Groep 7, hoofdstuk 3 - Les 2: Gegevens te koop

• Digitale geletterdheid
• Basisschool
• Groep 7

Introductie

Voorbereidingstijd: 10 minuten Benodigdheden: Laptop, Chromebook of tablet. Let op: zorg tijdens het bekijken van de video in de les, dat het icoontje 'Toon bij leerling' uit staat, maar zet deze aan tijdens het maken van de vragen. Wanneer je de videoles zelfstandig wilt laten maken door de leerlingen, zorg dan voor koptelefoons. In deze les leren de leerlingen wat persoonlijke gegevens zijn en welke informatie er online over jou te vinden is.

Instructies

Bij de start denken de leerlingen na over welke reclame zij online vaak te zien krijgen. Daarna krijgen de leerlingen uitleg over welke persoonlijke gegevens je online achterlaat en wat bedrijven met deze informatie kunnen doen. Vervolgens ga je klassikaal een video bekijken waarbij leerlingen tussendoor vragen moeten invullen. Het is ook mogelijk de videoles zelfstandig te laten maken door de leerlingen. Tot slot, blik je terug op de les en geven de leerlingen antwoord op de leervraag.

Leervraag: Wat weet het internet over mij?

Leerdoelen: (1) De leerlingen kunnen een voorbeeld noemen van persoonlijke gegevens, (2) De leerlingen kunnen in eigen woorden uitleggen wat bedrijven doen met hun persoonlijke gegevens.

Kerndoelen: 8. Digitale technologie, jezelf en de ander, 3. Veiligheid en privacy & 4. Data.

Pre-teaching: Neem met sommige leerlingen alvast door wat persoonlijke gegevens zijn. Leg uit dat dit informatie is over jou. Bijvoorbeeld waar je woont, wat je naam is of hoe je ouders heten. Deze informatie over jou noem je persoonlijke gegevens. Geef als voorbeeld een lijst met vragen die ze in moeten vullen, bijvoorbeeld als ze zich ergens voor inschrijven. 

Instructies

Voorbereiding leerkracht - Les 2 - Gegevens te koop.pdf

Opening / tussenslides / afsluiting

Gegevens te koop

Les 2:

Als je op een website komt, wordt er informatie van jou opgeslagen. Bijvoorbeeld dat jij op zoek bent naar witte sneakers. Opeens zie je overal reclame voor witte sneakers!

Welke reclame krijg jij online vaak te zien? Geef je antwoord op de volgende slide.

Bespreek de vraag klassikaal of laat leerlingen de vraag op de volgende slide zelfstandig invullen.

Welke reclame krijg jij online vaak te zien?

Laat de leerlingen de vraag zelfstandig invullen en bespreek daarna de antwoorden.

Wat weet het internet over mij?

Na deze les kunnen jullie antwoord geven op de vraag:

De leerlingen kunnen aan het einde van de les antwoord geven op deze vraag. 

Les 1

Hoofdstuk 4: Grip op je gegevens

Kruimels en cookies

Gegevens te koop

Delen of niet delen?

Grip op je gegevens

Les 2

Les 3

Herhaling en quiz

De routekaart laat zien hoe het hoofdstuk is opgebouwd.

Wat gaan we deze les doen?

Uitleg

Aan de slag

Terugblik

Je leert wat persoonlijke gegevens zijn en wat bedrijven hiermee kunnen doen.

Je kijkt met de klas een video en maakt tussendoor vragen hierover.

Je geeft antwoord op de vraag: wat weet het internet over mij?

Deze slide laat zien hoe de les is opgebouwd. Klik op de pijltjes voor meer uitleg bij de lesfases.

Uitleg

Kruimels en cookies

Wanneer je op internet zit, laat je op websites kruimels van informatie achter. Wanneer je de cookies van een website accepteert, geef je toestemming aan de website om jouw kruimels van informatie te zien of te gebruiken. 

Op deze slide wordt de belangrijkste informatie uit de vorige les herhaald.

Functionele cookies: Dit is informatie die de website nodig heeft om goed te werken.

Analytische cookies: Dit houdt bij hoe jij de website gebruikt, waar je naar kijkt en waar je op klikt.

Tracking cookies: Deze cookies worden gebruikt om bij te houden wat je bekijkt en gebruikt om te bepalen wat je misschien wilt kopen.

Persoonlijke gegevens

Websites en social media waarop je inlogt, weten nog veel meer over jou. Je geeft deze informatie als je je aanmeldt en een profiel aanmaakt. 

Je laat dan persoonlijke gegevens achter zoals je leeftijd, naam of woonplaats. Zo weet het bedrijf stiekem best wel veel over wie jij bent.

Bekijk de afbeelding. Dit zijn websites die veel gebruikt worden en veel gegevens hebben. Welke herkennen jullie?

Logo's (van links naar rechts):

• Google
• Netflix
• XboX
• TikTok
• Bol.com
• YouTube
• Instagram

Bedrijven kunnen geld verdienen met jouw persoonlijke gegevens. Ze kunnen de informatie namelijk doorverkopen aan andere bedrijven.

Een voorbeeld

Davy bekijkt veel YouTube-video's over de nieuwste sneakertrends. Binnenkort komen er nieuwe Nikes uit en YouTube laat voor elke video die Davy bekijkt een reclame zien van deze nieuwe schoenen. Nike betaalt hiervoor geld aan YouTube.

€€€

Neem de uitleg en het voorbeeld door met de leerlingen.

Welke reclame hoort bij welk persoon?

Eva bekijkt op TikTok veel beauty-filmpjes.

De vader van Ying zocht op Google naar 'tips voor snel huis schoonmaken'.

Gio speelt elke dag spelletjes op Spele.nl

De checkvraag kan worden gebruikt om in te zien welke leerlingen de theorie goed hebben begrepen.

Aan de slag

Videoles

In deze les gaan jullie een video kijken van NPO Zapp. In de video wordt uitgelegd waar jouw persoonlijke gegevens online voor gebruikt kunnen worden. 

Tijdens de video krijg je vragen te zien, let dus goed op!

Tip: zorg tijdens het bekijken van de video dat het icoontje 'Toon bij leerling' uit staat, maar zet deze aan tijdens het maken van de vragen.

Tip docent: zorg tijdens het bekijken van de video dat het icoontje 'Toon bij leerling' uit staat, maar zet deze aan tijdens het maken van de vragen.

01:07

Sleep de kruimel informatie naar het juiste logo.

Hoeveel spaargeld je hebt.

Welke film je leuk vindt.

Waar je woont.

Met wie je bevriend bent.

01:54

Wie kan er allemaal bij de informatie die je 

op social media achterlaat?

1. Iedereen
2. Alleen bedrijven
3. Alleen mijn ouders
4. Alleen de politie

03:39

Wat vind jij ervan dat het opsporingsbedrijf 

zoveel te weten is gekomen over Sosha?

05:09

Wat vind jij ervan dat bedrijven zoveel 

informatie over jou hebben?

Heel handig!

Best wel eng.

Het maakt me niet uit.

06:37

Wat vind jij ervan als in de toekomst iedereen zomaar kan zien welke informatie jij online hebt achtergelaten?

07:39

Welke tip ga jij onthouden?

Tip 1: Zet je locatiegegevens uit

Tips 2: Download minder gratis spelletjes

Tip 3: Geef geen toegang tot je camera

Terugblik

Wat weet het internet over mij?

Welke gegevens staan er van jou online? Schrijf 3 dingen op een blaadje.

Laat de leerlingen 3 dingen verzinnen. Bespreek het daarna klassikaal.

Dit kan ik nu!

• Ik kan een voorbeeld noemen van persoonlijke gegevens.
  
  
• Ik kan in eigen woorden uitleggen wat bedrijven doen met mijn persoonlijke gegevens.

Op deze slide staan de leerdoelen van de les vermeld. Deze leerdoelen geven antwoord op de leervraag. 

Afsluiting

In deze les heb je geleerd wat er gebeurd met de kruimels informatie die je online achterlaat op websites. 

Soms weet een website zelfs op wie je verliefd bent!

Hoe werkt dat?

Like je vaak een foto of blijf je net langer kijken bij een foto van iemand die je leuk vindt? Instagram of Snapchat weten dan dat je die persoon leuk vindt. 

Door op het hartje te klikken, zien de leerlingen hoe een website soms kan weten op wie je verliefd bent.

Einde les

De leerlingen leren de volgende les welke informatie ze online wel en niet willen delen.