H5: Energie in Frankrijk (GEO 3 VMBO-KGT)

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 3

H5: Energie in Frankrijk

§1: Energiebronnen

De Geo 3 mavo

Benodigdheden:

- gekleurde blaadjes voor lagen

- klei voor sedimentgesteente

H5: Energie in Frankrijk

§1: Energiebronnen

Hoeveel en welke energie verbruikt Frankrijk?

Let op: er zijn verschillende kleuren gebruikt!

Frankrijk

H5: Energie in Frankrijk

§1: Energiebronnen

Hoeveel en welke energie verbruikt Frankrijk?

Twee belangrijke energiebronnen die Nederland weinig gebruikt:

• waterkracht (hydro-elektriciteit)
• kernenergie

Waarom gebruikt Frankrijk ze wel?

• het reliëf (hoogteverschil) in Frankrijk laat water (snel) stromen
• Het getijdeverschil bij de monding van rivieren in het noorden is groot
• Frankrijk heeft weinig fossiele brandstoffen in de grond
• Frankrijk exploiteert een uraniummijn in Niger (W-Afrika)

Frankrijk

H5: Energie in Frankrijk

§1: Energiebronnen

Hoeveel en welke energie verbruikt Frankrijk?

Hoe werkt hydro-elektriciteit, ofwel waterkracht in Frankrijk?

• Stroming van de rivier alleen is te weinig kracht voor de                                            elektriciteitsbehoefte in Frankrijk
• Grote dam houdt rivierwater tegen in het stuwmeer
• Water uit stuwmeer stroomt door buizen en drijft turbine aan
• Dynamo zet beweging om in elektriciteit (denk: fietslamp)
• Ook wordt er gebruik gemaakt van het grote eb- en 
• vloedverschil (getijden) in de monding van rivieren

H5: Energie in Frankrijk

§1: Energiebronnen

Hoeveel en welke energie verbruikt Frankrijk?

Hydroelektriciteit kent voor- en nadelen.

Voordelen	Nadelen
Na aanleg van een stuwdam in een berggebied of dam in een getijdegebied komt er geen CO2 meer vrij	Mensen en dieren moeten verhuizen, omdat het stuwmeer eerst droog land was Barrière voor parende vissen als er geen vistrap is aangelegd

H5: Energie in Frankrijk

§1: Energiebronnen

Hoeveel en welke energie verbruikt Frankrijk?

Hoe werkt kernenergie in Frankrijk?

• Dat zien we in §2!
• We gaan ook zien dat kernenergie een oplossing kan zijn om CO2-uitstoot te verminderen. Maar aan kernenergie kleven grote bezwaren: zwaar radio-actief afval en kans op ongelukken (bekende voorbeelden: Chernobyl (1986) en Fukushima (2011))

H5: Energie in Frankrijk

§1: Energiebronnen

Lesdoelen: herhaling

• Je kunt het gebruik van hernieuwbare en uitputbare energiebronnen in Frankrijk toelichten.
  

H5: Energie in Frankrijk

§1: Energiebronnen

Huiswerk

Lezen LB	§5.1	blz. 64-65
Maken online	§1: 1, 3, 4,en 6	blz. 72-73

Waarom heeft Frankrijk veel hydro-elektriciteit?

Welke energiebron gebruikt Frankrijk het meest?

1. Aardgas
2. Aardolie
3. Waterkracht
4. Kernenergie

Noem een voordeel en een nadeel van kernenergie

H5: Energie in Frankrijk

§2: Kernenergie: hoe het werkt

De Geo 3 mavo

Benodigdheden:

- gekleurde blaadjes voor lagen

- klei voor sedimentgesteente

H5: Energie in Frankrijk

§2: Kernenergie: hoe het werkt

Hoe werkt kernenergie?

H5: Energie in Frankrijk

§2: Kernenergie: hoe het werkt

Hoe werkt kernenergie?

