Besturingstechniek - Les 3 - Signaalgevers 2021

• Voeding
• MBO
• Studiejaar 2

Besturingstechniek - Les 3

Besturingstechniek - Les 3

Planning lessen Besturingstechniek

Les 1 - Inleiding, kennismaking besturingstechniek in het algemeen  

Les 2 - Uitvoeringsorganen en toepassingen in de praktijk

Les 3 - Signaalgevers en toepassingen in de praktijk

Les 4 - Pneumatische besturing               

Les 5 - Elektrische besturing + Combinaties    

Besturingstechniek - Les 3

Leerdoelen les 3 - Signaalgevers

• Jij kunt uitleggen wat een signaalgever doet.
• Jij kunt voorbeelden van  'pneumatische' en 'elektronische'  signaalgevers noemen en de werking ervan uitleggen.

Signaalgevers

In deze les komen de volgende onderwerpen aan bod:

- Signaalgever

- Plaats van de signaalgever in de stuurkring

- Indeling signaalgevers

- Pneumatische signaalgevers

- Elektronische signaalgevers

Omschrijf het begrip 'signaalgever'.

Een signaalgever zorgt, na bediening/in- of uitschakeling, ervoor dat er een signaal naar een besturingsinstallatie wordt gestuurd.

Signaalgevers

Er bestaan zeer veel verschillende typen en uitvoeringen van signaalgevers.

- Electronische signaalgevers worden het meest toegepast.

- Pneumatische signaalgevers worden toegepast op plaatsen

   waar geen elektriciteit aanwezig mag zijn vanwege

   (explosie/elektrocutie)gevaar.

Wat is een stuurkring?

Een stuurkring is een installatie waarbij een signaalgever een signaal stuurt naar de besturingsinstallatie en deze stuurt vervolgens een commando naar het uitvoerorgaan.

Geef een voorbeeld van een eenvoudige stuurkring. Benoem hierin de signaalgever, de besturing en het uitvoerorgaan.

Zie het voorbeeld van de stuurkring van de automatische schuifdeur, les 1.

Signaalgevers - Plaats in de stuurkring

Schema van de automatische schuifdeur

Schuifdeur op rails

signaal

commando's

Signaalgevers - Plaats in de struurkring

Signaalgever in de bediening

Automatische installaties kunnen vaak gestart worden door een startknop te bedienen. 

De startknop is een signaalgever op een bedieningspaneel.

Ook vinden we op bedieningspanelen vaak een stopknop. Dat is ook een signaalgever.

Signaalgevers - Plaats in de stuurkring

Signaalgevers in installaties

Signaalgevers in de installatie worden o. a. gebruikt voor:

- waarnemen van voorwerpen of personen;

- eindstandmelding (waarnemen van bijv. eindstand cilinder);

- waarnemen van fysische grootheid zoals druk, temperatuur

   of niveau.

Signaalgevers - Mechanisch bediend

Mechanisch bediende signaalgevers

maken direct contact met het waar

te nemen voorwerp. 

Hierdoor kan slijtage of beschadiging

ontstaan aan het voorwerp en aan de 

signaalgever.

Signaalgevers - Contactloos bediend

Een contactloze signaalgever raakt

het waar te nemen voorwerp niet aan.

Deze signaalgever hoeft alleen benaderd

te worden.

Contactloos bediende signaalgevers 

worden ook wel benaderingsschakelaars

genoemd.

Opdracht

Zoek in de hal vier signaalgevers op.

Geef ook aan wat de functie van de cilinders is

Signaalgevers - Pneumatisch

De volgende pneumatische signaalgevers komen aan bod:

- 3/2-ventiel;

- Luchtpoort;

- Reflexoog.

Signaalgevers - Pneumatisch

Pneumatische signaalgevers komen in de bedieningspanelen niet zo vaak voor.  Als ze wel toegepast worden zijn het meestal 3/2-ventielen met veerretour.

Signaalgevers - Pneumatisch

De 3/2-ventielen kunnen op verschillende manieren bediend worden.

Signaalgevers - Pneumatisch

In de installatie wordt vooral gebruik gemaakt van de eindstandmelding van de cilinders.

