4 en 5 mei

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 1

Herdenken & Bevrijden

Bevrijden

Wat gebeurt hier? Weet je waar het is? En op welke datum?

Daar hoor je meer over in deze les.

her·den·ken (herdacht, heeft herdacht; afleiding: de herdenking)

1

officieel denken aan een belangrijke gebeurtenis in het verleden

[iemand herdenkt iets of iemand]

▼ voorbeelden

de slachtoffers van het geweld werden herdacht met twee minuten stilte

be·vrij·den (bevrijdde, heeft bevrijd; afleiding: de bevrijder, de bevrijding)

1

vrijmaken = verlossen

[iemand bevrijdt een mens of een dier]

▼ voorbeelden

de Engelsen, Amerikanen en Canadezen hebben Nederland in 1945 bevrijd

4 mei

Met het bombardement van Rotterdam begon de Tweede Wereldoorlog in Nederland.

nieuw centrum in vergelijking met Amsterdam

Geschiedenis

• Duitse bezetting
• Collaboreren of verzetten?
• Vervolging
• Concentratiekamp
• Vernietigingskamp

debe·zet·ting (meervoud: bezettingen)

1

de situatie dat een land bezet is door een vijand

▼ voorbeelden

tijdens de bezetting van Sint Petersburg stierven veel mensen van de honger en de kou

hetver·zet (geen meervoud)

1

gedrag waarmee je probeert te voorkomen dat er iets gebeurt wat je niet wilt = de tegenstand

▼ voorbeelden

het verzet tegen de plannen van de

 minister was groot

ver·vol·gen (vervolgde, heeft vervolgd;

iemand volgen met de bedoeling hem kwaad te doen

[iemand vervolgt iemand]

▼ voorbeelden

ze zijn gevlucht omdat ze vanwege hun geloof vervolgd werden afleiding: de vervolging)

het con·cen·tra·tie·kamp (meervoud: concentratiekampen)

1

een kamp waar mensen worden vastgehouden die door de regering lastig worden gevonden

▼ voorbeelden

hij heeft tijdens de Tweede Wereldoorlog in een concentratiekamp in Polen gezeten

Op 4 mei:

• Herdenken we de slachtoffers slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog, de koloniale oorlog in Indonesië en van oorlogssituaties en vredesmissies nadien.
• Burgers en militairen
• Vlag halfstok
• 2 minuten stilte (20:00 - 20:02)
• Veteranen
• Nabestaanden aan het woord
• De koning

Vraag wat studenten er van vinden dat we ieder jaar herdenken

De Tweede Wereldoorlog in Enschede: Struikelstenen

Het concept ‘Stolpersteine’ is een kunstwerk van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig (links). 

Hij brengt gedenktekens aan in het trottoir voor de huizen van de mensen die door de nazi’s verdreven, gedeporteerd, vermoord of tot zelfmoord gedreven zijn.

In Enschede worden sinds 2012 jaarlijks een aantal Stolpersteine gelegd.  

In totaal zijn er bijna 900 mensen weggevoerd uit Enschede.

en.

Vraag: Wie weet wat dit is?

Stolpersteine (struikelstenen)

Jan Harm Bosch  was een Nederlands verzetsstrijder tijdens WOII.

Bosch was belastingambtenaar en woonde in de Bolhaarslaan te Enschede. In de oorlog begon hij met verzetswerk en sloot zich aan bij de Landelijke Organisatie voor Hulp aan Onderduikers en de Landelijke Knokploegen. In heel Twente was hij actief met hulp en aanslagen.

Eén dag voor de bevrijding van Enschede had hij afgesproken om te overleggen met zijn verzetscollega's waaronder Jan Hendrik Wennink en Antonie van Essen in de tuin van de Synagoge van Enschede die toentertijd als gevangenis dienstdeed. Ze waren verraden en werden gearresteerd. Bosch werd diezelfde avond in de tuin doodgeschoten.

Hij werd begraven op de Westerbegraafplaats te Enschede. In 1946 werd hem postuum het Verzetskruis toegekend. Zijn naam staat vermeld op de Erelijst van Gevallenen 1940-1945.

Opdracht

Zoek de site van stolpersteine en kijk of je er een vindt in jouw buurt. Is er iets meer te vinden over de achtergrond van deze persoon?

Onderzoekje

Voor deze opdracht bezoek je https://map.stolpersteine.app/nl en ga je op zoek naar een stolperstein (of steinen) bij jou in de buurt. 

Beantwoordt de volgende vragen:

Waar heeft deze persoon gewoond?

Waar is deze persoon omgekomen en hoe?

Hoe oud is deze persoon en had hij/zij familie?

Wat was het beroep van deze persoon?

Welke informatie ben je nog meer tegengekomen?

Achter iedere steen zit een gezicht, een verhaal

De achtergrondfoto is van Anna Maria (Settela) Steinbach (Buchten, 23 december 1934 – Auschwitz, 31 juli(?) 1944). Het was een Nederlands meisje dat in Auschwitz werd vergast. Ze was lange tijd een icoon voor de Nederlandse Jodenvervolging, tot in 1994 werd ontdekt dat ze niet Joods was, zoals werd aangenomen, maar tot de Sinti-familie van de Roma behoorde.

