3.3 Politiek en samenleving

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Burgers en stoommachines

Politiek en samenleving

Gelukkig nieuwjaar!

Wat gaan we doen deze les?

Herhalingsquizje

Uitleg bij 3.3

Samen lezen

Huiswerk volgende les

Werkwijze tijdens de lockdown

• Je werkt de komende weken zoveel mogelijk zelfstandig aan de lesstof. 
• In de online les start ik een LessonUp op en bespreek met jullie gezamenlijk het huiswerk voor die les. Om dit snel te laten verlopen zorg je dat je aangemeld bent in de klas (zie mail 31 aug/ 1 sept).
• Ik controleer de avond van tevoren het gemaakte huiswerk. Begin niet te laat aan het huiswerk. Bij voorkeur dezelfde dag of de dag nadat je het huiswerk opgekregen hebt.

• Voor de uitleg bij het huiswerk ga jezelf aan de slag met de LessonUp. De link voor deze LessonUp vind je in Magister bij het huiswerk. Je klikt op die link en meldt jezelf met je voor- en achternaam aan! 
• In de LessonUp krijg je de uitleg en ga je stap voor stap door de lesstof heen. Je beantwoordt de evaluatievragen aan het einde, zodat ik weet hoe je de lesstof verwerkt hebt. Ik bespreek de volgende les de vragen die jullie hebben.
• Je maakt vervolgens het huiswerk in geschiedeniswerkplaats. Waar nodig krijg je daarop feedback.

Huiswerk bespreken

• Huiswerk controle
• Vragen LessonUp
• Opdrachten klassikaal bespreken

     Opdracht 2, 4 en 6. 

    

Welk begrip hoort bij de volgende betekenis:

"Ingrijpende verandering in de productie, waarbij handarbeid werd vervangen door machines."

1. Kapitalisme
2. Handnijverheid
3. Industriële revolutie
4. Monarchie

Wat is industrialisatie?

1. Een periode van grote en snelle verandering door de komst van industrie.
2. Het ontstaan van industrie (fabrieken) in een gebied waar eerst vooral landbouw was.
3. Een speciale dans.
4. Mensen die in fabrieken werken.

Wat was één van de belangrijkste uitvindingen van de industriële revolutie?

1. De ploeg
2. De stoommachine
3. De dienstensector
4. De computer

In welk land begon de Industriële revolutie?

1. Frankrijk
2. Engeland
3. Nederland
4. Duitsland

Rond 1800 werkten de meeste mensen in Nederland in de:

1. landbouw
2. industrie
3. diensten

In welke beroepen begon de Industriele revolutie?

1. Handel en Nijverheid
2. Handel en Landbouw
3. Landbouw en textiel
4. Textiel en handel

Wat is een kapitalistische samenleving?

Waarom wordt de industrialisatie een (industriële) revolutie genoemd?

Omdat de industrialisatie....

1. een gevolg was van de Franse Revolutie.
2. een ingrijpende verandering was.
3. heel snel verliep.
4. met veel geweld plaatsvond.

Bekijk eerst de bron.

Welke uitspraak is volgens de bron juist?

1. Tussen 1900 en 2000 bleef de dienstensector de grootste beroepssector.
2. In 2000 was de industriesector groter dan in 1900.
3. In 1900 werkte meer dan de helft van de Nederlanders in industrie en handnijverheid.
4. In 1900 was de landbouwsector groter dan de dienstensector.

Welke zin over het tijdperk van de industriële revolutie is juist?

1. De bevolking groeide snel en steeds meer mensen woonden in de stad.
2. De industriële revolutie begon in de VS; daarna volgden Groot-Brittannië en Nederland.
3. De landbouwproductie nam toe en veel mensen trokken naar het platteland.
4. Geen van de genoemde zinnen is juist.

Deze vraag gaat over de democratie in Nederland.

Welke zin is juist?

1. Tussen 1813 en 1848 had koning Willem I (zie plaatje) alle macht.
2. In 1813 werd Nederland een parlementaire democratie.
3. Vanaf 1848 moest koning Willem II veel meer rekening houden met het parlement.
4. Geen van de genoemde zinnen is juist.