Ook hier zijn verschillende 

mechanische bedieningen

mogelijk. 

Signaalgevers - Pneumatisch

De luchtpoort is een contactloze, pneumatische signaalgever.

De luchtpoort bestaat uit twee delen: een afzonderlijke zender en een ontvanger.

De afstand tussen de zender en 

de ontvanger is maximaal 100 mm. 

Signaalgevers - Pneumatisch

Werking van de luchtpoort.

Signaalgevers - Pneumatisch

Het reflexoog is een contactloze, pneumatische signaalgever, waarbij de zender en ontvanger in één behuizing zijn ingebouwd.

Afhankelijk van het type is de afstand

tot het waar te nemen voorwerp

maximaal 15 mm.

Signaalgevers - Pneumatisch

Werking van het reflexoog.

Signaalgevers - Elektornisch

De volgende elektronische signaalgevers komen aan bod:

- handschakelaars;

- mechanisch bediende schakelaars;

- optische benaderingsschakelaar; 

- inductieve benaderingsschakelaar;

- capacitieve benaderingsschakelaar;    

- magneetsensor; 

- reed-contact;

- signaalgevers voor druk, temperatuur, niveau

Signaalgevers - Elektronisch

Elektronische signaalgevers zijn op te vatten als schakelaars die een elektrische spanning (in Volt) of een elektrische stroom (in ampère) afgeven als het contact gesloten (gemaakt) is.

Signaalgevers - Elektronisch

In de bediening kunnen elektronische schakelaars zijn een:

- maakcontact;

- verbreekcontact;

- wisselcontact.

Signaalgevers - Elektronisch

De meeste bedieningsschakelaars zijn handbediend, voetbediening komt ook voor.

Signaalgevers - Elektronisch

Elektronische signaalgevers in de installatie zijn op te vatten als elektronische schakelaars, die wel of niet de stroom kunnen doorlaten.

Signaalgevers - Elektronisch

Mechanisch bediende schakelaars kunnen op diverse manieren worden bediend.

Signaalgevers - Elektronisch

Optische benaderingsschakelaars in de installatie.

Deze contactloze schakelaars worden bediend door licht, ze worden ook wel fotocel genoemd.

Signaalgevers - Elektronisch

Signaalgevers - Elektronisch

Signaalgevers - Elektronisch

Signaalgevers - Elektronisch

Inductieve benaderingsschakelaar in de installatie.

Deze contactloze signaalgever kan elektrische geleidende en magnetische (meestal metalen) voorwerpen waarnemen.

Signaalgevers - Elektronisch

Signaalgevers - Elektronisch

Capacitieve benaderingsschakelaar in de installatie.

Deze contactloze signaalgever kan voorwerpen van bijna alle materialen waarnemen. Ook voor het waarnemen van vloeistoffen zijn deze geschikt.

Voordeel is dat ze door een dunne wand kunnen meten.

Nadeel kan zijn dat ze gevoeliger zijn voor storende factoren zoals vuil, stofdeeltjes of hoge luchtvochtigheid.

Signaalgevers - Elektronisch

Capacitieve signaalgevers zenden een (onzichtbaar) elektrisch veld uit. 

Als een voorwerp bij de signaalhouder komt verandert het elektronisch veld. Deze verandering wordt door de signaalgever omgezet in een signaal (actie).

Signaalgevers - Elektronisch

Huiswerkopdracht

Ga op stage/thuis op zoek naar: 

• Twee voorbeelden van een stuurkring (geen schuifdeur) en beschrijf de werking van deze stuurkring.
  
• Geef bij de stuurkring aan of deze pneumatisch of elektronisch is.
• Vier signaalgevers, benoem deze (naam-type) en beschrijf de werking ervan.

Als het kan en mag, gebruik foto's!

Besturingstechniek - Les 3

Check - Leerdoelen les 3 - Signaalgevers

• Jij kunt uitleggen wat een signaalgever doet.
• Jij kunt voorbeelden van  'pneumatische' en 'elektronische'  signaalgevers noemen en de werking ervan uitleggen