Les 1 - Movies that Matter Educatie

• Mentorles
• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 1,2

Introductie

Welkom bij deze les bij de film A Perfectly Normal Family (Malou Raymann, 2020). Tijdens deze les maakt jouw klas kennis met filmeducatie en mensenrechten in de breedste zin. Film is een uitstekend middel om het besef van jongeren over maatschappelijke thema's te vergroten. Met deze les open je de ogen van leerlingen en studenten voor mensenrechtenthema's. In deze les bekijken leerlingen de film A Perfectly Normal Family (2020). Wanneer Emma’s vader vertelt dat hij voortaan als vrouw door het leven wil gaan, is zijn jongste dochter totaal uit het lood geslagen. Thomas verandert daarna razendsnel in Agnete: een vrouw met zwierige jurken die opeens niet meer van voetbal lijkt te houden. Wie is deze nieuwe vader? Kan Emma deze Agnete überhaupt nog zo noemen? Het veilige gezinsleven dat ze kende, komt op losse schroeven te staan en de hechte vader-dochterband verandert voorgoed. Heb je vragen of opmerkingen over deze les? Neem dan gerust contact met ons op door te mailen naar [e-mail] of te bellen naar 020-2807612.

Instructies

Opzet van de les

Deel 1: Introductie 

Deel 2: Hoe kijk jij naar de ander?

Deel 3: Ik kies lekker zelf!

Film kijken
Deel 4: Nabespreking

Leerdoelen

In deze les leren leerlingen:

• inzicht krijgen in wat als typisch jongens- en meisjesgedrag wordt gezien;
• dat dit ook jouw keuzes en gedrag beïnvloedt;
• hoe je bewuster kan kiezen wie je wil zijn;
• dat het een mensenrecht is dat je zelf mag weten wie je bent.

A Perfectly Normal Family

Welkom bij deze les bij de film A Perfectly Normal Family.

Deel 1: Introductie (voor de film)

Deel 1: Introductie (voor de film)

In dit deel wordt de film geïntroduceerd en staan de leerdoelen voor deze les. Dit deel vindt vooraf aan het kijken van de film plaats.

Wat zie je op de filmposter?

Wie denk je dat er op de poster staan?

Hoe komt de familie op de poster op je over?

Waaraan zie je dit op de poster?

Op de afbeelding zie je de filmposter van de film A Perfectly Normal Family. De filmposter is bedoeld om leerlingen te prikkelen en introduceert de personages en de sfeer van de film bij de leerlingen. Het werkt het beste om leerlingen vooraf aan het kijken naar de poster nog niet te vertellen waar de film over gaat, maar aan de hand van de poster te laten ontdekken waar ze denken dat de film over gaat.

Bespreek met de leerlingen de volgende vragen:

• Wat zie je op de filmposter?
• Wie denk je dat er op de poster staan?
• Hoe komt de familie op de poster op je over?
• Waaraan zie je dit op de poster?

Bekijk met de leerlingen de trailer van de film.

Wat voor muziek hoor je? Wat zegt dit over de film?

Waar denk je dat de film over gaat?

Klopt dit met wat je dacht toen je de filmposter bekeek?

Bespreek met de leerlingen naar aanleiding van de trailer de volgende vragen:

• Wat voor muziek hoor je? Wat zegt dit over de film?
• Waar denk je dat de film over gaat?
• Klopt dit met wat je dacht toen je de filmposter bekeek?

In deze les leer je:

1. inzicht krijgen in wat als typisch jongensgedrag of typisch meisjesgedrag wordt gezien; 
2. dat dit ook jouw keuzes en gedrag beïnvloedt; 
3. hoe je bewuster kan kiezen wie je wil zijn; 
4. dat het een mensenrecht is dat je zelf mag bepalen wie je wilt zijn.