Een kerncentrale bestaat uit drie delen:

1. Atoomkernen van uranium worden in een reactorvat gesplitst. Hierbij komt warmte vrij (kernenergie). Deze warmte laat het water koken, waardoor er stoom naar boven vliegt.
2. De stoom drijft een turbine en dynamo aan die samen elektriciteit opwekken.
3. De stoom wordt afgekoeld om er weer water van te maken.

H5: Energie in Frankrijk

§2: Kernenergie: hoe het werkt

Hoe werkt kernenergie?

Kernenergie kent voordelen (§2) en nadelen (§3).

Voordelen	Nadelen
Stoot geen CO2 uit Levert veel energie op Grote voorraad goedkoop winbaar uranium Winbaar in veel werelddelen, dus geen afhankelijkheid van andere landen

H5: Energie in Frankrijk

§3: Nadelen van kernenergie

De Geo 3 mavo

Benodigdheden:

- gekleurde blaadjes voor lagen

- klei voor sedimentgesteente

H5: Energie in Frankrijk

§3: Bronnen: Nadelen van kernenergie

Hoe werkt kernenergie?

Kernenergie kent voordelen (§2) en nadelen (§3).

Voordelen	Nadelen
Stoot geen CO2 uit Levert veel energie op Grote voorraad goedkoop winbaar uranium Winbaar in veel werelddelen, dus geen afhankelijkheid van andere landen	Blijft een uitputbare brandstof Als het misgaat, gaat het goed mis Door goedkope productie worden de kosten voor vervuiling vaak niet meegerekend Kernafval is levensgevaarlijk en moet goed opgeborgen worden

H5: Energie in Frankrijk

§3: Bronnen: Nadelen van kernenergie

Wat zijn de voor- en nadelen van kernenergie?

wegen de voordelen van kernenergie op tegen de nadelen..?

H5: Energie in Frankrijk

§3: Bronnen: Nadelen van kernenergie

Wat zijn de nadelen van kernenergie?

Als het fout gaat, kan het goed fout gaan in zo'n kerncentrale. Dan is er sprake van een meltdown (kernsmelting):

1. Versnelde atoomsplijting leidt tot extreem veel warmte
2. Reactor smelt door betonnen constructie de grond in
3. Heel veel radioactieve straling komt in de atmosfeer terecht

Radioactieve straling wordt gemeten met een geigerteller. Als deze te hoog uitslaat moet je uit de buurt blijven, want deze straling is levensgevaarlijk. Wie besmet raakt met een hoge dosis sterft aan kanker.

H5: Energie in Frankrijk

§3: Bronnen: Nadelen van kernenergie

Wat zijn de nadelen van kernenergie?

Hoe gevaarlijk is kernenergie eigenlijk voor ons bestaan op aarde?

- Er kan dus mogelijk een meltdown plaatsvinden

-  Terroristen kunnen een kerncentrale of transport aanvallen

- Een deel van het kernafval blijft nog  tienduizenden jaren  gevaarlijk

In een kerncentrale ontstaat ook plutonium, daar kun je kernbommen van maken. Het effect zie je in dit filmpje.

H5: Energie in Frankrijk

§4: Transportnetwerken

De Geo 3 VMBO-KGT

Benodigdheden:

- gekleurde blaadjes voor lagen

- klei voor sedimentgesteente

H5: Energie in Frankrijk

§4: Transportnetwerken

Wat gaan we doen?

• Herhaling §1, §2 en §3
• Zelfstandig lezen §4
  
• Uitleg: hoe zie je het transport van energie(bronnen) in het landschap?
• Huiswerk

Lesdoelen (+Finish WB 83)

• Je kunt de transportnetwerken van aardgas, aardolie en kolen in Nederland en Frankrijk intekenen.
• Je kunt de keuze voor de locaties van raffinaderijen en overslaghavens toelichten.

H5: Energie in Frankrijk

§4: Transportnetwerken

Lesdoelen: herhaling

• Je kunt het gebruik van hernieuwbare en uitputbare energiebronnen in Frankrijk toelichten.
  
• Je kunt met twee argumenten je visie op het gebruik van kernenergie geven en met twee argumenten weerleggen.

