Examentraining Bevolking en Ruimte

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

H4 Bevolkingsgroei in Nederland

Bevolkingsgroei in Nederland

Natuurlijke bevolkingsgroei = geboortecijfer – sterftecijfer

Sociale bevolkingsgroei = immigratie – emigratie

Totale bevolkingsgroei = natuurlijke bevolkingsgroei + sociale bevolkingsgroei

Nigeria een reus?

Gevolgen van daling geboortecijfer:

1. vergrijzing = het aandeel ouderen is flink gegroeid.

     - geboortegolf (babyboom) na WOII

     - gestegen levensverwachting

  2. ontgroening = het aandeel jonge mensen is sterk afgenomen.

    - gebruik voorbehoedsmiddelen

    - rol van de vrouw in de samenleving

    - afgenomen zekerheid (eerst koophuis en vaste baan, dan pas       kinderen)

Migratie

Jaren ‘50 / ‘60: vertrekoverschot

Daarna: Nederland = immigratieland 

4 groepen immigranten:

1. gastarbeiders 

     Vanaf 1965, Marokkanen en Turken

 2. inwoners van de voormalige koloniën           Surinamers, Indonesiërs, Antillianen             voor studie of werk

Migratie

 3. Politieke vluchtelingen

     (zijn niet veilig in hun eigen land)               Irakezen, Syriërs 

     Ook economische vluchtelingen

 4. Inwoners andere EU-lidstaten

     vooral uit Oost-Europa

     - voor studie of werk

     - seizoensmigratie

Populaire steden

- Binnen Nederland zijn grote verschillen in  bevolkingsgroei

- De 4 grote steden en de meeste  middelgrote steden blijven groeien.

Redenen : veel werk, studies, voorzieningen

-Gebieden waar de bevolking groeit: groeigebieden / groeiregio’s

Voordelen groeiregio's / groeigebieden:

- Gemeenten krijgen meer belastinginkomsten

- Bedrijven kunnen meer goed opgeleide werknemers krijgen

- Voorzieningen krijgen meer bezoekers en klanten

Nadelen groeiregio's / groeigebieden:

- Tekort aan woningen

- Druk

- Wachtlijst voor voorzieningen

Krimpgebieden

Nederland heeft ook gebieden met waar de bevolking afneemt: bevolkingskrimp 

Deze gebieden noem je krimpgebieden / krimpregio’s

Vraag: Waar trekken mensen? Waar gaan ze heen? Wie trekt weg? Wie blijven over?

Krimpgebieden

Oorzaak krimp:

Jongeren trekken weg voor werk, studie of voorzieningen

Gevolg:

- Ouderen blijven over 

( vergrijzing)

- Voorzieningen verdwijnen

Krimpgebieden

Verzorgingsgebied = het gebied waar de klanten van een voorziening vandaan komen.

 Drempelwaarde = het minimum aantal klanten dat een voorziening nodig heeft om te kunnen bestaan.

Reikwijdte: De maximale afstand die mensen willen afleggen om van een voorziening gebruik te maken.

Reikwijdte toegenomen door toegenomen autobezit.

Naar de stad

Na 1870  veel urbanisatie / verstedelijking

 percentage mensen dat in de stad woont

Oorzaak: industrialisatie

De stad uit

suburbanisatie: 

De trek van stad naar platteland. 

 suburbanisatie / de stad uit

- Welvaart neemt toe en mensen trekken de stad uit

Redenen:

meer ruimte, meer groen, mensen gaan met hun auto naar hun werk heen weer rijden

Gevolgen van  suburbanisatie

1. Er ontstonden agglomeraties: Dorpen groeiden vast aan een grote stad

2. Er ontstonden stedelijke gebieden: Agglomeraties die dicht bij elkaar zitten

Grootste stedelijke gebied van Nederland: De Randstad

van stad tot stedelijk gebied

Re- urbanisatie / de stad weer in

Re - urbanisatie: Mensen gaan van platteland weer terug naar de stad

- Steden worden weer populair, (jonge)mensen trekken weer naar de stad

Werken, studeren, uitgaan

Tijdlijn

Urbanisatie

na 1870

Suburbanisatie

1960 - 1985

Re - urbanisatie

1985 - 2006

Groei steden in de Randstad

• Steden groeiden vanaf 1870 door de groei van de industrie in steden
• De groei van deze steden ging volgens het:
• concentrisch groeimodel:  de groei van een stad vanuit het centrum met de historische stadskern.