In deze slide staan de leerdoelen voor deze les. In deze les leren leerlingen het volgende:

1. inzicht krijgen in wat als typisch jongensgedrag of als typisch meisjesgedrag wordt gezien;
2.  dat dit ook jouw keuzes en gedrag beïnvloedt; 
3. hoe je bewuster kan kiezen wie je wil zijn; 
4. dat het een mensenrecht is dat je zelf mag bepalen wie je wil zijn.
   

Deel 2: Hoe kijk je naar een ander? (voor de film)

Deel 2: Hoe kijk je naar een ander? (voor de film)

In dit tweede deel gaan leerlingen in op het thema 'hoe kijk je naar een ander?' Hierin worden stereotypen, in het specifiek genderstereotypen, besproken. Dit deel vindt vooraf aan het kijken van de film plaats.

Voor wie is dit speelgoed?

Bekijk met de leerlingen de afbeeldingen op de slide. Stel hen de volgende vraag:

• Voor wie is dit speelgoed?

Voor wie is dit speelgoed?

Bekijk met de leerlingen de afbeeldingen op de slide. Stel hen de volgende vraag:

• Voor wie is dit speelgoed?

Wie draagt deze kleding?

Bekijk met de leerlingen de afbeeldingen op de slide. Stel hen de volgende vraag:

• Wie draagt deze kleding?

Wie draagt deze kleding?

Bekijk met de leerlingen de afbeeldingen op de slides. Stel hen de volgende vraag:

• Wie draagt deze kleding?

Wat vind jij ervan dat er jongens- én meisjeskleding bestaat?

Waarom vinden we eigenlijk dat meisjes jurken mogen dragen en jongens niet?

Bespreek met de leerlingen de volgende vragen:

• Wat vind jij ervan dat er jongens- én meisjeskleding bestaat?
• Waarom vinden we eigenlijk dat meisjes jurken mogen dragen en jongens niet?

Deze vrouwen oefenen 'mannenberoepen' uit. Moet dit ook gewoon kunnen, vind je?

Hoe kan het dat we deze beroepen als mannenberoepen zien, denk je?

Bekijk met de leerlingen de afbeeldingen op de slide. Deze vrouwen oefenen beroepen uit die in onze maatschappij als typisch 'mannenberoepen' worden gezien.

Bespreek met de leerlingen de volgende vragen:

• Deze vrouwen oefenen 'mannenberoepen' uit. Moet dit ook gewoon kunnen, vind je?
• Hoe kan het dat we deze beroepen als mannenberoepen zien, denk je?

Vind jij ook dat alle speelgoed voor jongens én voor meisjes moet zijn?

Bekijk met de leerlingen het filmpje van het Jeugdjournaal over genderneutraal speelgoed. Duur: 3 minuten.

Bespreek met hen de volgende vragen:

• Vind jij ook dat alle speelgoed voor jongens én meisjes moet zijn?

Lijken de getekende huizen allemaal op elkaar?

Hoe kan het dat we allemaal ongeveer hetzelfde huis hebben getekend?

Als je door de straten loopt, zien alle huizen er dan echt zo uit?

Opdracht: teken in 10 seconden een huis.

Vertel de leerlingen dat het indelen in dingen voor jongens en voor meisjes met stereotyperingen te maken heeft. Laat de leerlingen in 10 seconden een huis tekenen. Vergelijk de huizen met elkaar en stel daarbij de volgende vragen:

• Lijken de getekende huizen allemaal op elkaar?
• Als je door de straten loopt, zien alle huizen er dan echt zo uit?
• Hoe kan het dat we allemaal ongeveer hetzelfde huis hebben getekend?

Leg de leerlingen uit dat het hier gaat om stereotypen. Een stereotype is een overdreven beeld van iets, bijvoorbeeld van jongens of van meisjes. Vaak klopt dit beeld niet (volledig) met de werkelijkheid. Kijk maar naar je huis: zo zien niet alle huizen eruit.

