3.3 Soms te veel

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

3.3 Soms te veel

Welkom! Ga lekker zitten en pak alvast je spullen voor je (etui, schrift en boek op bladzijde 132-133).

Planning voor deze les

Stormvloed 1825

Herhaling vorige week

Leerdoelen

Uitleg

Controleren

Opdracht

Afsluiten

Stormvloed 1825

Vandaag (4 februari) exact 200 jaar geleden.
Weinig aandacht voor, maar het is de
grootste natuurramp van de 19e eeuw
in Noordwest-Europa.
De regio rond de Zuiderzee (huidige
IJsselmeer en Flevoland) is het zwaarst 

getroffen, Kampen ook.

Stormvloed 1825

Combinatie van noordwesterstorm en

springtij (= periode dat het verschil tussen

hoog en laag water het grootst is).

Veel vee, mensen en huizen werden weggespoeld

en overlijden/beschadigen.

! Vanavond vanaf 18:25 slaan de klokken 305x.

Voor elk menselijk slachtoffer één keer.

Extra informatie (thuis lezen)

https://www.stadsarchiefkampen.nl/meer-weten-over/pronkstukken/item/pronkstukken-watersnoodramp-1825

https://storymaps.arcgis.com/stories/65680e0aa5fe4c58a15cb4e733349abd

https://www.maxvandaag.nl/sessies/themas/terug-naar-toen/waarom-we-de-watersnoodramp-van-1825-niet-mogen-vergeten/

Herhaling vorige lessen

Op de afbeelding zie je de kringloop van het water.
Hoe noem je het begrip bij 1?

1. regen
2. sneeuw
3. neerslag
4. hagel

De overgang van water als gas naar vloeibaar water, noemen we ...

1. Verdamping
2. Condensatie
3. Smelten
4. Stollen

Het meeste water op aarde is.......water

1. Zoet
2. Zout

Hoeveel procent van al het water op aarde is toegankelijk zoet water?

1. 1% van 2,5%
2. 3% van 2,5%
3. 2,5% van 1%
4. 1% van 3%

In Nederland wordt veel water uit de bodem gepompt om drinkwater van te maken. Dit water is....

1. oppervlaktewater
2. grondwater

De waterbalans is ...

1. Hoeveel geld water kost in een gebied
2. Hoeveel water weegt in een gebied
3. Hoeveel water een gebied in- en uitgaat
4. Al het water dat zich in de grond bevindt

Is een rivier vernieuwbaar water of niet-vernieuwbaar water?

1. Vernieuwbaar water
2. Niet-vernieuwbaar water

Water uit een aquifer is duurzaam water.

1. waar
2. niet waar

Leerdoelen

• Je weet welke gebieden grotere overstromingsrisico's kennen.
• Je begrijpt waarom overstromingen grote gevolgen hebben voor de inwoners van die gebieden.
• Je kunt een aantal maatregelen noemen om die overstromingsrisico's te verkleinen.

www.rtl.nl

Risicogebieden

Natuurlijke oorzaken 

Menselijke oorzaken

1. Rivier- en kustvlaktes

70% van de bevolking woont aan rivieren/kust.

Nadeel: Grote dreiging op overstromingen.

Voordeel: Vruchtbare gebieden.

Voordeel: Makkelijk voor handel.

2. Aan de voet van de berg

Rotsige ondergrond, water kan niet/moeilijk wegzakken.

(Vaak) krappe ruimte in het dal.

Veel water in één keer naar beneden (smeltende sneeuw bijvoorbeeld en regen). = ook risicogebied 3 in het boek

Dit zorgt voor een hoge piekafvoer = verhoogde afvoer van de rivier

4. (Tropische) orkanen

= enorme storm met een windsnelheid van >200 km/uur.

Orkanen ontstaan bij een hoge watertemperatuur.

Hoge watertemperatuur = verdamping -> wolkvorming -> neerslag.

Veel neerslag in één keer.