CONCENTRISCH GROEIMODEL

De groei vanuit het centrum.

--

Hoe verder van het centrum, hoe ruimer de wijk is opgezet.

--

Je kunt dit herkennen op een foto.

Je herkent de 4 onderdelen van het concentrisch groeimodel op foto's.

1

2

3

4

H5 Bevolkingsgroei in Duitsland

Leeftijdsopbouw van Duitsland

Sterke vergrijzing + ontgroening => hoe komt dat?

1. Levensverwachting is gestegen, mensen worden ouder.
2. Duitse babyboom begon later dan in NL => na 1950 => deze groep mensen gaat de komende jaren pas voor meer vergrijzing zorgen.
3. Laag geboortecijfer => ontgroening.

Laag geboortecijfer door: de pil, vrouwen langer wachten met kinderen, meer vrouwen kinderloos.

Leeftijdsdiagram Duitsland

Migratie

( 4 groepen migranten)

1. Volksduitsers: mensen uit gebieden die vroeger bij Duitsland hoorden.
2. Gastarbeiders: Ze kwamen na 1960. Grootste groep zijn de Turken. Zij werkten vooral in de mijnbouw en industriegebieden.

3. Arbeidsmigranten: Door open grenzen, veel uit andere EU lidstaten. Vooral uit Polen.

4. Vluchtelingen: bv. uit Syrië, Oekraïne, Afghanistan   

Twee staten

Staat 1: Oost - Duitsland DDR

- Communistisch

- Alles in handen van de staat

- Dictatuur – onder invloed van Sovjet Unie

-  Lage welvaart

- Grote vertrekoverschot naar het westen

 

Twee staten

Staat 2: West-Duitsland:BRD

- Kapitalistisch

- Democratisch

- Veel vrijheid

- Hoge welvaart

- Onder invloed van de VS

Berlijn

- De hoofdstad werd ook in 2 verdeeld

- Oost - Berlijn: Bij Oost - Duitsland

- West - Berlijn: West- Duitsland

- Veel mensen gingen van oost naar west Berlijn

- Bouw van Berlijnse muur in 1961

- Val van de muur in 1989

Krimp in Oost Duitsland

- 1989: Oost-Duitsland en

 West-Duitsland werden herenigd

- Duitsland werd 1 land

-Grote regionale verschillen: 

 - westen: modern, rijk

- oosten: vervallen, arm

- Grote vertrekken (jonge mensen) uit Oost naar West
 

Groeiregio's 

- In het oosten van Duitsland is Berlijn de enige groeiregio.

-  Berlijn kent veel voorzieningen, studiemogelijkheden en werk

- In het westen en zuiden van Duitsland zijn er meerdere groeiregio's. 

-München kent de grootste groei. Hier is veel werk in de moderne industrie of in de dienstensector te vinden (aantrekkingsfactor).

Krimpregio

- In het oosten van Duitsland zijn er veel krimpregio's.

-  Dit zijn vooral de oude industriegebieden en landbouwgebieden met een hoge werkloosheid (afstotingsfactor).

- Ook in het westen van Duitsland zijn er krimpregio's te vinden, bijvoorbeeld het Ruhrgebied( Oud industriegebied)

 Ook hier is een hoge werkloosheid door de vervallen industrie.

München = groeiregio: veel werk in de moderne industrie of in de dienstensector 

Berlijn is ook een groeiregio

Ruhrgebied krimpregio

Oost - Duitsland  kent veel krimgebieden

H6 Bevolking en ruimte in China

Leeg westen, vol oosten 

- 1,4 miljard inwoners

- Ongelijke bevolkingsspreiding

 - Oosten:  Hoge bevolkingsdichtheid

- Westen: lage bevolkingsdichtheid

Verchinezen

- 90% van de bevolking: Han Chinees

- Wonen in het oosten

- Nog 55 andere bevolkingsgroepen: Wonen in het westen

- Overheid: Wil bevolking beter verspreiden over het land 

- Han - Chinezen krijgen gratis huis en baan aangeboden in het westen

-Het westen "verchinezen" 

Eenkindpolitiek

- In 1979 eenkindpolitiek ingevoerd

- Eenkindpolitiek: Gezinnen mogen 1 kind 

- Afgeschaft in 2015

- Voordeel: Daling geboortecijfer 

Eenkindpolitiek

Nadelen eenkindpolitiek:

1. Vergrijzing

Dit komt door laag geboortecijfer en gestegen levensverwachting

2. Jongensoverschot

3. Abortus 

Hukou

- Je moet blijven wonen waar je bent geboren

- Binnenlands paspoort nodig (hukou)

- Te duur

- Zonder geldige hukou, geen recht op voorzieningen in de stad

Maak aantekeningen!!

250 miljoen wonen "illegaal" in de stad, ze hebben geen recht op voorzieningen.

De Chinese overheid wil niet dat het binnenland leegloopt. 

Maatregelen binnenland China:

- Infrastructuur verbeteren

- Minder strenge milieuregels voor bedrijven

- Lage lonen

- Lage belastingen voor bedrijven

 En in sommige gebieden met succes

Hutongs

-  Vroeger: veel traditionele, Chinese wijkjes

 ( hutongs) :

 - 10 tot 12 kleine huizen rond een open ruimte (hofje)

- gemeenschappelijke toiletgebouwen en wasruimten

- Smalle, rechte straten. De infrastructuur en bereikbaarheid zijn er slecht 

- mensen zijn gehecht aan elkaar en veel samen ( veel participatie)

Maak aantekeningen!!

Plattegrond Hutong

Ingang Hutong

Veel hutongs worden gesloopt in steden

Ze worden vervangen door hoogbouw

Oprukkende flats

Waarom worden Hutongs gesloopt in steden:

- Veel hutongs zijn gebouwd in het centrum van steden

- grondprijs centrum is hoog

- Woningen leveren veel geld op

- Hutongs vervangen door hoogbouw

- bewoners hutong moeten verplicht verhuizen

- bewoners hebben geen inspraak

Nu: regering wil  sommige Hutongs opknappen, culturele waarde

Ook: regering biedt arbeidsmigranten in de stad woningen aan om te voorkomen dat er krottenwijken ontstaan zoals in India

Maak aantekeningen!!

+ Voordelen verhuizing: 

+ centrale verwarming 

+ airco 

+ meer ruimte, meer luxe 

+ eigen wc, bad, douche

- Nadelen verhuizing: 

- ver weg van hun winkel / werk

- ver weg van vrienden / familie

 - geen geld om de flat te betalen

Bron 1 Smog

📍 Smog = de vervuilde lucht in steden door giftige gassen van auto’s, fabrieken en huishoudens.

📍 Veel smog in de winter: door gebruik steenkool voor verwarming

📍 slecht voor de gezondheid, Chinezen dragen mondkapjes

Bron 3 Minder files en luchtvervuiling

📍 Maatregelen tegen congestie en smog:

- kentekenrijden

- mensen moeten loten als ze nieuwe auto willen kopen

- goed openbaar vervoer, bv filebus (zie video)

- groene auto's in centrum

- filters op schoorstenen fabrieken

- huishoudens aansluiten op gas