6.2 Afweer

6.2   Afweer
Voorkennisvragen:
1. Welke cellen verdedigen je lichaam tegen ziekteverwekkers
2. Hoe kunnen deze cellen weten wat ziekteverwekkers zijn?
3. Wat is het verschil tussen hoe virussen je ziek maken en hoe bacteriën je ziek maken?
timer
3:00
1 / 26
volgende
Slide 1: Tekstslide
BiologieMiddelbare schoolhavoLeerjaar 5

In deze les zitten 26 slides, met tekstslides en 3 videos.

Onderdelen in deze les

6.2   Afweer
Voorkennisvragen:
1. Welke cellen verdedigen je lichaam tegen ziekteverwekkers
2. Hoe kunnen deze cellen weten wat ziekteverwekkers zijn?
3. Wat is het verschil tussen hoe virussen je ziek maken en hoe bacteriën je ziek maken?
timer
3:00

Slide 1 - Tekstslide

Leerdoelen
Je kunt de vormen van geboren afweer beschrijven.
Je kunt de vormen van verworven afweer beschrijven.

Slide 2 - Tekstslide

Aangeboren afweer
1. Aspecifiek: gericht tegen verschillende ziekteverwekkers
2. komt voor bij alle planten en dieren 
3. Dient als snelle eerste afweer tegen een infectie.
4. Is de basis voor verworven afweer.

Slide 3 - Tekstslide

Verworven afweer
1. Wordt ontwikkeld gedurende het leven van een individu
2. Specifiek: Deze afweer is gericht op één type ziekteverwekker
3. Komt alleen voor bij gewervelde dieren.

Slide 4 - Tekstslide

Lezen: Blz. 114 en 115
Tekstbegripsvragen:
1. Waar ontstaan witte bloedcellen?
2. Welke 2 soorten witte bloedcellen zijn er?
3. Onder welke groep vallen macrofagen?
4. Welke 2 belangrijke functies hebben macrofagen in de aangeboren afweer?
5. Waarom zijn artsen terughoudend met voorschrijven antibiotica?
timer
5:00

Slide 5 - Tekstslide

Lymfoïde organen
Functie van thymus: 
De thymusklier is een van de belangrijkste organen in het afweersysteem. Onvolgroeide T-lymfocyten, afkomstig uit het beenmerg, worden er omgewerkt tot functionele T-lymfocyten. Daarnaast speelt de thymus ook een essentiële rol bij de aanmaak van geheugencellen die het recept onthouden hoe de afweerstoffen tegen doorgemaakte ziekten moeten worden aangemaakt.
Functie van de Milt: De milt kan worden gezien als de lymfeklier van het bloed, hij bevat veel lymfocyten en er worden ook veel antilichamen geproduceerd. Bovendien worden in de milt plasmacellen gevormd uit B-lymfocyten.
Vraag
Waarom zien we bij een infectie vaak opgezette lymfeknopen?

Slide 6 - Tekstslide

Ontstaan witte bloedcellen

Slide 7 - Tekstslide

Verdediging in 3 linies: 

Slide 8 - Tekstslide

Aangeboren afweer
Marcofagen zijn fagocyten
Ze maken geen onderscheid tussen ziekteverwekkers
Kunnen koorts veroorzaken

Slide 9 - Tekstslide

Fagocyt

Slide 10 - Tekstslide

Slide 11 - Video

Slide 12 - Video

Correctievoorschrift

Slide 13 - Tekstslide

Aan de slag
Op Itslearning staat een computeropdracht voor jullie klaar. Klaar met deze opdrachten, ga daar alvast mee aan de slag!

Slide 14 - Tekstslide

Les 2: Verworven afweer
Voorkennis
1. Wat voor soort cel zien we op het gifje?
2. Hoe weet deze cel wat niet bij ons lichaam hoort?
3. Welk begrip gebruiken we om te beschrijven dat je niet 2 keer ziek wordt van dezelfde ziekteverwekker?

Slide 15 - Tekstslide

Verworven afweer
  • Bij de verworven afweer zijn lymfocyten en fagocyten betrokken.
  • Lymfocyten herkennen indringers aan antigenen: moleculen op het celmembraan.
  • Receptoreiwitten herkennen lichaamsvreemde antigenen.
  • De receptoreiwitten zijn specifiek: 1 receptoreiwit past op 1 antigen.

Slide 16 - Tekstslide

Antigenen

Iedere cel en virus heeft eiwitten zitten op zijn celmembraan of kapsel

Aan de hand van deze eiwitten (antigenen) kunnen witte bloedcellen herkennen welke cellen lichaamseigen of lichaamsvreemd zijn

Jouw eigen antigenen verschillen van de antigenen van ziekteverwekkers of andere mensen. 

Slide 17 - Tekstslide

T-cel
B-cel
T-lymfocyt

productie
beenmerg

rijping
thymus

B-lymfocyt

productie
beenmerg

rijping
beenmerg

T-cellen ruimen (met geïnfecteerde) EIGEN lichaamscellen op
B-cellen maken antistoffen tegen ziekteverwekkers
Lymfocyten zijn 'antigeen specifiek'. Ze zijn getraind om maar slechts 1 specifiek antigeen te herkennen

Slide 18 - Tekstslide

Activatie van een lymfocyt
Wanneer een marcofaag een ziekteverwekker gefagocyteerd, wordt er een antigeen aan de buitenkant geplaatst.

De marcofaag verandert in een antigeen-presenterende cel (APC)

Slide 19 - Tekstslide

Antigeen-presenterende cel
Zoekt in het Lymfestelsel naar de juiste T of B-cel

De binding aan T-cel leidt tot een groot aantal identieke celdelingen.

B-cel gaat zich ook delen en produceert antistoffen.

Slide 20 - Tekstslide

Antistoffen
Eiwitten die zich binden aan de antigenen van de ziekteverwekker

Maken ziekteverwekker onschadelijk

Binding antistof met antigeen wordt antigeen-antistofcomplex genoemd
Vraag
Is de witte bloedcel in dit plaatje een T-cel of een B-cel?

Slide 21 - Tekstslide

Vorming antigeen-antistofcomplex

Slide 22 - Tekstslide

Geheugencellen
Sommige lymfocyten worden geheugencellen

T-geheugencellen/B-geheugencellen: bij een volgende infectie herkennen ze de ziekteverwekker en activeren de T en B cellen.

Hierdoor wordt je de tweede keer (meestal) niet ziek (Immuun)

Slide 23 - Tekstslide

Specifieke/Verworven afweer


Stamcellen uit rode beenmerg ontwikkelen in beenmerg --> B-lymfocyt

Stamcellen uit rode beenmerg naar thymus --> T-lymfocyt



Slide 24 - Tekstslide

Aan de slag
Op Itslearning staat een computeropdracht voor jullie klaar. Klaar met deze opdrachten, ga daar alvast mee aan de slag!

Slide 25 - Tekstslide

Slide 26 - Video