• Finish WB 82-83

H5: Energie in Frankrijk

§4: Transportnetwerken

Start

• Zelfstandig lezen §4: Transportnetwerken (LB 70-71)
  

Klaar?

• Beantwoord leerdoelen §1, §2 en §3 (WB 82-83)
  

H5: Energie in Frankrijk

§4: Transportnetwerken

Hoe zie je het transport van energie(bronnen) in het landschap?

De fossiele brandstoffen worden gewonnen en getransporteerd binnen en buiten Europa.

• Aardgas wordt als vloeibaar gas (liquid natural gas, lng) via pijpleidingen vervoerd. Dit lng is sterk afgekoeld en 600x kleiner dan aardgas. De Groningse gasbel was voor NL voor eigen gebruik en export, maar FR moet aardgas importeren. Dit gas komt uit Rusland, en misschien binnenkort ook uit de VS.

H5: Energie in Frankrijk

§4: Transportnetwerken

Hoe zie je het transport van energie(bronnen) in het landschap?

De fossiele brandstoffen worden gewonnen en getransporteerd binnen en buiten Europa.

• Aardolie wordt door zowel NL als FR ingevoerd. Dit gebeurt via La Havre (grootste importeur) en Rotterdam waar terminals met overslag- en opslaginstallaties voor aardolie zijn geplaatst. Ook kan er olie worden omgezet in andere brandstoffen in de aardolieraffinaderijen bij bijv. Europoort. Deze olie e.a. brandstoffen worden via pijpleidingen en vrachtwagens verder Europa ingevoerd.

H5: Energie in Frankrijk

§4: Transportnetwerken

Hoe zie je het transport van energie(bronnen) in het landschap?

De fossiele brandstoffen worden gewonnen en getransporteerd binnen en buiten Europa.

• Kolen worden in FR en NL niet meer gewonnen, maar wordt nog wel ingevoerd om in de industrie gebruikt te worden. Ook deze producten komen in de havens aan, waarvan Rotterdam de belangrijkste overslaghaven is. De Franse havens voeren minder in, doordat Frankrijk zelf relatief weinig kolen gebruikt. 

H5: Energie in Frankrijk

§4: Transportnetwerken

Hoe zie je het transport van energie(bronnen) in het landschap?

Nederland en Frankrijk zijn op dit moment niet zelfvoorzienend genoeg om het eigen land te voorzien in de energiebehoefte. Het zou daarom een idee zijn om samen te werken in een zogenoemde Energie-unie, waarbij Europese landen samen voor (groene) energie zorgen.

H5: Energie in Frankrijk

§4: Transportnetwerken

Hoe zie je het transport van energie(bronnen) in het landschap?

Kijkvragen deel 1 (00:00-04:50):

1. Wat gebeurt er met opgewerkte energie in Europa binnen de Energieunie?
2. Waarom is de kerncentrale goed voor Fessenheim?
3. Om welke twee redenen kan de kerncentrale in Fessenheim niet zomaar dicht?

Kijkvragen deel 2 (09:55-eind):

1. Frankrijk is tegen een Energieunie. Welk voorbeeld van Franse weerstand geeft de verslaggever?
2. De Europese Unie ("Brussel") is vóór een Energieunie. Welk milieuargument en welk politiek argument geeft de verslaggever?
3. Bedenk waarom een nationale overheid niet graag spreekt van een 'unie'.

deel 1

1. Overschotten van opgewerkte energie wordt verspreid over de lidstaten van de Europese Unie.
2. De kerncentrale in Fessenheim zorgt voor werkgelegenheid en inkomsten.
3. (1) Frankrijk is voor een groot gedeelte (75%) afhankelijk van kernenergie, en bij sluiting is er niet zomaar een goede vervanging. (2) Kernenergie staat symbool voor de Franse onafhankelijkheid.

deel 2

1. Frankrijk weigert overschotten aan zonne-energie uit Spanje te gebruiken.
2. milieuargument: het is efficiënter om de verschillende hernieuwbare energie op te wekken in landen waar deze energie in overvloed aanwezig is, vb. in Spanje schijnt veel de zon en in Nederland waait het hard. politiek argument: als één unie kan de EU energie inkopen, waardoor het sterker staat tegen bv. Rusland, omdat de EU groter is dan één lidstaat.
3. Een nationale overheid spreekt niet graag van een unie, omdat de nationale overheid soevereiniteit moet afgeven aan de Energieunie of EU. Dit betekent dat de nationale overheid dan niet meer zelf kan beslissen over energiekwesties.

