H1. Studeren is topsport

• Mentorles
• Middelbare school
• vmbo lwoo, vwo
• Leerjaar 3

Startklaar

• Op je plek zitten 
• Telefoon in het Zakkie 
  
• Jas over de stoel, oortjes in de tas, tas op de grond
• Schoolspullen op tafel: Boek, Chromebook, JdW-map, etui 

Leerdoelen bij H1

• Je leert hoe jouw brein werkt als je studeert, net zoals je zou leren hoe je spieren werken tijdens sporten. (R)
  
• Je leert slimme manieren om te studeren die echt werken, zodat je beter en sneller kunt leren. (T1)
  
• Je gaat na hoe goed je zelf denkt dat je iets hebt geleerd en test of dat echt zo is. (T2)
  

Onthouden?

Probeer zoveel mogelijk lettercombinaties te onthouden in 30 sec

Onthouden?

Probeer zoveel mogelijk lettercombinaties te onthouden in 30 sec

BBC - PHF - OMG - PXJ - KZQ - VTG - VXW - BMW - BDU

Welke lettercombinaties heb je onthouden?

Wat je weet, bepaalt wat je leert!

Je ziet dat je de woorden die je al kende, sneller kunt onthouden. En niet enkel sneller, je zal ze ook beter onthouden. 

BBC - PHF - OMG - PXJ - KZQ - VTG - VXW - BMW - BDU

Welke van de

woorden uit de vorige lijst kon je je het

gemakkelijkst herinneren? We doen

een poging: BBC, BMW en OMG. Dat is geen toeval. Je kende die letterwoorden

namelijk al. Je ziet dat je de woorden

die je al kende, sneller kunt onthouden. En niet enkel sneller, je zal ze ook

beter onthouden. Iets leren heeft dus

niet enkel zin om de volgende toets te

halen, maar zal er ook voor zorgen dat

je later sneller en beter nieuwe dingen

kunt bijleren

Nog eens proberen...

Wat zie je op het plaatje?

Laten we opnieuw raden: je ziet een

notenbalk, een partituur, een solsleutel … Misschien kan je de noten

zelfs lezen? Of heel misschien ben jij

een van de weinigen die nog iets anders zien. Een aantal mensen ziet in

één oogopslag Für Elise, het klassieke stuk van Ludwig von Beethoven.

Wat je weet, bepaalt dus ook wat je

ziet. Vreemd toch, niet iedereen ziet

hetzelfde, nochtans hebben we allemaal hetzelfde blaadje papier vast?

1.1 Hoe werkt je brein?

We duiken dieper in de wetenschap over hoe een brein leert,

onthoudt en vergeet. 

Leerdoelen

• Je weet hoe het brein zintuiglijke, werk- en langetermijngeheugen gebruikt. (R)
  
• Je begrijpt dat nieuwe informatie beter onthouden wordt als deze aan bestaande kennis gekoppeld kan worden. (T1)

Twee belangrijke lessen...

Uit de twee experimenten waar we deze les mee startten, kunnen we twee belangrijke inzichten afleiden over hoe jouw brein werkt:

1. Nieuwe informatie wordt sneller én beter onthouden als je die kunt koppelen aan iets wat je al weet.
2. Wat je weet, bepaalt wat je ziet.

Hoe werkt je brein?

In jouw brein zitten drie soorten geheugens:

1. Je zintuiglijke geheugen slaat informatie uit je omgeving (prikkel die je ziet, voelt, hoort, ruikt en proeft) op.

Hoe werkt je brein?

In jouw brein zitten drie soorten geheugens:

1. Je zintuiglijke geheugen slaat informatie uit je omgeving (prikkel die je ziet, voelt, hoort, ruikt en proeft) op.
2. Je werkgeheugen gaat aan de slag met de informatie die je zintuiglijk geheugen selecteerde, maar dat werkgeheugen is zeer beperkt. 

Hoe werkt je brein?

In jouw brein zitten drie soorten geheugens:

1. Je zintuiglijke geheugen slaat informatie uit je omgeving (prikkel die je ziet, voelt, hoort, ruikt en proeft) op.
2. Je werkgeheugen gaat aan de slag met de informatie die je zintuiglijk geheugen selecteerde, maar dat werkgeheugen is zeer beperkt. 
3. Alles wat je weet, alles wat je kan en alles wat je hebt meegemaakt, zit opgeslagen in je langetermijngeheugen.

Welk deel van dit model denk je dat het meest
invloed heeft op jouw studeren?

Selecteren

Organiseren

Integreren

Organiseren, omdat hoe beter de informatie georganiseerd is, hoe makkelijker het is om te begrijpen en onthouden

Even in het kort...

