Trede 1 - voor- en achtervoegsels

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Welkom 1Ga

Nederlands

Galgje...

Leerdoelen

Aan het eind van deze les...

• weet je wat voor- en achtervoegsels zijn. 

• kun je herkennen en uitleggen welke voor- en achtervoegsels aan het basiswoord zijn toegevoegd.

• kun je bij gegeven basiswoorden de juiste voor- en achtervoegsels gebruiken.

• kun je bij het schrijven van een tekst op de juiste manier woordenvormen door de juiste voor- en achtervoegsels te gebruiken.

Trede 1 

Leerdoelen

• Leerdoel 1: je kunt je eigen leesautobiografie schrijven. Je leert hoe je een tekst opbouwd en welke leesontwikkeling je hebt doorgemaakt.
• Leerdoel 2: je weet wat voor- en achtervoegsels zijn, zodat je ze goed kunt gebruiken bij het schrijven van teksten. (alleen stroom wit/blauw)
• Leerdoel 3: je weet welk leesboek je gaat lezen.

Leerpaden 

De leerlingen die de stroom rood volgen gaan aan de slag met hun leesautobiografie. (na mijn uitleg laat je zien wat je hebt gedaan, maak dus schermafbeeldingen als je verder gaat).

Leerlingen wit/blauw doen eerst mee met de uitleg over voor- en achtervoegsels en kiezen dan met welk onderdeel voor Nederlands zij aan het werk gaan.

Verbind de grondwoorden met het passende voor- of achtervoegsel

a

her

vol

on

aller

liefde

kennen

beste

eerlijk

sociaal

Voorvoegsels

• Er bestaan veel woorden met be-, ge-, her-, on(t)-, ver-, wan-, en aarts- ervoor.
  
  
• Deze korte stukjes zijn voorvoegsels, je schrijft ze altijd op dezelfde manier. 

Voorvoegsels zet je altijd voor een woord, zoals het woord  zelf al aangeeft: voorvoegsel. Het gaat dus om het eerste deel van een woord.

Voorbeelden 

• gezang
• beantwoorden
• herzien
• ontcijferen
• vergeven
• wangedrag
• aartsrivaal 

Achtervoegsels

• Er zijn veel woorden met -heid, -lijk, -ing, -ig, -er, -erd, -aar, -aard, -baar, -rik of -isch erachter. 
• 
  
• Deze korte stukjes zijn achtervoegsels.
  
  
• je schrijft ze altijd op dezelfde manier. 

achtervoegsels zet je altijd achter een woord, zoals het woord zelf al aangeeft: achtervoegsels. Het gaat dus om het laatste deel van een woord.

Voorbeelden 

• blijheid
• duidelijk
• afdeling
• aardig
• aansteker
• eigenaar
• aaibaar
• fantastisch

-(i)teit biodiversiteit

-kundig vakkundig

-(e)lijk wetenschappelijk

-rijk waterrijk

-vaardig slagvaardig

-wekkend angstwekkend

-achtig kinderachtig

-baar onoplosbaar

-eus nerveus, matineus

-heid werkloosheid

-ief subjectief

-ig gelukkig

-isme socialisme

Veelvoorkomende achtervoegsels

Waarom?

• Door voor- en achtervoegsel verandert de betekenis van een woord.
  
  
• Kijk dus altijd goed in de zin wat er precies bedoeld wordt.
  
  
• Het einde van de film is prachtig.
• De docent kan eindeloos doorzeuren over mijn punt.

Oefening

woorden maken

In de volgende dia's moet je zoveel mogelijk woorden opschrijven door een voor- of achtervoegsel toe te voegen.

Bijvoorbeeld: beleefd

- onbeleefd -  onbeleefdheid - beleefdheid  -

besmetten

vinden

einde

liefde

werken

Wat is de betekenis van het voorvoegsel anti-?

1. zonder
2. opnieuw
3. tegen
4. verkeerd

Wat is de betekenis van het voorvoegsel mis-?

1. zonder
2. opnieuw
3. niet meer
4. verkeerd

Wat is de betekenis van het voorvoegsel ex-?

1. zonder
2. opnieuw
3. niet meer
4. slecht

Wat is de betekenis van het voorvoegsel wan-?

1. zonder
2. opnieuw
3. niet meer
4. slecht

Wat is de betekenis van het voorvoegsel her-?

1. zonder
2. opnieuw
3. niet meer
4. niet

Oefening

woorden met achtervoegsels

In de volgende dia's moet je een woord opschrijven dat past bij de omschrijving. Dit is een woord met een achtervoegsel.

Bijvoorbeeld: te drinken - drinkbaar

uit te klappen

iemand die lui is

te betalen

het verminderen

dat wat overblijft

dat wat je gebakken hebt

kunnen werken

als van een dier

met heel veel begrip

Maak de juiste combinaties van de
volgende voorvoegsels en woorden:
her, wan, hoop, kansen

Maak de juiste combinaties van de
volgende voorvoegsels en woorden:
ont, ge, ploffen, zaag

Maak de juiste combinaties van de
volgende voorvoegsels en woorden:
be, ver, kijken, branden

Leerdoelen

Aan het eind van deze les...

• weet je wat voor- en achtervoegsels zijn.

• kun je woorden met voor- en achtervoegsels  herkennen in een tekst.

• kun je de betekenis van gegeven woorden veranderen door voor- en/of achtervoegsels toe te voegen.

• kun je woorden met voor- en achtervoegsels goed gebruiken bij het schrijven van een tekst. 

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen