Structuuranalyse

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Structuuranalyse

Hoe is een tekst opgebouwd?

Op welke manieren kun je een tekst inleiden?

Inleiding

Vraag 1. ‘Waarom is deze tekst geschreven?’

Vraag 2. ‘Wat is de belangrijkste vraag waarop deze tekst                antwoord geeft?’

Vraag 3. ‘Waar gaat de rest van de tekst over?’

Voorbeeld 1: memo

In de commissievergadering van 18 september is alle leden gevraagd na te denken over de onderwerpen waaraan we in het komende jaar extra aandacht moeten besteden (1). Welke initiatieven vragen om een werkbezoek? Doel van een werkbezoek is de commissie te informeren over een actueel onderwerp. Tot dusver zijn de onderstaande twee suggesties ontvangen (2). Bij elk van de suggesties leest u een toelichting op het initiatief. (3)

Voorbeeld 2: blog

Waarom ben je niet succesvoller dan je nu bent? (2) Waarschijnlijk omdat je eigen gedrag je tegenhoudt (1). De onderstaande 20 gewoontes zijn de meest voorkomende fouten die maken op weg naar hun persoonlijke top (3). Herken ze bij jezelf en word een betere leider.

Voorbeeld 3: e-mail

In het gesprek van vanmorgen spraken we over de wijzigingen in het ontwerp van de website. (1) Je vroeg me mijn opmerkingen ook nog per e-mail aan je door te geven. (2) Hieronder vind je ze, gecategoriseerd per pagina. (3)

Wat nog meer...

1. Starten met een samenvatting (rapport, nieuwsbericht, persbericht)

2. Situatieschets (column, artikel)

3. Aanleiding (recensie)

4. Voorbeeld (artikel, schoolboek)

5. Vraag (reclame)

Een nieuwsbericht begint met een samenvatting:

Een 24-jarige jeugdleider van een scoutinggroep uit het Zeeuwse Goes wordt verdacht van het brandmerken van drie kinderen tijdens een zomerkamp in België vorig jaar. De man, Mark B., staat donderdag voor de rechtbank in Middelburg.

Daarna komen de details.

Voorbeeld van een betogend (overtuigend) artikel

Begin jaren tachtig begon ik als docent maatschappijleer bij wat toen heette de Streekschool Elandsstraat, een banketbakkersschool in het midden van de Amsterdamse Jordaan. De school bestond uit een paar honderd studenten en twee directeuren. De vakdocenten droegen bakkerskleding en je rook er de hele dag heerlijke banketbakkersgeuren. Het eerste jaar kwam ik tien kilo aan doordat ik er elke dag bonbons en saucijzenbroodjes aangeboden kreeg. Met Sinterklaas kwamen mijn kinderen om snoepgoed van marsepein te maken. De school was ambachtelijk, met een heleboel praktijklokalen om te leren bakken en koken.

Dit artikel begint met een situatieschets.

Hoe sluit je een tekst af?

Slot

1. Conclusie

2. Samenvatting

3. Aansporing

4. Oplossing

Waarom is de structuur van een tekst zo belangrijk?

Oefening

Zet de volgende tekst in de juiste volgorde

De stemrondes van de verkiezing gaan per provincie. Volgens De Vegetarische Slager zelf had het merk in de provincie Zuid-Holland het grootste aantal stemmen.

De Vegetarische Slager zegt zelf dat het merk zich voor de verkiezing heeft ingeschreven na een oproep Slavakto die naar een medewerker van het vegamerk werd verstuurd.

Vegamerk De Vegetarische Slager mag niet meer meedoen aan de door slagersvakbeurs Slavakto georganiseerde verkiezing voor de leukste slagerij van Nederland.

Nu het merk is geschrapt, staat er wel een echte slagerij op de eerste plek: Slagerij van Zuidland, uit Dirksland. De slagerij heeft 431 stemmen en een gemiddelde beoordeling van 9,37.

Het merk is daarom geschrapt uit de verkiezing, hoewel het wel al stond ingeschreven en mensen de afgelopen week al wel konden stemmen.

Desondanks had het bedrijf kunnen weten dat het niet mee mocht doen. In de algemene voorwaarden van de verkiezing staat namelijk dat deelnemers slagers moeten zijn, en De Vegetarische Slager verkoopt geen vlees.

Antwoord

Vegamerk De Vegetarische Slager mag niet meer meedoen aan de door slagersvakbeurs Slavakto georganiseerde verkiezing voor de leukste slagerij van Nederland.

Het merk is daarom geschrapt uit de verkiezing, hoewel het wel al stond ingeschreven en mensen de afgelopen week al wel konden stemmen.

De Vegetarische Slager zegt zelf dat het merk zich voor de verkiezing heeft ingeschreven na een oproep Slavakto die naar een medewerker van het vegamerk werd verstuurd.

Desondanks had het bedrijf kunnen weten dat het niet mee mocht doen. In de algemene voorwaarden van de verkiezing staat namelijk dat deelnemers slagers moeten zijn, en De Vegetarische Slager verkoopt geen vlees.

De stemrondes van de verkiezing gaan per provincie. Volgens De Vegetarische Slager zelf had het merk in de provincie Zuid-Holland het grootste aantal stemmen.

Nu het merk is geschrapt, staat er wel een echte slagerij op de eerste plek: Slagerij van Zuidland, uit Dirksland. De slagerij heeft 431 stemmen en een gemiddelde beoordeling van 9,37.

Je hebt de volgende vaste structuren:

• Verklaringsstructuur
• Probleem-oplossingstructuur
• Vraag-antwoordstructuur
• Verleden-heden-toekomststructuur
• Voor- en nadelenstructuur
• Argumentatiestructuur

Waarom is dit nu zo handig?

Stel...je hebt te maken met een argumentatiestructuur. Dan je weet je ook dat...

1. het doel overtuigen is
2. de tekstsoort een betoog is
3. de hoofdgedachte het standpunt van de schrijver is
4. de tekst subjectief is

De opbouw van de tekst is dan inleiding [standpunt] - kern [argumenten] - slot [conclusie]

Of...je hebt te maken met een voor- en nadelenstructuur. Dan je weet je ook dat...

1. het doel beschouwen/opiniëren is
2. de tekstsoort een beschouwing is
3. de hoofdgedachte de afweging tussen de voor- en nadelen is 

De opbouw van de tekst is dan inleiding [verschijnsel] - kern [voor- en nadelen] - slot [afweging]

Wat is een alineaverband?

Alineaverbanden?

Wat helpt bij het vinden van alineaverbanden?

Oefening

Zet de volgende tekst in de juiste volgorde

1. Zij werkten hard om hun kinderen meer kansen te geven in het leven.  
   
2. Ik doe dat niet: ten eerste heb ik er geen zin in, ten tweede heb ik er geen tijd voor.  
   
3. De voorstelling gaat niet door. De hoofdrolspeler is immers ziek. 
   
4. Hij was op tijd hoewel het erg glad was.  
   
5. Als ik genoeg geld heb gespaard, ga ik de iPad kopen.  
   
6. Zij werkt heel hard; dat blijkt uit de uren dat ze overwerkte.  
   
7. Indien je goede voorzorgsmaatregelen neemt, hoef je je geen zorgen te maken.  
   

Antwoord

1. Zij werkten hard om hun kinderen meer kansen te geven in het leven. Doel - middel 
   
2. Ik doe dat niet: ten eerste heb ik er geen zin in, ten tweede heb ik er geen tijd voor. Opsomming 
   
3. De voorstelling gaat niet door. De hoofdrolspeler is immers ziek. Reden/verklaring 
   
4. Hij was op tijd hoewel het erg glad was. Tegenstelling 
   
5. Als ik genoeg geld heb gespaard, ga ik de iPad kopen. Voorwaarde 
   
6. Zij werkt heel hard; dat blijkt uit de uren dat ze overwerkte. Reden/verklaring 
   
7. Indien je goede voorzorgsmaatregelen neemt, hoef je je geen zorgen te maken. Voorwaarde