1. Nieuwe informatie wordt sneller én beter onthouden als je die kunt koppelen aan iets wat je al weet.
2. Wat je weet, bepaalt wat je ziet.

1.2 Wanneer heb je geleerd?

We duiken dieper in de wetenschap over hoe een brein leert,

onthoudt en vergeet. 

Wat zie je? Een eend
of een konijn?

Wat zie je? Een eend of een konijn? Afhankelijk van waar je je aandacht op

richt (grote bek of lange oren) en aan welke voorkennis je dit koppelt (welke

diersoorten met een grote bek of lange oren ken je?), zie je een eend of een

konijn. Je aandacht én je voorkennis spelen een belangrijke rol.

Hoewel je naar 1 tekening kijkt, lijkt het

alsof de twee figuren, hier de eend en

het konijn, elkaar afwisselen. Je brein

probeert onder andere je voorkennis te

gebruiken om betekenis te geven aan

deze verwarrende afbeelding

Leerdoelen

• Je weet het verschil tussen leren en presteren. (R)
• Je bent bekent met verschillende effectieve leerstrategieën. (T1)
• Je gaat na hoe goed je zelf denkt dat je iets hebt geleerd en test of dat echt zo is. (T2)
  

Leren versus presteren

Leren?

Een blijvend effect in het brein 🡪 Informatie dat in het langetermijngeheugen beland.

Presteren?

Een kortdurend effect in het brein (met de mogelijkheid om tot leren te komen).

Presteren

= Het bewerken van het kortetermijngeheugen.

Kenmerken van het kortetermijngeheugen

• Beperkte capaciteit
  
• Korte duur
  
• 7 elementen (+/- 2)
  
• Dubbele functie: ontvangen & zenden 🡪 langetermijngeheugen
  

Leren

= Het bewerken van het langetermijngeheugen.

Kenmerken van het langetermijngeheugen

• Onbeperkte capaciteit
  
• Lange duur
  
• Kennisschema's die in verbinding staan (neuronen) 

Hoe pak je het leren van het volgende woordenlijstje op een effectieve manier aan?

Hoe werkt leren?

• Nieuwe verbindingen maken
  
• Verbindingen onderhouden en versterken
  
• Verbindingen uitbreiden tot patronen en netwerken
  
• Van zandpad naar snelweg
  

Hoe werkt leren?

• Nieuwe verbindingen maken
  
• Verbindingen onderhouden en versterken
  
• Verbindingen uitbreiden tot patronen en netwerken
  
• Van zandpad naar snelweg
  

Hoe werkt leren?

• Nieuwe verbindingen maken
  
• Verbindingen onderhouden en versterken
  
• Verbindingen uitbreiden tot patronen en netwerken
  
• Van zandpad naar snelweg
  

Leerstrategieën

Je onthoudt meer informatie, wanneer je effectief leert. Dit doe je door het inzetten van leerstrategieën.

Door effectieve leerstrategieën te gebruiken, wordt nieuwe kennis goed opgeslagen in het langetermijngeheugen en kan je de kennis toepassen.

Maar wat zijn leerstrategieën eigenlijk?

Vergeetcurve

Effectieve leerstrategie: gespreid oefenen over de tijd

Naarmate er meer over de tijd wordt geoefend wordt de vergeetcurve ook steeds minder stijl .

(met andere woorden: je onthoudt simpelweg meer)

Even in het kort...

1. Nieuwe informatie wordt sneller én beter onthouden als je die kunt koppelen aan iets wat je al weet.
2. Wat je weet, bepaalt wat je ziet.

1.3 Wist je dat...

We duiken dieper in de wetenschap over hoe een brein leert,

onthoudt en vergeet. 

Leerdoelen

1. Je begrijpt dat zelfinschatting vaak onjuist is, vooral voor beginners. (T2)
2. Je begrijpt dat multitasken niet effectief is en leidt tot slechtere prestaties. (T2)
3. Je weet dat we zowel in woorden als beelden denken en hoe dit hun leren kan verbeteren. (T1)

Drie mythes ontkracht

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

1. McArthur Wheeler (1995)

Op de ochtend van 19 april 1995 stond McArthur Wheeler op met een, naar zijn mening, geniaal plan. Hij smeerde zijn gezicht in met citroensap en overviel twee banken in Pittsburgh, zonder enige verdere vermomming. Een makkelijke zaak voor de politie, die hem kort daarna kon oppakken omdat hij was herkend op camerabeelden. De man zelf was compleet verrast toen hij nauwelijks een uur na de feiten werd gevat. “Maar ik had toch citroensap op?” reageerde hij verrast.

“…but I wore the juice.”

Wat is er aan de hand in het voorbeeld van McArthur Wheeler?

