Literatuurtentamen les 2

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 4

Literatuurtentamen les 2

Leerdoelen literatuur

Je leert over begrippen uit de literatuur.

Je kan de begrippen toepassen op verschillende verhalende tekstsoorten.

Wat zijn de drie hoofdgroepen van fictie?

1. proza - autobiografie - genre
2. proza - roman - toneel
3. proza - poëzie - fictie
4. proza - poëzie - toneel

Wat is het verschil tussen een biografie en een autobiografie

In welke vier groepen kun je de personages verdelen?

Plaats

Met de plaats waar het verhaal zich afspeelt bedoelen we de aardrijkskundige locatie zoals: een dorp, een stad of specifieker Amsterdam of Wijhe

Waarom beschrijft de schrijver de ruimte (de aankleding van de plaats)

Ruimte

De ruimte bepaalt de sfeer waarin het verhaal zich afspeelt. Het kan de gevoelens van de personages versterken.

Het omschrijven van het weer behoort ook tot de ruimte.

Welke begrippen van tijd horen bij de tijd in een boek?

1. tegenwoordige tijd en verleden tijd
2. chronologisch en niet-chronologisch

Tijdsvolgorde

Chronologisch = de gebeurtenissen worden verteld in de volgorde waarin ze plaatsvinden: de normale tijdsvolgorde.

Niet-chronologisch = de gebeurtenissen worden niet in de normale tijdsvolgorde verteld.

Waarom speelt een schrijver met de tijd?

Om het verhaal spannender te maken, meer vaart geven aan het verhaal en het maakt het verhaal afwisselender.

Spelen met tijd - 1

terugblik of flashback = je leest over vroegere gebeurtenissen, het verhaal wordt onderbroken 

terugverwijzing = in enkele woorden of zinnen lees je iets over vroeger, het verhaal wordt niet onderbroken

vooruitverwijzing = in enkele woorden of zinnen lees je iets over de toekomst, het verhaal wordt niet onderbroken

Spelen met tijd - 2

tijdsprong = in het verhaal wordt een stuk tijd overgeslagen

tijdverdichting = in een paar woorden wordt een groot stuk tijd samengevat (weinig woorden veel tijd)

tijdvertraging = het verteltempo wordt vertraagd, je leest de gebeurtenissen tot in de details (veel woorden weinig tijd)

Terugverwijzing

Vertraging

Tijdsprong

Het afscheid valt haar zwaar. Een laatste blik, een laatste groet. Dan verdwijnt hij. Een jaar later staat hij plotseling weer voor haar. Wat is hij veranderd.

Stapje voor stapje loopt ze naar de deur. Aarzelend pakt ze de deurklink. Ze spitst haar oren. Zou iemand haar horen? Langzaam drukt ze de deurklink omlaag en opent de deur.

Mijn buurman is gisteren voor de tweede keer opgepakt voor diefstal. Hij kon het weer niet laten. Vroeger stal hij al uit de tas van zijn juf. En nu zit hij vast, wachtend op zijn straf.

Zijn onderwerp en thema hetzelfde?

1. ja
2. nee

Onderwerp en thema

Onderwerp = in één of enkele woorden aangeven waar het boek over gaat.

Thema = in een korte zin aangeven waar het verhaal over gaat. Stel jezelf de volgende vragen:

- Wat is de wijze les van het verhaal?

- Wat wil de schrijver je meegeven over het onderwerp?

Waar wil je nog extra uitleg over?

Huiswerk

Maak van het boekje literatuur de volgende onderdelen:

- plaats en ruimte

- tijd

- onderwerp en thema

(bladzijde 5 t/m 6)