Bespreek met de leerlingen dat stereotypen ook vaak gaan over groepen mensen, bijvoorbeeld over jongens en meisjes. De leerlingen hebben net al een paar dingen gezien over wat we vinden dat bij jongens of bij meisjes zou horen. Dit noem je genderstereotypen. 

Maak met de leerlingen twee mindmaps over genderstereotypen. Schrijf in de eerste mindmap kenmerken, eigenschappen, dingen en gedrag op dat met jongens/mannen wordt geassocieerd. Schrijf in de tweede mindmap kenmerken, eigenschappen, dingen en gedrag op dat met meisjes/vrouwen wordt geassocieerd. Denk hierbij bijvoorbeeld aan: speelgoed, kleding, beroepen, eigenschappen, etc.

Wat vind je ervan dat we de dingen uit de mindmaps als jongensachtig of meisjesachtig zien?

Waarom doen we dat eigenlijk?

Klopt het altijd of juist vaak ook niet? Bedenk voorbeelden.

Bespreek vervolgens met de leerlingen de volgende vragen:

• Wat vind je ervan dat we de dingen uit de mindmaps als meisjesachtig of jongensachtig zien?
• Waarom doen we dat eigenlijk?
• Klopt het altijd of juist vaak ook niet? Bedenk voorbeelden.

Denk met de leerlingen ook eens terug aan het huis dat ze hebben getekend: niet alle huizen zagen er echt zo uit. Zo geldt dat ook voor jongens- en meisjesdingen: niet alle jongens zijn alleen maar stoer, en niet alle meisjes houden van spelen met poppen. En dat hoeft ook helemaal niet.

Bekijk met de leerlingen het filmpje van Het Klokhuis over gender. Het filmpje duurt ongeveer 2 minuten.

Volg jij de regels die horen bij de hokjes 'man' en 'vrouw' of passen de regels niet bij jou?

Bespreek met de leerlingen het begrip 'gender'. Gender is wat mensen denken en voelen bij de hokjes 'man' en 'vrouw'. Het gaat over verwachtingen en regels in de cultuur of tijd, je lichaam, je eigen gevoelens daarbij, en je gedrag: volg jij de regels of passen ze niet bij jou?

Teken op het bord een lijn met aan de ene kant het woord 'jongen' en aan de andere kant het woord 'meisje'. Bespreek met de leerlingen:

• Volg jij de regels die passen bij het hokje 'jongen' of 'meisje' of passen de regels niet bij jou?

Hoeveel verschillen jongens en meisjes nu echt van elkaar?

Waarom zou je eigenlijk of een jongen of een meisje moeten zijn?

Bespreek met de leerlingen de volgende vragen:

• Hoeveel verschillen meisjes en jongens nu echt van elkaar?
• Waarom zou je eigenlijk een meisje of een jongen moeten zijn?

Bespreek met de leerlingen dat niemand enkel stereotype kenmerken, interesses of talenten heeft. Je past nooit helemaal in een stereotype plaatje. Dat is juist interessant. Diversiteit is rijkdom.

Deel 3: Ik kies lekker zelf! (voor de film)

Deel 3: Ik kies lekker zelf! (voor de film)

In het derde deel van deze les gaan leerlingen in op het mensenrecht over zelfbeschikking. Iedereen heeft het recht om zelf te kiezen wat je met je leven wilt. Dit deel vindt vooraf aan het kijken van de film plaats.

Emma bepaalt zelf wie ze wil zijn: een 'jongensachtig' meisje. Haar vader bepaalt dat ook zelf: een vrouw zijn.

Waarom moet je daar vaak wel lef voor hebben?

Bespreek met de leerlingen de volgende vraag:

• Emma bepaalt zelf wie ze wil zijn: een 'jongensachtig' meisje. Haar vader bepaalt dat ook zelf: een vrouw zijn. Waarom moet je daar vaak wel lef voor hebben?

In het eerste deel van deze les heb je geleerd dat er ideeën zijn over hoe je je als meisje of als jongen zou moeten gedragen en wat je leuk zou moeten vinden. Dit beïnvloedt onbewust ook jouw gedrag.

Denk bijvoorbeeld maar eens na over deze vragen.

Met welk speelgoed heb jij vroeger gespeeld?

Koos je zelf dit speelgoed of kozen anderen (bijvoorbeeld je ouders) dit speelgoed voor jou?

In het eerste deel van deze les hebben leerlingen geleerd dat er bepaalde ideeën bestaan over hoe je je hoort te gedragen als jongen of als meisje of welke dingen je leuk zou moeten vinden als jongen of meisje. Dit beïnvloedt onbewust ook jouw gedrag. 
Bespreek met de leerlingen de volgende vragen:

• Met welk speelgoed heb jij vroeger gespeeld?
• Koos je zelf dit speelgoed of kozen anderen (bijvoorbeeld je ouders) het voor je?

Wist je dat het een mensenrecht is om zelf je eigen keuzes te mogen maken? 

Keuzes over wie je bent en wat je met je leven wilt doen. Dit heet zelfbeschikking.

Dit lijkt simpel. Je kiest zelf wat je leuk vindt en wat je wilt. Maar toch laat je je vaak (onbewust) beïnvloeden. Bijvoorbeeld door de ideeën over jongens en meisjes om je heen. Je bent een meisje, dan krijg je bijvoorbeeld snel meisjesspeelgoed cadeau. Daar ga je dan mee spelen. Ben je een jongen? Dan wordt je door je ouders niet zo snel in een jurk naar school gestuurd, en ga je daardoor zelf later misschien ook wel geen jurken dragen. Dat hoeft niet erg te zijn, als je je maar bewust bent dat je vaak wordt beïnvloed.

Lees met de leerlingen de informatie op de slide over het recht op zelfbeschikking. Deze staat ook hieronder onder extra informatie vermeld. 

Op de volgende slides staan stellingen om met de leerlingen te bespreken over in hoeverre zij zich door anderen laten beïnvloeden in hun keuzes.

Extra informatie voor de docent:

Wist je dat het een mensenrecht is om zelf je eigen keuzes te mogen maken? Keuzes over wie je bent en wat je met je leven wilt doen. Dit heet zelfbeschikking.  

Dit lijkt simpel. Je kiest zelf wat je leuk vindt en wat je wilt. Maar toch laat je je vaak (onbewust) beïnvloeden. Bijvoorbeeld door de ideeën over jongens en meisjes om je heen. Je bent een meisje, dan krijg je bijvoorbeeld snel meisjesspeelgoed cadeau. Daar ga je dan mee spelen. Ben je een jongen? Dan wordt je door je ouders niet zo snel in een jurk naar school gestuurd, en ga je daardoor zelf later misschien ook wel geen jurken dragen. Dat hoeft niet erg te zijn, als je je maar bewust bent dat je vaak wordt beïnvloed.

Stelling

Ik trek vaak kleding aan, waarvan ik weet dat mijn vrienden het ook mooi vinden.

Bespreek met de leerlingen de volgende stelling:

Ik trek vaak kleding aan, waarvan ik weet dat mijn vrienden het mooi vinden.

Stelling

Als ik een beroep of studie ga kiezen, wil ik wel eerst weten wat mijn ouders of verzorgers ervan vinden.

Bespreek met de leerlingen de volgende stelling:

Als ik een beroep of studie ga kiezen, wil ik wel eerst weten wat mijn ouders of verzorgers ervan vinden.

Je gaat nu de film kijken

Stelling

Als ik een jongen make-up zie dragen, dan vind ik dat stoer.

Bespreek met de leerlingen de volgende stelling:

Als ik een jongen make-up zie dragen, dan vind ik dat stoer.

Deel 4: de toets (na de film)

Deel 4: Nabespreking (na de film)

In dit vierde deel bespreken de leerlingen de film na. De leerlingen bespreken hier inhoudelijk de film aan de hand van de thema's:

1. genderrollen in de film
2. een nieuwe gezinssituatie
3. vaderrol
4. (zelf)acceptatie

Wat vond je van de film?

