Herhaling H3

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 2

Welkom!

Neem rustig plaats en leg je aantekeningenschrift op tafel

Geschiedenis

Maris College - Klas 2 - vmbo 

H3 De Eerste Wereldoorlog en daarna

Vandaag

• 3.1
• 3.2 (nieuwe staten)
• 3.4

Kaart van Europa 1914

Het Duitse Rijk was een stuk kleiner dan dat we nu kennen.

Polen is onderdeel van Rusland. Net zoals Wit-Rusland, Letland, Estland, Lithouwen en Oekraïne.

Bestond uit het hedendaagse: Oostenrijk, Hongarije, Bosnië en Herzegovina, Kroatië, Tsjechië, Slowakije, Slovenië en delen van Italië, Montenegro, Polen, Roemenië, Servië, Oekraïne

Het Ottomaanse Rijk kennen we nu als Turkije

Aanleiding Eerste Wereldoorlog

• Veel landen in Europa willen onafhankelijk worden
• Ze willen hun eigen land hebben
  
  
• Oostenrijk-Hongarije bestond uit vele verschillende landen, waaronder Bosnië en Servië
• De keizer was daar de baas
• Veel landen uit Oostenrijk-Hongarije willen ook onafhankelijk worden
• De keizer Franz Joseph was de baas
• Frans Ferdinand

• De spanning in Europa loopt steeds meer op

Gavrilo Princip

Bondgenoten

• Er waren veel bondgenoten in Europa
  
• Landen die elkaar hielpen bij conflicten/problemen
  
  
• Oostenrijk-Hongarije gaf Servië de schuld van de moord
• Oostenrijk-Hongarije verklaart Servië de oorlog
  
  
• Bondgenoot Rusland schoot Servië te hulp
• Rusland werd op hun beurt weer gesteund door een bondgenootschap met Frankrijk en Groot-Brittannië
• Oostenrijk-Hongarije kon rekenen op hun bondgenootschap met Duitsland
  
  
  

Na juli 1914 mobiliseerden al deze landen. Ze zorgden dat ze klaar waren voor oorlog

Bondgenoten in 1914

Er ontstonden twee grote groepen bondgenootschappen, namelijk:

• 
  
  
• Nederland is neutraal

Geallieerden	Centralen
Groot-Brittannië	Duitsland
Rusland	Oostenrijk-Hongarije
Frankrijk	Italië

Oorzaken WOI

• Nationalisme: liefde voor eigen volk
• Mensen waren heel erg trots op hun land
• Mensen wilden vechten voor vlag en land
  
  
  
• Militarisme: verheerlijking van het leger
• Mensen vonden leger belangrijk
• Mensen willen oorlog voeren en het leger in
  
  
• Wapenwedloop: strijd om de sterkste en beste wapens
• Landen willen aan elkaar laten zien wie het sterkst is
• Oorlogsindustrie: de economie draait op het maken van wapens
• Moderne wapens: tanks, gevechtsvliegtuigen, automatische geweren

Tweefrontenoorlog

• De oorlog begon met een Duitse aanval op Frankrijk via België
• Duitsland wilde Frankrijk in het westen  snel verslaan om daarna Rusland aan te vallen in het oosten
• Von Schlieffenplan
• De Duitsers wilden niet op twee plaatsen tegelijkertijd vechten
• Maar... Frankrijk vecht terug. Hierdoor ontstaat er een tweefrontenoorlog = oorlog waarbij op twee gebieden tegelijk gevochten wordt
• Oost front
• West front
  
  
• Soldaten graven zich in loopgraven (diepe greppels, versterkt met zandzakken en prikkeldraad)

Kerstvrede 1914

Duitse en Britse soldaten komen samen en hebben een wapenstilstand op 'niemandsland'

Nederlandse neutraliteit

Nederland was tijdens de Eerste Wereldoorlog neutraal

• Onpartijdig, geen kant kiezen
  
  
• Toen Duitsland, Nederland binnenviel (om Frankrijk aan te vallen) lieten ze Nederland voor de rest met rust
  
  
• Dit kwam omdat Duitsland gebruik maakte van de Rotterdamse haven om goederen te vervoeren

Gevolgen WOI voor Nederland

• Nederland nam de rond de 1 miljoen vluchtelingen uit België op
  
  
• Deze Belgen waren op de vlucht voor de oorlog
  
  
• Belgische soldaten werden, net als soldaten uit andere landen, ontwapend en gevangen gezet
  
  
• Oorlog is slecht voor handel, er ontstaat daardoor een schaarste=te kort aan goederen

Einde WOI

• In 1918 kregen de geallieerden versterking van de Verenigde Staten
• Hierdoor kregen de geallieerden veel meer beschikking tot soldaten dan de centralen

• Duitsland lukt het om Rusland te overwinnen (oostfront)
• Het lukte Duitsland niet om Frankrijk (westfront) te overwinnen
  
  
• Duitsland vroeg om een wapenstilstand en moest zich overgeven
  
  
• Uiteindelijk duurde de oorlog in totaal 4 jaar
• 1914-1918

Ongeveer 10 miljoen soldaten en 9 miljoen  burgers kwamen om het leven

'de verloren generatie'

Verdrag van Versailles

• Duitsland kreeg de schuld van oorlog
  
  
• Er werd afgesproken dat zij:
  1. Geen groot leger mochten hebben
  2. Stukken land moesten inleveren
  3. Schadevergoeding moesten betalen
  
  
• Verdrag van Versailles = vredesverdrag 
  
  

Verdrag van Versailles

• Oostenrijk-Hongarije en Ottomaanse rijk vielen uiteen en landen kregen onafhankelijkheid door verdrag Versailles
  
  
• Van Oostenrijk bleef een klein deel over
  
• Polen, Tsjecho-Slowakije en Hongarije werden zelfstandige staten
  
  
• Van het Ottomaanse rijk bleef alleen Turkije over

Europa voor de eerste wereldoorlog (1914)

OH en Ottomaanse rijk

Europa na de eerste wereldoorlog (1918)

Onafhankelijke staten als polen, oostenrijk en joegoslavie 

De economische wereldcrisis

• Rond 1929 ging het mis met de Amerikaanse economie
  Oorzaak: Amerikanen kochten minder producten
  Gevolg: Bedrijven moeten sluiten
•  Economische crisis = mensen hebben minder werk en ook minder geld
  
  
• Door de handelscontacten in de wereldeconomie werd de crisis over de hele wereld verspreid
  
• Veel bedrijven moeten sluiten -- werkloosheid
  
  
• In Nederland en Duitsland ontstaat er ook werkloosheid en armoede
• Nederlandse werklozen kregen een uitkering
• Om zwart werken te voorkomen, moesten ze 2x per dag stempelen in een stempellokaal

Antidemocratische partijen

• Door de crisis stemden veel Duitsers op de partij van Adolf Hitler -- de NSDAP
• Dit was een nationaalsocialistische partij
  - Antidemocratisch
  - Dictatuur
  - Nationalistisch 
  - Racistisch: Arische ras was beter dan alle andere rassen
  - Gewelddadig 
• De nazi's: afkorting van nationaalsocialist
  
  
• In 1932 won de NSDAP de Duitse verkiezingen
• In 1933 werd Hitler benoemd tot regeringsleider van Duitsland
• Einde democratie, begin dictatuur
• Führer = leider

Dictatuur in Duitsland

Hitlers beleid:

• Schaft burgerrechten af
• Duitsland wordt een totalitaire dictatuur
• Tegenstanders werden naar concentratiekampen gebracht door de SS
• Duitsers werden gedwongen tot gehoorzaamheid 
• Indoctrinatie: opdringen/dwingen van ideeën
• Propaganda: verspreiding van ideeën
  
  Hitler was Duitsland aan het voorbereiden op een nieuwe oorlog:
  - Leger vergroten
  - Autowegen aanleggen
  - Oorlogsindustrie -- nieuwe wapens maken
  
• Gevolg: de werkeloosheid verdween