H5: Energie in Frankrijk

§4: Transportnetwerken

Hoe zie je het transport van energie(bronnen) in het landschap?

Kijkvragen deel 1 (00:00-04:50):

1. Overschotten van opgewerkte energie worden verspreid over de lidstaten van de Energieunie/Europese unie.
2. De kerncentrale in Fessenheim zorgt voor werkgelegenheid en inkomsten.
   
3. (1) Frankrijk is voor een groot gedeelte (75%) afhankelijk van kernenergie, en bij sluiting is er niet zomaar een goede vervanging. (2) Kernenergie staat symbool voor de Franse onafhankelijkheid.

Kijkvragen deel 2 (09:55-eind):

1. Frankrijk weigert overschotten aan zonne-energie uit Spanje te gebruiken.
2. milieuargument: het is efficiënter om de verschillende hernieuwbare energie op te wekken in landen waar deze energie in overvloed aanwezig is, vb. in Spanje schijnt veel de zon en in Nederland waait het hard. politiek argument: als één unie kan de EU energie inkopen, waardoor het sterker staat tegen bv. Rusland, omdat de EU groter is dan één lidstaat.
3. Een nationale overheid spreekt niet graag van een unie, omdat de nationale overheid soevereiniteit moet afgeven aan de Energieunie of EU. Dit betekent dat de nationale overheid dan niet meer zelf kan beslissen over energiekwesties.

H5: Energie in Frankrijk

§4: Transportnetwerken

Lesdoelen: herhaling

• Je kunt de transportnetwerken van aardgas, aardolie en kolen in Nederland en Frankrijk intekenen.
• Je kunt de keuze voor de locaties van raffinaderijen en overslaghavens toelichten.
  

• Finish WB 83

H5: Energie in Frankrijk

§4: Transportnetwerken

Huiswerk

Regels

• Samenwerken alleen op fluistertoon
• Weet je het antwoord niet? Lees de tekst in je LB (samen) nog eens goed door
• Komen jullie er samen niet uit? Stel je vraag aan de docent
  

Lezen LB	§4	blz. 70-71
Maken WB	§4: 1, 2, 3, 4 en 5 (tip: atlas- en basisboekvragen eerst!)	blz. 78-79
	Leerdoelen §4 samenvatten	blz. 83

H5: Energie in Frankrijk

§4: Transportnetwerken

Lesdoelen: herhaling

• Je kunt het gebruik van hernieuwbare en uitputbare energiebronnen in Frankrijk toelichten.
  
• Je kunt met twee argumenten je visie op het gebruik van kernenergie geven en met twee argumenten weerleggen.
  
• Je kunt de transportnetwerken van aardgas, aardolie en kolen in Nederland en Frankrijk intekenen.
  
• Je kunt de keuze voor de locaties van raffinaderijen en overslaghavens toelichten.

• Finish WB 82-83

H5: Energie in Frankrijk

Finish H5

De Geo 3 VMBO-KGT

Benodigdheden:

- gekleurde blaadjes voor lagen

- klei voor sedimentgesteente

H5: Energie in Frankrijk

Finish H5

Wat gaan we doen?

• Finish H5: Slotopdracht
• Huiswerk
  

H5: Energie in Frankrijk

§4: Transportnetwerken

Huiswerk

Regels

• Samenwerken alleen op fluistertoon
• Weet je het antwoord niet? Lees de tekst in je LB (samen) nog eens goed door
• Komen jullie er samen niet uit? Stel je vraag aan de docent
  

Maken WB	Finish H5: slotopdracht	blz. 82-83
Maken WB	Examentraining H5	blz. 84-85