Wat verandert er in het gezin van Emma?

Waarom wil vader een vrouw worden, denk je?

Ken jij iemand die zoiets heeft meegemaakt?

Welk fragment uit de film raakte je het meest?

Jullie hebben nu de film gezien. Bespreek naar aanleiding van de film met de leerlingen de volgende vragen:

• Wat vond je van de film?
• Wat verandert er in het gezin van Emma?
• Waarom wil vader een vrouw worden, denk je?
• Ken je iemand die zoiets heeft meegemaakt?
• Welk fragment uit de film raakte je het meest?

De titel van de film A Perfectly Normal Family betekent 'een perfect normale familie'. Waarom heet de film zo, denk je?

Wat zegt de titel over genderstereotypen, denk je?

Wat vind je ervan dat vader eerst heel erg van voetbal hield en daarna, als vrouw, juist houdt van naar de beautysalon gaan?

Vooraf aan de film hebben de leerlingen gesproken over genderstereotyperingen. Bespreek met de leerlingen de volgende vragen:

• De titel van de film A Perfectly Normal Family betekent een perfect normale familie. Waarom heet de film zo, denk je?

Filmmaker Malou Raymann heeft vroeger zelf meegemaakt dat haar vader een vrouw werd. Ze wilde deze film graag maken, omdat ze wil laten zien dat het in meer gezinnen voorkomt en dat het normaler is dan je misschien denkt.

Vind jij het belangrijk dat deze film is gemaakt? Waarom wel of niet?

Filmmaker Malou Raymann heeft vroeger zelf meegemaakt dat haar vader een vrouw werd. Ze wilde deze film graag maken, omdat ze wil laten zien dat het in meer gezinnen voorkomt en dat het normaler is dan je misschien denkt.

Bespreek met de leerlingen de volgende vraag:

• Vind jij het belangrijk dat deze film is gemaakt? Leg uit waarom wel of niet.

Extra informatie voor de docent:

In de film zie je eerst een stereotype familie: een vader, een moeder en twee dochters. De titel van de film A Perfectly Normal Family refereert aan dat het plaatje van het gezin is zoals het hoort. De filmmaker brengt dit zo in beeld om te benadrukken hoe we in de maatschappij denken over families en gezinnen. Ook kun je erover nadenken of de nieuwe gezinssituatie niet ook normaal is. Er zijn tegenwoordig veel verschillende vormen van gezinnen.

Hoe reageert oudste zus Caroline op het nieuws dat haar vader een vrouw wil worden?

Hoe heb je dat in de film gezien? Geef een voorbeeld.

Wat vind je van de reactie van Caroline op het nieuws?

Het gezin van Emma verandert wanneer vader vertelt dat hij een vrouw wordt. De zussen Caroline en Emma reageren beide anders op het nieuws dat vader een vrouw wil worden.

Bespreek met de leerlingen eerst de reactie van Caroline op het nieuws aan de hand van de volgende vragen(de reactie van Emma wordt op de volgende slide besproken):

• Hoe reageert oudste zus Caroline op het nieuws dat haar vader een vrouw wordt?
• Hoe heb je dat in de film gezien? Geef een voorbeeld.
• Wat vind je van de reactie van Caroline op het nieuws?

Extra informatie voor de docent:

In de film is te zien dat de twee zussen anders reageren op het nieuws dat hun vader een vrouw wil worden. Oudste zus Caroline lijkt de transitie van vader snel te accepteren. Zij noemt vader bijvoorbeeld al gauw bij de nieuwe naam: Agnete. Jongste zus Emma heeft meer moeite met de transitie van vader. Zij worstelt met de rol die haar vader nu inneemt.

Hoe reageert de jongste zus Emma op het nieuws dat haar vader een vrouw wil worden?

