Brandaan thema 5 les 3 stap 3 en 4 Op reis!

• Geschiedenis
• Basisschool
• Groep 5

Kerndoel 51

De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling te hanteren.

Kerndoel 52

De leerlingen leren over kenmerkende aspecten van de volgende tijdvakken: jagers en boeren; Grieken en Romeinen; monniken en ridders; steden en staten; ontdekkers en hervormers; regenten en vorsten; pruiken en revoluties; burgers en stoommachines; wereldoorlogen en holocaust; televisie en computer. De vensters van de canon van Nederland dienen als uitgangspunt ter illustratie van de tijdvakken.

Kerndoel 53

De leerlingen leren over de belangrijke historische personen en gebeurtenissen uit de Nederlandse geschiedenis en kunnen die voorbeeldmatig verbinden met de wereldgeschiedenis.

Ontdekkingsreizen

Tijd van Ontdekkers en Hervormers

les 3, stap 3 en 4

Ontdekkers en hervormers

Thema 5, les 3, stap 3 en 4

 Boek bladzijde 106 en 107

nodig 

wisbordje, stift, vragenblokje, pen

Je leert in deze les:

 

• Waar Columbus aan land kwam in Amerika
• Wat hij daar allemaal meenam
• Wie Willem Barentsz is
• Waar hij naar op weg was
• wat voor gevaarlijke tocht hij heeft gehad

Columbus

• Italiaan 
• 1492 op reis naar Indië voor Spaanse koning
  
• Op zoek naar een nieuwe weg naar Indië
  
• Als hij aan land komt: San Salvador (bij Amerika) 
  Dacht dat hij in Indië was. Noemt daarom de mensen daar Indianen.
• Maaaaar, hij heeft een nieuw werelddeel ontdekt. Amerika!

Waar kwam Columbus aan land?

Ten zuiden van de Verenigde Staten, op San Salvador

Video

Histoclips: Columbus ontdekt Amerika

0

Columbus zoekt mensen om mee te handelen die hij indianen noemt. Waarom noemt hij hen zo en waarom vinden we dat nu best wel gek?

Uit welk land vertrok Columbus?

Waar kwam hij aan?

Naar welk land was hij op zoek?

Spanje

Amerika

Indië

Wie was Columbus?

1. Ontdekkingsreiziger
2. Priester
3. Burgemeester
4. Koning van Spanje

Waartegen moesten de ontdekkersreizigers zich verdedigen?
Er zijn meer goede antwoorden.

1. Concurrenten
2. Dieven
3. Kanonskogels
4. Piraten

Naar welk eiland vaart Columbus in plaats van Indië?

1. Nieuw-Zeeland
2. India
3. San Salvador
4. Nova Zembla

Teveel peper!

Alle landen waren concurrenten van elkaar.  Dat betekent dat ze elkaar de handel in de super populaire specerijen niet gunden. Ze wilden ZELF alles verkopen en zoveel mogelijk geld ermee verdienen.

Iedereen was in hun boot aan het racen om zoveel mogelijk specerijen mee te nemen!

Maar de mensen in Indië waren ook niet gek, die vroegen steeds hogere prijzen. Hun peper, kaneel, nootmuskaat was populair!  Peperduur werd het.

ruzie!

De handelaars zaten elkaar dwars, schoten elkaars boten lek en maakten flink ruzie. Allemaal vochten ze om maar zoveel mogelijk peper en andere specerijen naar Nederland te brengen.

Daardoor waren er heel veel specerijen in Nederland te koop waren. Teveel! 

Tja, hoeveel peper heeft een mens eigenlijk nodig...

De prijzen daalden en de kooplieden kwamen niet van hun specerijen af. Wat nu? 

Forten bouwen

Nederlandse handelaren gingen later ook forten bouwen in Azie, om hun handel te verdedigen. Een fort is een soort kasteel waarin de Nederlandse handelaren veilig konden wonen in de vreemde landen.

Ook moesten de mensen in die landen specerijen verbouwen van de Nederlanders. Anders kregen ze straf. De handelaren uit Nederland, Engeland, Spanje en Portugal hadden veel betere wapens dan de mensen in bijvoorbeeld Indië. Die moesten daarom wel doen wat er gezegd werd.

Waarom bouwden de ontdekkingsreiziger forten?

1. Vonden ze mooi.
2. Een huis was beter dan slapen op een boot.
3. Dat moest van hun baas.
4. Zo waren ze beschermd als ze aangevallen werden.

Uitdrukkingen uit scheepvaart en handel 

Veel woorden en spreekwoorden die wij nu nog gebruiken, komen uit de scheepvaart en handel. 

• Het over een andere boeg gooien (het op een andere manier proberen).
• Aan de grond zitten (je schip loopt vast maar ook: geen geld meer hebben). 
• De klos zijn (pech hebben).

uitdrukkingen uit de tijd van de ontdekkingsreizigers...

• Het komt mij de spuigaten uit - ik ben het zat. 
• Aan het roer staan - de baas zijn. 
• Bakzeil halen - toegeven dat je ongelijk hebt. 
• Iemand aftuigen - iemand in elkaar slaan. 
• Mars boven mars voeren - veel drukte maken.
• Iets voor de boeg hebben - nog veel werk moeten  doen
• Achterbaks zijn - achter iemand zijn rug een rotstreek uithalen.
• Een wildebras - een wild meisje of een wild jongetje.
• Op de valreep - nog net op tijd.
• Overstag gaan - toegeven.

01:38

De beste stuurlui staan aan wal.
Wat betekende dat ook alweer?

1. Stuurlui zijn heel goed in veel dingen.
2. Iemand die alleen maar kijkt, denkt het beter te weten dan de mensen die het DOEN.
3. Mensen die op een schip werken kunnen veel.
4. De mensen die het beste iets kunnen, staan aan de kant.

Willem Barentsz

• Nederlander
• Zocht kortere route naar Oost-Indië, ging in 1596 varen
• wilde via de Noordpool
• Veel ijs onderweg
• Schip kwam vast te zitten op de Noordpool... Ze konden niet verder.
• woonden anderhalf jaar in een hutje in de kou: Het behouden Huys
• eiland heette Nova Zembla
  

Waarom wilden de Nederlandse handelaren veel geld betalen voor een nieuwe route naar Oost-Indië?

1. Ze wisten dat het toch niet ging lukken, dus ze hoefden toch niet te betalen.
2. Ze wilden heel graag hun eigen route, dan hadden ze geen last van de Portugezen en Spanjaarden!
3. Ze handelaren wisten dat het heel veel geld kostte om zo'n schip zo ver te laten varen.
4. Op de Noordpool had je minder piraten dan op de route via Afrika.

Het behouden Huys

Naam van het huis van de ontdekkingsreizigers. Gemaakt van hout van hun kapotte schip.

Gevaar!

Wonen op de Nova Zembla was gevaarlijk! Er waren ijsberen, het was er verschrikkelijk koud en er was heeeeeel weinig eten.

Een aantal ontdekkingsreizigers overleeefden het dan ook niet.

Heemskerck en De Rijp

Hollandse ontdekkingsreizigers gingen op zoek naar een andere weg naar het Verre Oosten. 

Dus vertrokken Willem Barentsz, Jacob van Heemskerck, Rijp en hun mannen met 2 schepen op zoek naar een nieuwe zee weg naar het Verre Oosten. Ze besloten via de Noordpool te gaan.

Rode lijn via Afrika en India naar Oost-Indië. Blauwe lijn via de Noordpool.

Hollandse ontdekkingsreizigers gingen op zoek naar een andere weg naar het Verre Oosten. 

Dus vertrokken Willem Barentsz, Jacob van Heemskerck, Rijp en hun mannen met 2 schepen op zoek naar een nieuwe zee weg naar het Verre Oosten. Ze besloten via de Noordpool te gaan.

Drie keer via Noordpool?

De Rijp probeerde in totaal 3 keer een route naar Indië te vinden via de Noordpool. 

Bij de tweede reis raakte hij Willem Barentsz kwijt en ging hij zelf terug naar Nederland.

Met de 3e reis kwam hij ook niet verder dan Nova Zembla, daar vond hij de mannen van Barentsz en redde ze!

Op welk eiland overwinterde de man hiernaast?

1. Vlieland
2. Texel
3. Australië
4. Nova Zembla

Hoe noemen de bemanningsleden op Nova Zembla hun huis?

1. Het houten huis
2. Het Behouden Huijs
3. Het grote huis
4. Het beloofde huis

Waar werd Het Behouden Huys gebouwd?

1. Koud-Indië
2. Aan boord van het schip van Barentsz
3. Op het eiland Nova Zembla
4. In Rusland

De Vaarroutes

Vanwege de enorme hitte nemen veel schepen in het begin van de 17e eeuw een meer zuidelijke route. Hierdoor raken sommige schepen wel eens verdwaald en komen uit bij landen die we nu kennen als Australië en Nieuw-Zeeland. 

Australië heet nieuw Holland en ook Nieuw Zeeland wordt in de die tijd ontdekt. Abel Tasman is een bekende Nederlandse ontdekkingsreiziger.

Abel Tasman

In het blauw en rood zie je de vaarroutes van Abel Tasman.

Hoe heet het eiland ten zuiden van Australië nog steeds dat door Abel Tasman werd ontdekt?
Je mag het opzoeken of hulp vragen.

Wie ontdekte Nova Zembla?

1. Willem Barentsz
2. Vasco Da Gama
3. Magelhães
4. Columbus

Wie heeft per ongeluk het werelddeel Amerika ontdekt?

1. Vasco da Gama
2. Columbus
3. Willem Barentsz
4. Bartholomeus Diaz

Hoe noemen de bemanningsleden op Nova Zembla hun hut?

1. Het houten huis
2. Het behouden Huys
3. Het grote huis
4. Het beloofde huis

Lezen en maken

Boek bladzijdes 106, 107

Maken werkboek opdrachten stap 3 en 4

Klaar? woordzoeker op instructietafel

Die af? Dan pas zomerboekje!

Via de link op de volgende dia kom je bij een grappig filmpje over de VOC! 

Herhaling van de lesstof om mee te lachen!

Kijken is niet verplicht....

Stel 1 vraag over iets dat je deze
les nog niet zo goed hebt begrepen.

Dank je wel voor je inzet, tot de volgende les!

Juf Manon

Juf Manon