Gouden eeuw introductie

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

De Gouden Eeuw

1585-1672

Stelling: "De term Gouden Eeuw moet worden aangepast." Ben je het hiermee eens of oneens? Leg je antwoord uit.

Religie en bestuur

• Spaanse koning Philips II: groot katholiek rijk
• Gebrek aan godsdienstvrijheid: protestanten werden vermoord door de Spaanse inquisitie → verzet tegen de koning
•  1581: Philips II niet meer erkend als vorst
• 1585: Val van Antwerpen → groei Amsterdam →
  start Gouden Eeuw

VOC

• 1602: oprichting Verenigde Oost-Indische Compagnie → zeer rijke bovenlaag: kooplieden leefden als vorsten
• Rijkdom en bloeiende cultuur in Holland en Zeeland → De Gouden Eeuw
• Armoede in de andere gewesten
• Vriendjespolitiek en corruptie

Zeventiende eeuw

• de Nederlanden kende grote voorspoed
• Tachtigjarige oorlog Spanje (1568-1648) → samenwerking gewesten → handel bloeide op → cultuur bloeide op
• 1648: Vrede van Munster: Republiek der Verenigde Nederlanden werd door Spanje erkend als soevereine staat.

Republiek der Verenigde Nederlanden

• Staten-Generaal: buitenlandse en defensiepolitiek → stadhouder: Maurits en Willem III
• Zeven gewesten bestuurd door Staten waarin steden vertegenwoordigd waren
• Raadspensionaris per gewest (soort juridisch adviseur
• Holland

Grote interne conflicten

Godsdienst:

• Gereformeerde religie als officiële godsdienst
• Andersdenkenden konden hun geloof belijden, maar calvinisten maakten de dienst uit.
• Godsdiensttwisten tussen prostestanten

Grote interne conflicten

Politiek:

• Stadhouders gedroegen zich als vorsten
• Conflicten stadhouders en de raadspensionarissen van Holland: minder invloed in vredestijd → Willem II niet blij met vrede van Munster

Stadhouderloze tijdperk

• 1650: onverwachte dood Willem II
• Staten wilden geen stadhouder meer
• Raadspensionaris van Holland machtigste man
• +/- 1650: steeds meer vijanden, waaronder Engeland
   → rampjaar 1672

Maak vraag 1 en 2 op de PDF Gouden Eeuw

1 Hoe droeg de oorlog tegen Spanje in de zeventiende eeuw bij aan de economische en culturele bloei van de Nederlanden?

De oorlog tegen Spanje maakte samenwerking tussen de zeven gewesten noodzakelijk, waardoor de handel opbloeide. De economische expansie betekende ook een stimulans voor de cultuur: de rijke bovenlaag besteedden hun geld namelijk deels aan cultuur.

2 Welke grote interne conflicten kende de jonge Republiek in de zeventiende eeuw?

De Nederlanden kenden problemen op godsdienstig en politiek vlak. De gereformeerde religie was de officiële godsdienst. ‘Andersdenkenden’ konden in betrekkelijke vrijheid hun geloof belijden, maar de calvinisten maakten de dienst uit. Godsdiensttwisten tussen protestanten laaiden op.

Sommige stadhouders, zoals Maurits en Willem III, gedroegen zich als vorsten. Tussen de stadhouder en de raadspensionaris van Holland boterde het meestal niet. Zo was stadhouder Willem II helemaal niet blij met de vrede van Munster. In vredestijd had hij namelijk minder invloed. Tussen de Staten van Holland en Willem II ontstond een openlijk conflict dat veel weg had van een burgeroorlog.