Herhaling: Thema 6

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 2

Herhaling thema 6 (3B)

5 minuten opstarten
Zometeen komt de uitleg, zorg ervoor dat je mee kan schrijven!

Vandaag: Collegeles

Wat gaan we vandaag doen?

 opstarten

College thema 1 en 2

Keuze maken voor de weektaak

De examenstof

Th. 1 Organen en cellen (3A)

Th. 2 Voortplanting en ontwikkeling (3A)

Th. 6 Ecologie (3B)

Th. 8 Planten (4A)

Th. 9 Regeling (4A)

Th. 10 Zintuigen (4A)

Th. 11 Voeding en vertering (4B)

Th. 12 Transport en afweer (4B)

Th. 13 Gaswisseling en uitscheiding (4B)

Th. 6 Transport (4B)

Th. 7 Opslag, Uitscheiding en 

 Bescherming (4B)

Thema 6

Voedselketen

• In de natuur is leven overleven
• Er is een balans ontstaan tussen roofdieren en prooidieren
• Dit kan worden weergegeven in een voedselketen

Voedselweb

• In een ecosysteem zijn er veel verschillende voedselketens
• Al deze voedselrelaties samen kun je weergeven in een voedselweb

Producenten

• Producenten bedrijven fotosynthese
• Planten, algen etc.

Consumenten

• Organismen die leven van  andere organismen: consumenten
• Planteneters, vleeseters en alleseters

Reducenten

• Afvaleters ruimen de dode organismen en uitscheidingen op
• Bacteriën en schimmels zijn reducenten
• Zij maken weer voeding voor producenten

Fotosynthese

• Daar is hij weer
• Het proces waarbij planten zonne- energie vastzetten in suikers (glucose)
• Hiervan groeit de plant
• De vergelijking:
• Alleen in planten!

verbranding

• Dit is de reactie die bij planten en dieren plaatsvind
• Het verbranden van energierijke stoffen (Suikers) voor energie
• De vergelijking:
• Wat valt je op aan de twee reacties?

Rijk en Arm

• Energiearme stoffen:
• Zuurstof, water, koolstofdioxide
• Uit de levenloze natuur
• Energierijke stoffen: 
• Glucose, eiwitten, vetten
• Gemaakt door organismen

Piramide aantallen

• Als ik alle organismen in een gebied zou tellen:
• Hoeveel producenten?
• Hoeveel consumenten 1e orde?
• Hoeveel consumenten 2e orde?
• Hoeveel consumenten 3e orde?
• Dit kan ik laten zien in een Piramide diagram:

Piramide van biomassa

• Als ik in plaats van ga tellen, ga wegen
• Krijg je soms een andere piramide

Piramide van aantallen/biomassa

• Er wordt altijd massa verloren met elke stap omhoog
• Waarom zou dat zijn?

Energie

• Energie raakt verloren bij elke stap omhoog (van de ene keten naar de andere)
• Door bijvoorbeeld:
• Verbranding
• Sterfte
• Ontlasting

Kringlopen

• Het hergebruiken van stoffen gebeurd in een kringloop
• We gaan de koolstofkringloop van dichtbij bekijken
• Koolstof komt voor in:
• Koolstofdioxide
• Glucose
• Denk aan fotosynthese/verbranding

Koolstofkringloop

• Fotosynthese gebruikt koolstofdioxide
• Producenten maken glucose ervan
• Dieren verbranden glucose
• koolstofdioxide komt weer in de lucht
• Reducenten breken glucose af van dode resten/uitwerpselen

Koolstofkringloop

Invloed

• Organismen in het wild hebben te maken met invloeden van hun milieu
• Deze kunnen zijn:
• Biotisch: Invloed uit de levende natuur
• Voorbeeld?
• Abiotisch: uit de levenloze natuur
• Voorbeeld?

Niveaus

• Er zijn een aantal termen over levende organismen in een gebied:
• Individu: één organisme
• Populatie: groep zelfde soort in een leefgebied
• Ecosysteem: Alle populaties EN de abiotische factoren

Populatiegrootte

• In een ecosysteem wisselt het formaat van de populaties
• Afhankelijk van de gunstigheid van de biotische en abiotische omstandigheden
• Na een aantal jaar zal er een balans ontstaan 
• Biologisch evenwicht

Optimumkromme

• De verhouding van abiotische factoren op overlevingskans kan in een grafiek worden weergegeven
• Bijvoorbeeld: temperatuur
• Bij 25C is de overlevingskans optimaal
• Optimumkromme: Optimum betekend beste
• Optimale temperatuur?

Aanpassingen

• Organismen zijn in de loop van vele generaties aangepast geworden op hun omgeving
• Dus op biotische en abiotische factoren
• De wandelende tak?

Waterdieren

• Waterdieren zijn gestroomlijnd
• Met minder energie, sneller voortbewegen
• Schubben met een laagje slijm
• Verminderd de weerstand
• Kieuwen natuurlijk

Landzoogdieren

• Bij verschillende landzoogdieren zijn de poten aangepast op de ondergrond
• Zoolgangers: zachte ondergrond
• Hoefgangers: harde ondergrond
• Teengangers: katachtigen

Vogels

• Vogels hebben verschillende snavels en poten afhankelijk van hun omgeving en leefstijl
• We gaan een viertal langs:

Steltlopers

• Steltkluut
• Lange dunne snavel: priemsnavel
• Lange poten om droog te blijven

roofvogels

• Buizerd
• Lange scherpe klauwen
• Haaksnavel: vlees in stukken scheuren

Zangvogels

• Vink
• Leven van zaden en insecten
• Zaden: kegelsnavel om zaden te breken
• Pincetsnavel: insecten uit schuilplaats halen

Watervogels

• Zwaan
• Zwemvliezen tussen tenen
• Zeefsnavel om voedsel uit water te filteren

De keuze's

1. Timmy/Tammy: Ik wil de leerstof goed tot mij nemen
2. Voorbeelden?
3. Spike: Ik wil goed de leerstof kunnen toepassen tijdens de tentamens/examens
4. Voorbeelden?
5. Johnny/Jenny: Ik wil op mijn eigen manier bezig met het verwerken van de leerstof
6. Voorbeelden?

De afspraken

1. Je maakt een product en kan aantonen hoeveel tijd je er aan hebt gespendeerd
2. Deze week maak je voor thema 1 en/of 2 een keuze
3. Welke hulp kan ik geven?
   - Oefentoetsen
   - Leerdoelen vorig jaar
   - Helpen met je keuze maken
   

Zelfstandig aan de slag

Maak een keuze

Je hebt 2 lessen om een product te maken

Vragenlijst

1. bsot.nl
2. Klas: 4M (hoofdletters)
3. Code: ADV-906