Hfd 9.3 De Sovjet-Unie, een communistische heilstaat?

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

 Ontwikkelingen in Rusland in WO I:

• Rusland behoorde bij de Geallieerden
• WO I verliep voor Rusland zeer slechte: slechte leiding en bewapening 
• Problemen waren ook voor 1914 al groot:
• -  verpauperde boeren, hongersnood in de steden
• - volk geen enkele inspraak in het bestuur 
• - industriële achterstand
• - al in 1905 grote protesten (nav Japans-Russische oorlog) >
• - 'Bloedige Zondag'

WO I vergrootte alle problemen:

• - hongersnood +
  
• - vele slachtoffers 
  
• Gevolgen:
  
• - grotere ontevredenheid >
  
• - twee revoluties in 1917:
  
• 1.  Februari: tsaar afgetreden
  
• 2. Oktober: Lenin aan de macht,
  
• een communist/ Marxist >  
  

Raspoetin

wat weet je van het communisme?

Communisme:

• grondlegger: Karl Marx
• einddoel: klassenloze samenleving =
• een maatschappij zonder onderdrukking en inkomensverschillen
• hoe: revolutie, omdat:
• met de rijke burgers toch niet valt te praten over verbetering van levensomstandigheden arbeiders.
• communisten waren tegen WO I !!!
• Ook: "Godsdienst is opium voor het volk" (Marx)

Februari-revolutie 1917

• voortgekomen uit ontevredenheid.
  
• situatie verergerd door WO I.
• anti-tsaar demonstraties 
• Nu steun van vele soldaten >
•  aftreden Nicolaas II.
• Doema (parlement) vormde een voorlopige regering (gematigd)
•  in steden hebben de communisten het bestuur in handen ('Sovjets', radicaal)

Oktoberrevolutie

• na februari complete chaos:
• hongersnood bleef >
• edelen beroofd en vermoord.
• voortzetting oorlog door regering
• vele soldaten deserteerden.
• propaganda Lenin:
• 'Land, brood en vrede'
• Gevolg: staatsgreep Lenin 

beloftes Lenin:

'brood, land, vrede'

• Na oktoberrevolutie:


• 1. Verdeling grootgrondbezit 
• 2. Wapenstilstand met Dld (dec)
• 3. Vrede van Brest-Litovsk:
• - maart 1918 (!)
• - Russisch - Duitse vrede
• - grote bedreiging voor Eng/Fr
• - inmiddels gesteund door VS

vrede van Brest-Litovsk

Documentaire over WO I: 1917

(23 minuten)

0

Documentaire over 1917:

het revolutiejaar in Rusland

(15 minuten)

Lenin

•  oktober-revolutie (beter: staatsgreep) door bolsjewieken
•  de Voorlopige regering werd afgezet >
• verkiezingen (januari 1918): bolsjewieken 25 % van de stemmen>
•  bolsjewieken schakelen tegenstanders uit


•  burgeroorlog (Witten tegen de Roden) van 1918-1922
• Trotski belangrijk voor Roden

Gevolgen oktober-revolutie

• alle andere partijen verboden
• begin terreur (geheime politie)
• Rusland werd USSR (1921)
• geldeconomie afgeschaft
• privébezit afgeschaft
• kerken gesloten, priesters opgepakt 
• indoctrinatie
• Gevolg: De SU werd een totalitaire staat =
• een staat die het leven van de burgers volledig controleert en de ideologie wil opleggen 

De planeconomie onder Stalin

• 1924: Dood Lenin >
• Na machtsstrijd, Stalin aan de macht. Beleid:
• Planeconomie (5- jaren plannen voor landbouw en industrie)
• Collectivisatie van de landbouw, doel:  hogere productie
• Uitkomst: doelen niet gehaald ondanks enorme uitbuiting en terreur

Oorlogscommunisme en NEP

Na winnen burgeroorlog grote economische problemen >   'Oorlogscommunisme':

• alles ondergeschikt aan de belangen van de communistische staat >
• vooral boeren enorm onder druk gezet (oogst afstaan) >
• voedseltekorten en toenemend verzet 

Lenin past beleid aan: NEP -- Nieuwe Economische Politiek

Onderdelen: 

•  winst maken toegestaan, boeren mochten producten verkopen 

Gevolgen beleid Stalin: totalitarisme/stalinisme

• strafkampen voor tegenstanders en zij die de doelstellingen niet haalden
• hongersnood (o.a in Oekraïne, 7 miljoen doden)
• showprocessen en zuiveringen (KGB)
• censuur, propaganda en indoctrinatie
• koelakken in 'Goelag Archipel'
•  1937 / 1938: De Grote Terreur, slachtoffers:
• oude bolsjewieken, 'nationale groepen, legertop 
• uiteindelijk ook: leider geheime dienst: Nicolai Jezjov

voor de 'zuiveringen'

na de 'zuiveringen'

                       Overzicht 1917: Russische Revoluties in feb. en okt

• laatste tsaar in Rusland: Nicolaas II (Romanov familie)
• absoluut vorst, 'macht van God gekregen'
• grote onvrede onder bevolking (armoede/macht adel/uitbuiting)
• WO I verergert de ellende onder de bevolking (o.a. hongersnood)
• februari 1917: revolutie (spontane volksopstand)
• tsaar wordt afgezet en vervangen door Voorlopige Regering (Doema)
• oktober 1917: Lenin aan de macht >
• Dictatuur van de communistische partij

De Voorlopige Regering was een liberale regering - ze konden helaas de problemen niet oplossen - ze wilden een democratie.

De Doema is de Russische volksvertegenwoordiging.

De volgende beschrijvingen van het Russische volkslied staan in willekeurige volgorde:

1. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd De hymne van de Sovjet-Unie, een lied met een patriottistische tekst, het nieuwe volkslied.
2. Het volkslied God behoede de Tsaar werd door de communistische revolutionairen verboden vlak na hun machtsgreep.
3. Tsaar Alexander I liet het nieuwe volkslied Gebed van de Russen componeren om de overwinning op Napoleon te vieren.
4. Na de dood van Stalin werd de tekst van het volkslied waarin hij werd bejubeld, geschrapt en was het volkslied alleen nog een melodie.
5. Lenin voerde bij de stichting van de Sovjet-Unie de Internationale als volkslied in, een strijdlied voor de arbeidersbeweging met versies in vele talen.

Zet in de juiste volgorde van vroeg naar laat!

1 oudste lied

2 

3

4

5

nieuwste lied

Lied 1

Lied 2

Lied 3

Lied 4

Lied 5

Drie liederen uit de S.U.

1.Het volkslied God behoede de Tsaar werd door de communistische revolutionairen verboden vlak na hun machtsgreep.

2. Na de dood van Stalin werd de tekst van het volkslied waarin hij werd bejubeld, geschrapt en was het volkslied alleen nog een melodie.

3. Lenin voerde bij de stichting van de Sovjet-Unie de Internationale als volkslied in, een strijdlied voor de arbeidersbeweging met versies in vele talen.

Noem voor de 3 beschrijvingen de politieke boodschap die ermee werd overgedragen en
verklaar bij elk van beide waardoor een nieuw volkslied

Stalin 'vriend  van kleine kinderen' Het afgebeelde kind is Gelya, haar vader Ardan werd later geëxecuteerd, beschuldig van een complot. Haar moeder verdween spoorloos.

Leg met twee beeldelementen uit waarom deze foto geschikt is als propaganda