Plagiaat?!

• Muziek
• Culturele en kunstzinnige vorming
• Basisschool
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo, vwo
• Groep 7,8
• Leerjaar 1

Introductie

Een les over klassieke muziek in popmuziek, over componisten die zich door andere componisten laten inspireren en het gebruik van samples; mag dat of is dat diefstal? Leerlingen maken zelf muziek met samples.

Plagiaat?!

Beter goed gejat dan slecht verzonnen?

Uitleg:

Leerlingen luisteren naar filmmuziek, die is geïnspireerd op klassieke muziek. Horen de leerlingen de overeenkomsten? Kunnen ze deze benoemen? 

01:43

Componisten laten zich door andere componisten inspireren

Componist Igor Stravinsky zegt zelfs:"een goede componist leent, een geweldige componist steelt!"

Uitleg:

Kunnen leerlingen uitleggen wat wordt bedoeld met 'een componist heeft zijn werk geïnspireerd op het werk van een andere componist'? 

In dit geval heeft filmcomponist John Williams zijn muziek geïnspireerd op klassieke muziek van de 19e eeuwse componist Antonin Dvorak.

00:13

Veel popmuziek is ook geïnspireerd op klassieke muziek

Uitleg:

Radio-DJ Giel Beelen geeft voorbeelden van klassieke muziek fragmenten in popmuziek. Kijk minimaal 1,5 minuut naar dit filmpje en afhankelijk van de aandacht van de leerlingen tot max. 4 minuten.

Wat is een sample?

Uitleg:

Een muziekfragment dat in een ander muziekstuk wordt gebruikt dan waar het oorspronkelijk vandaan komt. In de hiphop en r&b is het gebruik van samples een veelvoorkomend verschijnsel, men "leent" een stukje muziek van een ander nummer en mixt dat in de eigen opname.

In de muziekindustrie wordt sampling aangeduid als het hergebruiken van een kort geluidsfragment: een monster ofwel ‘sample’ wordt genomen van een bestaand lied en vervolgens gebruikt in een nieuwe compositie. De lengte van het hergebruikte fragment kan variëren: vaak meerdere seconden, maar soms ook minder dan een seconde. Door samples te mixen en/of te herhalen (‘loopen’) worden deze vaak minder herkenbaar in het nieuwe werk teruggebracht.

Ga zelf aan de slag met samples:

open de website van incredibox!

Uitleg:

Leerlingen kunnen eenvoudig zelf muziek maken met samples; door de mannetjes een petje of bril op te zetten. Sleep een bril of hoed naar een mannetje toe en hij begint vanzelf. Dit kan zowel klassikaal als individueel (met koptelefoons). Geef leerlingen 10 minuten de tijd en laat vervolgens aan elkaar het resultaat horen.

Extra verdieping:
Bespreek de functie van de vier kleuren van de hoedjes/brillen (muzikale parameters):
Geel: ritme (de beat)
Blauw: de baslijn (lage tonen)
Rood: harmonie (samenzang/akkoorden)
Paars: melodie (zanglijn)

Muzieksamples:
diefstal?!

Uitleg:

Daag de leerlingen uit om stelling in te nemen over het gebruik van samples in muziek. Is het stelen? Of mag je de muziek van een ander zomaar gebruiken? Moeten daar regels voor zijn? Laat leerlingen argumenten verzinnen en evt. met elkaar in debat gaan.

Plagiaat is het overnemen van gegevens uit andermans werk en het presenteren als je eigen werk.

Hoe zit het werkelijk?
Je mag niet zo maar samples gebruiken; daarvoor heb je toestemming nodig van de makers (het valt onder auteursrecht). Tenzij de sample zo kort of door elkaar gemixt is dat je het niet meer herkent of wanneer je een sample gebruikt uit het publiek domein. Dat wil zeggen dat de maker al meer dan 70 jaar dood is. Heel veel klassieke muziek mag je dus wél samplen zoveel je maar wilt!

Uitleg:

Armin van Buuren gebruikt in zijn dance muziek veel samples uit klassieke muziek en daar is hij wereldberoemd mee geworden. In dit filmpje zie je hoe hij met een live symfonieorkest optreedt op een dance-event. In plaats van samples wordt nu live gespeeld!

Verdieping:

Zo'n samenwerking tussen twee (groepen) mensen uit verschillende muziekgenres noem je een cross-over.