13.4 Kou en hitte

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Welkom 

Denk om…

Je jas uit, pet af.

Mobiel in de telefoontas (op stil).

Boek (dicht) + schrift, pen op tafel. Tas op de grond.

Zitten op je eigen plek!

Eten en drinken doe je in de kantine.

5 minuten de tijd.

Planning

• korte terugblik 13.1/13.2 so?
• uitleg 13.3
• aan het werk
• wanneer vissenkoppepracticum?
• volgende les 13.6

Dieren en kou

- Isolatie d.m.v. een vacht

- Isolatie d.m.v. een vetlaag

- Winterrust/ winterslaap

- Lichaamstemperatuur, hartslagfrequentie en ademfrequentie

Hoe overleven planten droogte?

Water opnemen: uitgebreid wortelstelsel of hele lange wortels

Water vasthouden: dikke bladeren en stengels

Verdamping tegengaan:

- vetlaagje

- klein oppervlak

- haren of stekels

- kleine bladeren/minder huidmondjes

- verzonken huidmondjes

Dieren en warmte

- Dunnere vacht of vetlaag

- Zweten

- Luchtstroom

- Hijgen

Hoe verdragen dieren warmte?

In de lente: dunnere vacht, vetlaag of verenkleed.

- Via de huid

- Zweten/hijgen

- Koele oppervlakken of ruimtes

Winterrust en winterslaap

Minder energieverbruik door:

1. lichaamstemperatuur daalt

2. Hartslagfrequentie daalt

3. Ademfrequentie daalt

Winterrust: voedselvoorraad 

Winterslaap: Vetvoorraad

Hoe leeft een koudbloedig dier?

Vissen, amfibieën, reptielen en ongewervelde dieren.

Lichaamstemperatuur is gelijk met omgeving

Warm: actiever en bewegen sneller

Koud: minder actief en traag

Warm en koudbloedig

- Warmbloedige hebben een vrijwel constante lichaamstemperatuur

- Koudbloedige nemen de temperatuur van de omgeving aan

Waar hoorde de grafiek bij?

1. Das
2. Vleermuis

Hoe overleven planten droogte?

Woestijnplanten: 

Verdamping tegengaan

• Vetlaagje rond de bladeren
  
• Kleine blaadjes met weinig huidmondjes
  
• Behaarde bladeren

Water opnemen en opslaan 

• Lange wortels of breed vertakt en oppervlakkig
  
• Water opslaan in de stengel
  

filmpje

Hoe overleven planten droogte?

Poolplanten:

Hebben veelal dezelfde aanpassingen als woestijnplanten. 

• Kleine blaadjes => weinig fotosynthese => groeien langzaam => blijven klein.
• Bladeren vormen een rozet: ze liggen op de grond rondom de stengel 
• Bladeren zijn behaard  zodat ze minder water verdampen

Wat is geen warmbloedig dier?

1. Vleermuis
2. Das
3. Hagedis
4. Hamster

Zoogdieren en vogels zijn warmbloedig, wat betekent dat?

Sleep het vierkant naar de bak waar de meeste verbranding plaats vindt, en de cirkel waar de minste.

Hoe lang kan de Roos van Jericho zonder water?

1. 10 dagen
2. 5 maanden
3. 50 jaar
4. 50 eeuwen

In het filmpje zagen jullie dat mieren een plant beschermden, daarvoor kregen zij voeding van de plant terug.
Hoe wordt zo'n band genoemd?

1. Commensalisme
2. Mutualisme
3. Parasitisme
4. Hyperparasitisme

Wat is een epifyt?

1. Een plantje dat op een andere plant leeft
2. Een plantje dat voedingsstoffen steelt
3. Een dier dat een plantje beschermt
4. Een dier dat gevangen is door een vleesetende plant

Hebben de planten in de tropen veel of weinig huidmondjes? En waarom?