Hoe heb je dat in de film gezien? Geef een voorbeeld.

Wat vind je van de reactie van Emma op het nieuws?

Hoe zou jij reageren, denk je, als iemand uit jouw gezin van geslacht zou willen veranderen?

Bespreek nu met de leerlingen de reactie op de situatie van de jongste zus Emma aan de hand van de volgende vragen:

• Hoe reageert jongste zus Emma op het nieuws dat haar vader een vrouw wordt?
• Hoe heb je dat in de film gezien? Geef een voorbeeld.
• Wat vind je van de reactie van Emma op het nieuws?
• Hoe zou jij reageren, denk je, als iemand in jouw gezin zou vertellen dat die van geslacht wil veranderen?

Wat vind jij van deze reactie van Emma?

Wat vind jij: blijft de vader van Emma altijd haar vader, ook nu ze een vrouw is?

Caroline en Emma gaan met hun vader op vakantie. Vader is nu Agnete. In de nagelstudio zegt de vrouw die hun nagels doet dat Carlonine en Emma erg op hun moeder lijken. Emma vindt het raar dat Agnete niet zegt dat ze niet de moeder is, maar hun vader.

Caroline en Emma gaan met hun vader op vakantie. Vader is nu Agnete. In de nagelstudio zegt de vrouw die hun nagels doet dat Caroline en Emma erg op hun moeder lijken. Emma vindt het raar dat Agnete niet zegt dat ze niet hun moeder is, maar hun vader.

Bespreek met de leerlingen de volgende vragen:

• Wat vind jij van deze reactie van Emma?
• Wat vind jij: blijft de vader van Emma altijd haar vader, ook nu ze een vrouw is?

Waarom denk je dat het voor Emma belangrijk is dat mensen weten dat Agnete niet haar moeder maar haar vader is?

Vind je dat Agnete er iets van moet zeggen als andere mensen haar de moeder noemen?

Later gaan Caroline, Emma en Agnete uiteten met een Nederlandse vrouw en haar kinderen. Deze vrouw denkt ook dat Agnete de moeder van Caroline en Emma is. Emma vraagt aan Agnete of ze alsjeblieft aan de vrouw wil vertellen dat ze niet hun moeder is.

Later gaan Caroline, Emma en Agnete uiteten met een Nederlandse vrouw en haar kinderen. Deze vrouw denkt ook dat Agnete de moeder van Caroline en Emma is. Emma vraagt aan Agnete of ze alsjeblieft wil vertellen aan de Nederlandse vrouw dat ze niet hun moeder is.

Bespreek met de leerlingen de volgende vragen:

• Waarom denk je dat het belangrijk is voor Emma dat andere mensen weten dat Agnete niet haar moeder maar haar vader is?
• Vind jij dat Agnete er iets van moet zeggen als andere mensen haar de moeder noemen? 

Waarom accepteert Emma aan het einde van de film wel dat haar vader nu een vrouw is?

Hoe denk je dat het verder zal gaan met de familie?

Aan het einde van de film lijkt Emma toch te accepteren dat haar vader nu een vrouw is. 

Bespreek met de leerlingen de volgende vragen:

• Waarom accepteert Emma aan het einde van de film wel dat haar vader nu een vrouw is?
• Hoe denk je dat het verder zal gaan met de familie?

Bedankt voor het volgen van deze les.

Schrijf in twee zinnen op wat je in deze les geleerd hebt over genderstereotyperingen.

Reflecteer met de leerlingen op wat zij deze les hebben geleerd door hen de opdracht te geven:

• Schrijf in twee zinnen op wat je in deze les geleerd hebt over genderstereotyperingen.

Bedankt voor het volgen van deze les. 

Na deze les met jouw klas aan de slag met een andere film of onderwerp? Movies that Matter Educatie heeft een ruim aanbod met films en lesmateriaal voor elk leerjaar en niveau. Bekijk het gehele filmaanbod hier.