Vulkanisme
1 / 13
Lesduur is: 30 minOnderdelen in deze les
Slide 1 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
Convergent
Divergent
Transform
Slide 2 - Sleepvraag
Voorkennis testen
Slide 3 - Tekstslide
Niet overal op de aarde zul je vulkanen vinden. De meesten vulkanen ontstaan op de plaatsen waar aardplaten langs elkaar bewegen of tegen elkaar aan bewegen. Vulkanen komen dus net als aardbevingen voor dichtbij de breuken in de aardkorst. Vulkanen liggen in twee gebieden:
Divergerende platen:
de meeste divergerende zones bevinden zich onder water in de zee. Wanneer de platen uit elkaar bewegen kan er magma vrijkomen in de divergerende zones. Het magma raakt hierna het water en stolt tot een oceanische korst, dit wordt een oceanische rug genoemd. Op deze rug vindt vulkanische activiteit plaats, maar deze is meestal minder explosief
Convergent:
De plek waar de landplaat in botsing komt met een zeeplaat. De zeeplaat is zwaarder dan de landplaat. Hierdoor schuift de zeeplaat onder de landplaat.
De opbouw van een vulkaan
Kraterpijp
Magmakamer
Krater
Aswolk
Slide 4 - Sleepvraag
Deze slide heeft geen instructies
Slide 5 - Tekstslide
We weten nu waar vulkanen ontstaan. Echter zijn niet alle vulkanen hetzelfde. Er zijn meerdere soorten vulkanen. De vulkanen schildvulkaan, stratovulkaan en caldera gaan we specifiek bekijken
Slide 6 - Tekstslide
Bij Schildvulkanen is het magma in de magmakamer een dunne en hete vloeistof. Het magma kan daardoor makkelijk door spleten naar het aardoppervlak doordringen. Hierdoor komen tijdens erupties zelden ontploffingen voor. Wanneer de druk in de magmakamer toch hoog is opgelopen, kan er een lavafontein ontstaan. Daarnaast wordt er weinig as uitgestoten omdat gassen uit het magma kunnen ontsnappen zonder eerst schuim te vormen.
De uitbarsting van een schildvulkaan levert voor de omgeving weinig gevaar op. Alleen wanneer een lavastroom zich door bewoond gebied verplaatst kan er schade aan huizen en akkers ontstaan. Doden en gewonden komen echter zelden voor.
Doordat de lava dun en heet is, en heel langzaam afkoelt, kunnen de lavastromen lange afstanden afleggen. Hierdoor hoopt vulkanisch materiaal zich niet telkens vlakbij de krater op. Na talloze uitbarstingen ontstaat er een brede berg met flauwe helling, die veel lijkt op een schild. Vandaar de naam schildvulkaan.
Slide 7 - Tekstslide
De stratovulkaan, ook wel samengestelde vulkaan, is de meest voorkomende vulkaansoort op aarde. Stratovulkanen zijn meestal zeer hoog, en kunnen een laag eeuwige sneeuw op de top hebben.
Bij stratovulkanen is het magma een dikke, stroperige vloeistof, waardoor het moeilijk tot het aardoppervlak kan doordringen. Voordat er een eruptie kan plaatsvinden, moet de druk in de magmakamer dus eerst hoog oplopen en dat kan lang duren.
Stratovulkanen zijn gevaarlijk als ze uitbarsten. Hoe meer tijd er verlopen is na de vorige uitbarsting, hoe heftiger de volgende wordt. Bij uitbarstingen van stratovulkanen wordt de verstopping in de kraterpijp door een grote ontploffing verpulverd en de lucht in geblazen. Dit wordt gevolgd door een pluim van as en vulkanische gassen die met grote snelheid de lucht in spuiten. Tijdens zo'n eruptie komt er vaak niet veel lava uit de vulkaan.
Doordat de lava erg stroperig is en snel afkoelt, hoopt het materiaal dat uit de krater komt zich vlakbij de krater op. Na talloze uitbarstingen ontstaat er een hoge berg met steile helling, die veel lijkt op een kegel.
Stratovulkanen ontstaan voornamelijk langs convergente plaatgrenzen. Voorbeelden van stratovulkanen zijn Mount Vesuvius en Mount St. Helens.
Slide 8 - Tekstslide
Een calderavulkaan is een oudere vulkaan met aan de bovenkant een grote brede krater. Deze krater is ontstaan doordat een deel van de vulkaan in de magmakamer is gestort, die na een vulkaanuitbarsting is leeggestroomd. Vaak vormt zich in de krater van een calderavulkaan een kratermeer. Het water in een kratermeer kan allerlei kleuren aannemen, als gevolg van elementen die uit het vulkanische gesteente opgelost worden. Behalve dat kratermeren mooi kunnen zijn, kunnen ze ook dodelijke gevolgen hebben. Wanneer het waterpijl van een kratermeer namelijk te hoog stijgt, kan een deel van de vulkaan het begeven. Met als gevolg dat een enorme watermassa de vulkaanhelling afstroomt en alles in zijn weg wegvaagt. In de krater van de oude vulkaan kan ook een nieuwe krater ontstaan. Wanneer de druk van de magma in de magmakamer hoog genoeg wordt, kan er een nieuwe eruptie plaatsvinden in de caldera. Een vulkaan die op deze manier ontstaat noemen we een calderavulkaan. Een voorbeeld van een calderavulkaan is de El Chichón, in Zuid-Mexico.
Wat zijn positieve gevolgen van een vulkaan uitbarsting?
Slide 9 - Open vraag
Deze slide heeft geen instructies
Slide 10 - Tekstslide
De as van de vulkanen maakt de grond erg vruchtbaar. Boeren wonen daarom graag in de buurt van vulkanen. Planten en gewassen groeien in de buurt van vulkanen erg goed door de goede landbouwgrond. De inwoners van IJsland gebruiken de warmte van vulkanen om elektriciteit op te wekken. Vulkanen zijn daar een natuurlijke bron van warmte. In de buurt van vulkanen vind je kostbare mineralen en metalen die gebruikt kunnen worden als bouwmateriaal. En vulkanisch gesteente kan gebruikt worden voor bijvoorbeeld dijkenbouw. Veel mensen kiezen daarom om in de buurt van vulkanen te gaan wonen.
Bij welke plaatbeweging ontstaat deze soort vulkaan?
A
Convergentie
B
Divergentie
C
Transforme beweging
D
Subductie
Slide 11 - Quizvraag
Deze slide heeft geen instructies
Wat voor vulkaan zien we hier op de afbeelding?
A
Schildvulkaan
B
Stratovulkaan
C
Mega vulkaan
D
Caldeiravulkaan
Slide 12 - Quizvraag
Deze slide heeft geen instructies
Slide 13 - Tekstslide
Deze slide heeft geen instructies