Vrijheid? 

Conflicten en mensenrechten

WPF-verkiezing

WOII

Stolpersteine

Elfje

5 mei

Wat betekent vrijheid voor jou?

UVRM

https://www.uu.nl/onderwijs/universele-verklaring-van-de-rechten-van-de-mens-75-jaar/over-de-uvrm

OP WELKE DATUM VIEREN WIJ BEVRIJDINGSDAG

1. 1 MEI
2. 5 MEI
3. 4 MEI
4. 6 MEI

Wanneer mag je in Nederland de vlag uithangen?

1. op prinsjesdag
2. op dodenherdenking
3. op Bevrijdingsdag
4. wanneer je dat zelf wilt

Op 10 mei 1940 valt Duitsland Nederland aan. Na welke gebeurtenis geven de Nederlanders zich over?

1. na het bombardement op Rotterdam
2. na het bombardement op de hoofdstad Amsterdam
3. na het bombardement op Vlissingen
4. na het bombardement in Eindhoven

WPF

Winnaar 2024

Dit is een elfje over oorlog als voorbeeld. Studenten gaan dus bezig met een elfje over het tegenovergestelde

Maak een elfje over vrijheid 

Een elfje of elf is een gedicht van 11 woorden, verdeeld over 5 regels. 

De eerste regel heeft 1 kernwoord over vrijheid

De tweede regel heeft 2 woorden die spontaan bij je opkomen en passen bij het eerste woord. 

Regel 3 heeft drie woorden met bij voorkeur een plaats. 

Regel vier heeft vier woorden waaronder een werkwoord. 

De vijfde en laatste regel heeft 1 woord die als het ware je gedicht samenvat. 

post je elfje

Amersfoort

https://www.herdenkingsstenenamersfoort.nl/ 

Auch in Amersfoort gibt es eine ähnliche Initiative mit Gedenksteinen. Sucht  pro Gruppe nach einem Stein in eurer Nähe. Und versucht herauszufinden, was mit diesen Menschen geschehen ist. Nutzt die Website der Stiftung Amersfoort.

 

Als er tijd tekort is kun je deze opdracht laten gaan.

Stolpersteine

Stolpersteine

Stolpersteine, ook bekend als struikelstenen, is een project van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig. Het is een over geheel Europa verspreid monument voor de slachtoffers van het nationaalsocialisme.

Demnig brengt deze gedenktekens aan in het trottoir voor de vroegere woonhuizen van mensen die door de nazi's verdreven, gedeporteerd, vermoord of tot zelfmoord gedreven zijn. Deze Stolpersteine herinneren aan Joden, Sinti en Roma, politieke gevangenen, dienstweigeraars, homoseksuelen, Jehova's getuigen en gehandicapten.

Stolpersteine

Ook in Arnhem liggen Stolpersteine. Misschien heb je ze wel eens zien liggen in de stoep. In Arnhem zijn tot april 2020 38 struikelstenen aangebracht op 16 adressen.

Je kunt alle Stolpersteine ook online bekijken op: https://map.stolpersteine.app/nl

Opdracht Stolpersteine

Voor deze opdracht ga je je via de digitale kaart (https://map.stolpersteine.app/nl) verdiepen in één van de mensen die een Stolperstein heeft in Arnhem. Als je je daarin verdiept heb, ga je 25 juni naar die Stolperstein toe en neem je een filmpje op waarin je óf iets vertelt over die persoon, óf waarin je met voorbijgangers in gesprek gaat over de betekenis van Stolpersteine en de persoon voor wie die steen is.

• Waar heeft die persoon gewoond?

• Waar is die persoon omgekomen, wat was dat voor een plek?

• Hoe oud is die persoon geworden?

• Had die persoon familie?

• Kun je iets vinden over het beroep van die persoon?

• Welke informatie heb je nog meer gevonden?

       Tweede Wereldoorlog 

in de literatuur

Elfje

twee woorden

En dan drie

Ga verder met vier

Klaar!

Wat vind jij?
Het is belangrijk dat de oorlogsslachtoffers met een struikelsteen worden herdacht.

Ja, heel belangrijk

Belangrijk

Het maakt mij niet zoveel uit

Niet heel belangrijk

Nee, dat hoeft voor mij niet

1941: Duitse maatregelen tegen Joden

bioscopen verboden     registratieplicht voor Joden     Joden niet meer naar de universiteit     openbare scholen voor Joodse kinderen verboden     Joden mogen geen bloeddonor meer zijn    bedrijven van Joden worden in beslag genomen     Joden moeten hun radio's inleveren     café's voor Joden verboden     bewegingsvrijheid van Joden beperkt     zwembaden verboden

Joden moeten geld inleveren   Joden mogen geen lid meer zijn van verenigingen     musea verbod     razzia's