was ;) 
Wat is voor jou als verpleegkundige dan belangrijk om te doen?

Aan- en uitkleden van de zorgvrager

Regel aan- en uitkleden van een zorgvrager met een aangedane zijde

Bij het aankleden:

Eerst de aangedane arm en aangedane been aankleden.

Bij het uitkleden:

Eerst de gezonde arm of been uitkleden, daarna de aangedane kant.

Aandachtspunten

• Je houdt rekening met de wensen, gewoonten en gebruiken van de zorgvrager
  
• Je benadert de zorgvrager respectvol. Je laat de zv zoveel mogelijk zelf beslissen
  
• Je stimuleert de zorgvrager zichzelf aan te kleden. Adviseer over evt. hulpmiddelen
  
• Je kunt advies geven aan de zorgvrager over de juiste kledingkeuze passende bij hun handicap, gezondheidstoestand

De kleding moet makkelijk aan te trekken zijn, bijvoorbeeld door een elastieken band, makkelijke sluitingen en rekbare stof.

De kleding moet makkelijk te wassen zijn 

De kleding moet veel vocht opnemen en warm of juist koel aanvoelen

Zorgvragers die veel transpireren, bijvoorbeeld omdat zij koorts hebben, kunnen het best kleding van natuurlijke stoffen (katoen, linnen) dragen. Natuurlijke stoffen nemen vocht op en geven koelte. Ze zijn ook makkelijk wasbaar.

Zorgvragers met besmettelijke aandoeningen of met minder weerstand tegen infecties, adviseer je katoen of linnen te dragen.
Katoen en linnen zijn op hoge temperaturen wasbaar, waardoor bacteriën gedood worden.

Een gemakkelijk zittende pyjama, soms met een vestje of trui erover, kun je adviseren aan bedlegerige zorgvragers. 

Kleding

Als verpleegkundige adviseer je soms de zorgvrager hoe ze hun kleding kunnen aanpassen aan hun handicap / gezondheidstoestand.

Wat voor kleding adviseer je een zorgvrager die koorts heeft en veel transpireert? Waarom?

Wat voor kleding adviseer je een zorgvrager die op bed ligt?  Waarom?

De kleding moet makkelijk aan te trekken zijn, bijvoorbeeld door een elastieken band, makkelijke sluitingen en rekbare stof.

De kleding moet makkelijk te wassen zijn 

De kleding moet veel vocht opnemen en warm of juist koel aanvoelen

Zorgvragers die veel transpireren, bijvoorbeeld omdat zij koorts hebben, kunnen het best kleding van natuurlijke stoffen (katoen, linnen) dragen. Natuurlijke stoffen nemen vocht op en geven koelte. Ze zijn ook makkelijk wasbaar.

Zorgvragers met besmettelijke aandoeningen of met mindere weerstand tegen infecties, adviseer je katoen of linnen te dragen.
Katoen en linnen zijn op hoge temperaturen wasbaar, waardoor worden bacteriën gedood .

Een gemakkelijk zittende pyjama, joggingsbroek met t-shirt soms met een vestje of trui erover, kun je adviseren aan bedlegerige zorgvragers. 

Methodisch werken

Methodisch werken is  

een vaste, doordachte manier van werken om een bepaald doel te bereiken

Kenmerken van methodisch werken

• Doelgericht gericht op ondersteuningsdoelen
  
• Planmatig werken volgens afgesproken stappen en werkwijze, meestal via een protocol
  
• Procesmatig een vaste openvolging van stappen
  
• Bewust dus voortdurend nadenken en keuzes maken in je ondersteuning

Het is een voortdurend proces.

Fasen in methodisch werken

Fase 1 Voorbereiden

Stap 1: informatie verzamelen, anamnese voeren

Stap 2: Wensen, behoeften en problemen vaststellen

Stap 3: Doelen formuleren

Stap 4: Activiteiten vaststellen en plannen

Fase 2 Uitvoering

Stap 5: Geplande activiteiten uitvoeren en begeleiding bieden

Fase 3 Afrondingsfase
Stap 6: Evalueren, reflecteren op het eigen handelen en zo nodig bijstellen van de zorg

Stap 1 gegevens verzamelen

Anamnese

observeren

Verschil subjectief en objectief?

Stap 2 Vaststellen van wensen, behoefte en problemen

Duidelijk krijgen wat een zorvrager wilt en nodig heeft

Stap 3 Doelen vaststellen

Concreet:

Wat wil de zorgvrager en welke mogelijkheden heeft hij?

Welke financiële mogelijkheden en welke indicaties zijn er?

Wat is de expertise van de zorgprofessional?

Doelen SMART formuleren

Stap 4: vaststellen en plannen van activiteiten

Aan de hand van de doelen bepaal je de activiteiten samen met de zorgvrager.

Stap 5 Uitvoeren van de ondersteuning

ondersteuning bieden volgens zorgplan

rapporteren van de observaties, signalen en handelingen.

de voortgang wordt ook benoemd.

Stap 6 evalueren en bijstellen

Evalueren, reflecteren op het eigen handelen en zo nodig bijstellen van de zorg

Voordelen methodisch werken

• de kans op fouten neemt af omdat je vooruit kijkt
• zowel een ander als jijzelf weet wat er verwacht mag worden
  
• je eigen handelen kan beter geëvalueerd worden om, als het nodig is, het handelen te verbeteren
  
• anderen krijgen een duidelijker beeld van wat jij doet en wil gaan doen