Leerdoelen

In deze paragraaf leer je:

• hoe de leef- en werkomstandigheden van arbeiders verbeterden
  
• hoe socialisten streefden naar gelijkheid
  
• wat veranderde in het onderwijs
  
• hoe de positie van vrouwen verbeterde

Kenmerkend aspect bij deze paragraaf: de industriële revolutie en opkomst van emancipatiebewegingen

de politiek-maatschappelijke stromingen (denkrichtingen)

Gevolgen van de industrialistatie

• Huisnijverheid (gedaan door boeren) kan niet meer op tegen snelle productie van de fabrieken
  
• Arbeiders trekken naar de stad --> urbanisatie (meer en grotere steden)
  
• Steden groeien erg snel
• Arbeiders wonen in kleine, bedompte woning bij de fabriek
• Verschil met de buitenhuizen van de rijke fabriekseigenaren is groot

Het werk van de arbeiders

• lange werkdagen
• zes à zeven dagen per week, geen vakantie
• weinig inkomen (daardoor slechte voeding)
• onveilig machines/ ongezond werk

Armenzorg

• geen zekerheid van hun baan (zakelijke relatie werkgevers - werknemers)
• geen sociale zekerheid bij ziekte, ouderdom of invaliditeit
• Kerkelijke armenzorg
• Kinderarbeid

We lezen samen !

Leven en werken in armoede         

                      Bladzijde 46

De Sociale Kwestie

• Een kwestie is een probleem
  

• Het probleem van de slechte woon- en werkomstandigheden van de arbeiders.

‘De rijken worden rijker, de armen worden armer’

Wat te doen aan de Sociale Kwestie? 

• Alleen ‘rijke mannen’ mogen stemmen
  
• Hierdoor blijven ‘de rijken’ aan de macht
• Arbeiders ging samenwerken in vakbonden
• Kinderwetje van Van Houten (1874)
• Leerplichtwet (1901)
• Andere sociale wetten (ongevallenwet, 8-urige werkdag enz.)
  

Politieke stromingen

1. Liberalisme
2. Socialisme
3. Communisme
4. Confessionalisme 
5. Feminisme

Uniek voor Nederland: Verzuiling!

Socialisme

• Het socialisme wilde betere arbeidsomstandigheden voor fabrieksarbeiders, die uitgebuit werden door de bezittende klasse
  

• Karl Marx bedacht het socialisme, hij wilde dat de maatschappij geen klassen en standen meer had
  

Liberalisme

• Persoonlijke vrijheid
  
  
• Passieve rol van de overheid: zo min mogelijk bemoeien met de mensen
  
  
• Weinig regels voor de economie

Communisme

• Radicale tak van socialisme
• Alles is eigendom van de staat.
• Arbeiders zijn de baas -> ze willen revolutie!

Confessionalisme

• Politieke stroming waarbij men uitgaat van het geloof:
  

1. Katholicisme
2. Protestantisme

Veranderingen in het onderwijs

In de grondwet van 1848 was vrijheid van onderwijs vastgelegd. Daardoor konden gelovigen eigen scholen stichten. We noemen 

zulke scholen: bijzondere scholen

Om goed samen te werken richtte de protestantse leider Abraham Kuyper in 1879 de eerste politieke partij op. 

Vanaf 1917 betaalde de overheid ook het bijzonder onderwijs. 

In de vorige paragraaf zagen we dat socialisten in 1917 algemeen mannenkiesrecht kregen.

Hiervoor hadden de confessionelen met de socialisten meegestemd.

In ruil daarvoor hadden de socialisten meegestemd voor de gelijke financiering van het openbaar en bijzonder onderwijs.

We noemen dit wel de Pacificatie (= vrede). Ze doen beiden een beetje water bij de wijn.

Feminisme

Vrouwen hadden in de 19e eeuw minder rechten dan mannen. 

Een aantal vrouwen gaan zich verzetten tegen deze discriminatie.

Ze die eisten (gelijke) rechten (emancipatie) van de vrouw.

Zoals kiesrecht en het worden toegelaten op universiteiten

  Huiswerk voor de volgende les:

lz + m par. 3.3

TB blz. 46 t/m 48

online opdracht 1 t/m 10

Vragen over huiswerk -> KWT!

Lezen par. 3.4 en voorbereiden 3.4 in je Cornell-aantekenschrift!

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen