4.1 Kenmerken van een reactie

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

H4 Chemische reacties

Inhoud H4

• 4.1 Kenmerken van een reactie
  
• 4.2 Reactievergelijkingen
• 4.3 Rekenen aan reacties

4.1 Kenmerken van reacties

Deze paragraaf gaat over chemische reacties: 

Wat is een chemische reactie en wat niet? 

Energie-effect van reacties

De wet van behoud van massa

Reactiesnelheid

Chemische reacties?

Bij een chemische reactie verandert een beginstof (of beginstoffen) in een reactieproduct (of reactieproducten)

De beginstof(en) en reactieproduct(en) hebben dus verschillende stofeigenschappen.

Stofeigenschappen

Noteer per tweetal 2 stofeigenschappen 

Stofeigenschappen

Energie-effect?

Een reactie heeft een energie-effect. 

Dit betekent dat er energie vrijkomt of verbruikt wordt. 

Er zijn twee soorten reacties met verschillende energie-effecten: 

Exotherm en Endotherm

Endotherm

Wanneer bij de reactie energie nodig is, is de reactie endotherm.

Exotherm

Wanneer bij de reactie energie vrijkomt, is de reactie exotherm.

Alle verbrandingen zijn exotherm

Exotherm of endotherm?

Het koken van een ei

Verbranden van hout

Het branden van een lamp

Het aanzetten van een glowstick

Energie-effect

Endotherm                     Exotherm

Wet van behoud van massa

De totale massa voor een reactie is hetzelfde als na de reactie 

De wet van behoud van massa

De wet van behoud van massa luidt: 

"Bij een chemische reactie is de totale massa van de beginstoffen gelijk aan de totale massa van de reactieproducten"

Dit heet ook wel de Wet van Lavoisier (spreek uit: la-vwa-zjee), vernoemd naar de uitvinder van deze wet. 

Wet van behoud van massa

Reactietemperatuur

• Niet elke reactie verloopt spontaan

• Een reactie heeft een minimale temperatuur nodig om te verlopen --> de reactietemperatuur 

botsende deeltjes model

• kleine "balletjes" die vrij rond vliegen
• als de balletjes hard genoeg botsen is er een reactie 

5 factoren die de snelheid van een chemische reactie bepalen

1. De soort stoffen die een reactie aangaan

2. De verdelingsgraad; hoe fijner de stof verdeeld is, hoe sneller de reactiesnelheid.

3. De concentratie; Hoe hoger de concentratie, hoe hoger de reactiesnelheid

4. De temperatuur; Hoe hoger de temperatuur, hoe hoger de reactiesnelheid

5. Een katalysator; als er een katalysator aanwezig is, is de reactiesnelheid hoger.

 Verdelingsgraad

Fijnere verdelingsgraad --> groter contactoppervlak --> hogere reactiesnelheid

5 factoren die de snelheid van een chemische reactie bepalen

1. De soort stoffen die een reactie aangaan

2. De verdelingsgraad; hoe fijner de stof verdeeld is, hoe sneller de reactiesnelheid.

3. De concentratie; Hoe hoger de concentratie, hoe hoger de reactiesnelheid

4. De temperatuur; Hoe hoger de temperatuur, hoe hoger de reactiesnelheid

5. Een katalysator; als er een katalysator aanwezig is, is de reactiesnelheid hoger.

Concentratie

5 factoren die de snelheid van een chemische reactie bepalen

1. De soort stoffen die een reactie aangaan

2. De verdelingsgraad; hoe fijner de stof verdeeld is, hoe sneller de reactiesnelheid.

3. De concentratie; Hoe hoger de concentratie, hoe hoger de reactiesnelheid

4. De temperatuur; Hoe hoger de temperatuur, hoe hoger de reactiesnelheid

5. Een katalysator; als er een katalysator aanwezig is, is de reactiesnelheid hoger.

Temperatuur

• Bij lage temperaturen is de reactiesnelheid heel laag (bewaren voedsel in koelkast)
• Bij hoge temperaturen is de reactiesnelheid hoog (snelkookpan)

Een reactie gaat sneller bij hogere temperatuur

5 factoren die de snelheid van een chemische reactie bepalen

1. De soort stoffen die een reactie aangaan

2. De verdelingsgraad; hoe fijner de stof verdeeld is, hoe sneller de reactiesnelheid.

3. De concentratie; Hoe hoger de concentratie, hoe hoger de reactiesnelheid

4. De temperatuur; Hoe hoger de temperatuur, hoe hoger de reactiesnelheid

5. Een katalysator; als er een katalysator aanwezig is, is de reactiesnelheid hoger.

Huiswerk

1, 3, 4, 5, 7, 9, 10, 11, 12