Ook veel wind -> extremere werking.

5. Ontbossing (stroomopwaarts)

Bomen houden water vast als een spons.

Bij bomenkap is die sponswerking er niet meer.

Gevolg: water stroomt snel naar beneden.

6. Verstening door bebouwing

Water kan niet wegzakken door asfalt en stenen.

Door veel bebouwing, kan het water niet wegzakken.

Water heeft geen ruimte om ongestoord te verspreiden in Kampen en andere steden direct aan het water.

7. Bodemdaling

= daling van het grondoppervlak.

Er wordt grondwater opgepompt en daardoor zakt de bodem.

Een groter probleem dan zeespiegelstijging.

In Nederland: Polders. Lagergelegen stukken land die erg kwetsbaar zijn voor overstromingen (denk aan: dijkdoorbraak).

Meer overstromingen

! Zelf lezen in het boek onder kopje:

het aantal overstromingen neemt toe.

Gevolgen

Direct: verdrinking en onderkoeling

Indirect (wel erg belangrijk): honger, ziekten, vernielde oogsten, kapotte infrastructuur (wegen en bruggen), geen veilig drinkwater ...

Maatregelen

Op korte termijn:

• Dijken, dammen en bufferbassins aanleggen;
• het weer in de gaten houden in het stroomgebied van de rivier;
• burgers voorlichten en trainen;
• drinkwater en voedsel veiligstellen.

Maatregelen

Op lange termijn:

• ruimte voor de rivier (een groot project in Nederland waarbij rivieren ruimte krijgen om te overstromen in bijvoorbeeld weilanden), zie de video op de volgende dia;
• het versterkte broeikaseffect verminderen, zie de video van het jeugdjournaal (! thuis kijken);
• een vestigingsbeleid/-programma creëren dat mensen verwijderd of verplaatst worden uit risicogebieden.

Wat is geen risicogebied voor overstromingen?

1. gebieden met ontbossing
2. rivier- en kustvlakten
3. hoge gebieden ver van zee
4. gebieden met hevige regenval

Ontbossing kan zorgen voor meer overstromingen?

1. waar
2. niet waar

Heeft de mens invloed op overstromingen?

1. Ja
2. Nee

Wat is geen menselijke oorzaak van overstromingen

1. Ontbossing
2. Bodemdaling
3. Versterkt broeikaseffect
4. tropische orkanen

Wat is een direct gevolg van een overstroming?

1. Uitbraak van besmettelijke ziekten
2. Hongersnood
3. Muggensteken van gevaarlijke muggen
4. Onderkoeling

Wat is geen gevolg van een overstroming voor inwoners?

1. Het is onveilig op straat
2. Het kost veel geld
3. Oogsten groeien snel
4. Mensen raken hun baan kwijt

Kampen heeft goede stappen genomen in de veiligheid van de stad.

1. Waar
2. Niet waar

We kunnen leren van eerdere overstromingen?

1. Waar
2. Niet waar

Opdracht

Mag in tweetallen, rustig overleggen. Je mag ook erbij tekenen.

1. Pak de atlas en kies een stad uit (niet in Nederland).
2. Bepaal welk (of welke) risicogebied(en) daarbij passen.
3. Bepaal welke korte en lange termijn maatregelen genomen kunnen worden om overstromingen hier te beperken. (minimaal 3 maatregelen, waarvan 1 niet in het boek staat - zelf bedenken)
4. Stel dat er een overstroming is geweest in die plaats, hoe breng je de inwoners in veiligheid?
5. Vind jij aandacht voor overstromingen goed of niet? Waarom wel of niet?

Leerdoelen

• Je weet welke gebieden grotere overstromingsrisico's kennen.
• Je begrijpt waarom overstromingen grote gevolgen hebben voor de inwoners van die gebieden.
• Je kunt een aantal maatregelen noemen om die overstromingsrisico's te verkleinen.

Fijne dag, tot volgende week!

Huiswerk: opdrachten van 3.3.