1. Citroensap werkt als schoonmaakmiddel. Wheeler gebruikte citroensap om zijn gezicht schoon te maken voor de overval.
2. Citroensap zorg voor verkleuring. Wheeler gebruikte citroensap als camouflage om niet herkend te worden door mensen
3. Citroensap werkt als onzichtbare inkt die zichtbaar wordt bij warmte. Wheeler dacht dat hij met citroensap onzichtbaar zou zijn voor beveiligingscamera's.
4. Wheeler dacht dat citroensap zijn gezicht zou beschermen tegen zonlicht.

Dunning-Kruger effect

Wat heeft dit nu te maken met studeren? Deze anekdote illustreert hoe mensen die ergens geen verstand van hebben, vaak onterecht heel zelfverzekerd zijn. Ze missen de expertise om te bese en dat ze het

fout hebben. Wheeler had geen inzicht in wat ervoor zorgt dat citroensap werkt als onzichtbare inkt, waardoor hij ten onrechte

dacht dat het zou werken als vermomming.

Als je maar weinig weet over iets, besef je

vaak niet dat je weinig weet. Dit kan leiden

tot overschatting van het eigen kunnen. Dit

fenomeen, dat werd onderzocht door twee

psychologen, David Dunning en Justin

Kruger, staat sindsdien bekend als het Dunning-Krugere ect.        

2. Hoe goed kun jij multitasken?

Hier onder staat een plaatje met verschillende woorden.

Het enige wat jij moet doen is hardop zeggen in welke kleur het woord geschreven staat.

Ben jij een beeld- of woorddenker?

Woorddenker

Beelddenker

Leerstijlen???

Iedereen leert op dezelfde manier.

Leerstijlen bestaan niet, voorkeuren wel

 

3. Dual coding Theorie

Ons werkgeheugen heeft twee soorten werkruimtes die samenwerken. 

1. De ene ruimte is voor het verwerken van beelden en gebeurtenissen (non-verbale informatie). 
2. De andere ruimte is voor het verwerken van woorden en taal (verbale informatie).

Als je een plaatje bij een tekst gebruikt, zorgt dat ervoor dat je hersenen de informatie op twee manieren verwerken. Dit helpt ook bij het later herinneren van de informatie, omdat je het op twee manieren hebt opgeslagen. 

Woorden en beelden samen gebruiken helpt dus iedereen om beter te leren!

Even in het kort...

1. Zelfinschatting is moeilijk, vooral voor beginners.
2. Multitasken is niet effectief en leidt tot slechtere prestaties.
3. Denken in zowel woorden als beelden verbetert begrip en onthouden.

1.4 Leren is niet hetzelfde als studeren

We duiken dieper in de wetenschap over hoe een brein leert,

onthoudt en vergeet. 

Leerdoelen

1. Je kent het verschil tussen leren en studeren. (R)
2. Je begrijpt waarom sommige leeractiviteiten meer moeite kosten en effectiever zijn dan andere. (T1)

Natuurlijke versus culturele leerprocessen

Er bestaan twee typen leren:

1. Biologisch/evolutionair primair leren (zoals lopen en praten) 
2. Secundair leren (zoals lezen en rekenen).

Is het een natuurlijk of cultureel leerproces?
Lopen

1. Natuurlijk leerproces
2. Cultureel leerproces

Is het een natuurlijk of cultureel leerproces?
Rekenen

1. Natuurlijk leerproces
2. Cultureel leerproces

Is het een natuurlijk of cultureel leerproces?
Praten

1. Natuurlijk leerproces
2. Cultureel leerproces

Hoe werkt leren ook alweer?

• Nieuwe verbindingen maken
  
• Verbindingen onderhouden en versterken
  
• Verbindingen uitbreiden tot patronen en netwerken
  
• Van zandpad naar snelweg
  

Hoe werkt leren ook alweer?

• Nieuwe verbindingen maken
  
• Verbindingen onderhouden en versterken
  
• Verbindingen uitbreiden tot patronen en netwerken
  
• Van zandpad naar snelweg
  

Hoe werkt leren ook alweer?

• Nieuwe verbindingen maken
  
• Verbindingen onderhouden en versterken
  
• Verbindingen uitbreiden tot patronen en netwerken
  
• Van zandpad naar snelweg
  

Leren gaat niet vanzelf...

Beginner versus expert:

Samenvattend

Wat is het belangrijkste dat je hebt geleerd over hoe inspanning je helpt om beter te studeren, en hoe ga je dit toepassen?

    Begrippen uit H1

• Zintuiglijk Geheugen
• Werkgeheugen
• Langetermijngeheugen
• Voorkennis
• Aandacht
• Diepgaand Leren
• Zelfinschatting
  
• Dunning-Kruger Effect
• Multitasken
• Dual Coding Theory
• Primair Leren
• Secundair Leren
• Zelftesten
• Gespreid Leren