Les 6 ZM2B 14-09-23 Paragraaf 1.3A

Startklaar:

- Telefoon in Zakkie

- Op tafel:

        - Map

        - Feniksboek

        - Laptop

        - Naambordje

        - Zakkie

Welkom bij de Geschiedenisles ZM2B!

Lesdoelen

Aan het eind van deze les:

• Je kunt uitleggen wat een stapelmarkt is.
  

• Je kunt verklaren waarom de immigratie groeide en welke invloed dit had op de samenleving van de Republiek.

Lesdoelen

Aan het eind van deze les:

• Je kunt uitleggen wat regenten deden met hun rijkdom.

• Je kunt uitleggen hoe de Republiek het probleem van voedseltekorten probeerde te bestrijden.
  

Bespreken huiswerk:

Werkboek open op tafel op blz. 13 en 14

---> Bespreken opdrachten 6, 7 en 9 

De VOC

• VOC - Verenigd Oost-Indische Compagnie werd in 1602 opgericht voor de handel met Indië.
• Om alle kosten te kunnen betalen werden er aandelen verkocht aan mensen, zo kon iedereen profiteren.
  
• De Staten-Generaal wilde een monopolie op de handel in Indië, hierdoor mocht de VOC bijna alles doen om dit voor elkaar te krijgen.
• Een voorbeeld hiervan is de genocide op de Banda eilanden in 1621 door Jan Pieterszoon Koen. 
  

Gouverneur-generaal Jan Pieterszoon Coen (de hoogste man van de compagnie in Oost-Indië) organiseert in 1621 een strafexpeditie naar Banda. Op die manier wil hij het monopolie op de handel in nootmuskaat en foelie voor de VOC in handen krijgen. Van de 15.000 bewoners zijn er nog maar 1.000 over. De rest is gedood, gevlucht of in slavernij afgevoerd naar Batavia. Allemaal om het monopolie op nootmuskaat voor de compagnie veilig te stellen.

Bron: https://www.nationaalarchief.nl/beleven/onderwijs/bronnenbox/hoe-ging-het-verder-op-banda#collapse-2777

De Banda eilanden, een kleine eilanden groep in toemalig Indië.

https://www.youtube.com/watch?v=R4kzAi-xaD0

De WIC

• WIC - West-Indische Compagnie werd in 1621 opgericht voor de handel met Amerika.
• Deze compagnie deed aan driehoekshandel. Vanuit Nederland werden wapens, gereedschap en alcohol  etc. gebracht naar Afrika. Hier werd dit geruild voor Afrikaanse slaven. Deze werden verkocht in Amerika om op de plantage te werken. Dit noemt men ook wel de Trans Atlantische slavenhandel. Vanuit Amerika namen de Nederlanders cacaobonen, suiker en tabak mee terug naar Nederland.
  
• De Republiek heeft in deze periode tot de afschaffing (1864) van de slavenhandel ongeveer tussen de 550.000 tot 600.000 mensen vervoerd, schatting: 5% aandeel van het totaal.
  
• De WIC deed aan kaapvaart om andere landen, zoals Spanje en Portugal, te dwarsbomen.
  

https://www.youtube.com/watch?v=R4kzAi-xaD0

Amsterdam in de Gouden Eeuw

• Al deze pakhuizen lagen verspreid in Amsterdam. Om toegang hiertoe te bevorderen werd de grachtengordel aangelegd. Zo konden schepen direct voor hun pakhuis ''parkeren''.

Waar ligt Amsterdam op de kaart?

https://www.youtube.com/watch?v=cFGhee-adX4

0

Immigratie

• Amsterdam werd in de loop van de 17de eeuw een echte wereldstad. Mensen vanuit de hele wereld kwamen naar Amsterdam om te handelen.

• Een andere reden om naar Amsterdam te komen was het relatieve koelante-beleid dat gevoerd werd. Men kwam hierheen als in hun thuisland een oorlog bezig was of als men werd vervolgt om religieuze redenen.
• In 1625 was bijna 40% van de Amsterdammers afkomstig uit het buitenland.
  

Buitenhuizen

• Omdat het zo druk werd in Amsterdam besloten sommige rijke kooplui om de rust op te zoeken net buiten de stad. Ze lieten grote buitenhuizen bouwen in rustige gebieden, zoals aan de vecht tussen Amsterdam en Utrecht. Hier spendeerde zij hun vrije tijd.

https://npokennis.nl/longread/7574/hoe-zijn-buitenhuizen-ontstaan

Herhaling

• Wat deed de VOC en de WIC?

Amsterdam als stapelmarkt

• Nederlandse handelsschepen gingen producten halen in het noorden om deze vervolgens te verkopen in de Republiek en in het zuiden. Deze producten moesten eerst opgeslagen worden. Dit deed men in pakhuizen. 

• Een stapelmarkt is een plaats waar handelswaar tijdelijk wordt opgeslagen, om van daaruit verder te worden verhandeld.
• De ligging van Amsterdam was gunstig. Ook sloten de Nederlanders de Schelde (een stukje rivier net voor Antwerpen) af om zo te voorkomen dat daar handelsschepen naar binnen konden.
  

Opdrachten

Opdrachten:  10, 11 en 12 (werkboek blz. 14 en 15)

Op basis van paragraaf 1.2, Leerboek blz. 10-11

---> 5 minuten IN STILTE

---> Klaar? Lees alvast paragraaf 1.3 (leerboek blz. 12 en 13)

Huiswerk voor volgende week:

- Lees paragraaf 1.3 (leerboek blz. 12-13)

- Maak de opdrachten:  1, 2 en 3 (werkboek blz. 16 en 17)