Geldezels en Uithalers (HAVO 3)

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Geldezels en uithalers

Wat zijn het en waarom doen ze het?

Planning

- Financiële educatie 

- Afspraken voor we beginnen! 

- Aan de slag! 

- Terugblik en afsluiting! 

Afspraken vooraf.. 

- We luisteren naar elkaar. Als je wat wilt inbrengen mag dat altijd, maar voel je vooral niet verplicht. 

- We zorgen er gezamenlijk voor dat iedereen zich veilig en gerespecteerd voelt. 

- Als je iets wilt delen, steek je je vinger op.  

- Als er iets gedeeld wordt, blijft dit in het lokaal. 

- Zijn er leerlingen die zich niet veilig voelen of liever niet bij de aankomende thema's aanwezig willen zijn? Als klas respecteren we dat.  

Wil iemand nog iets vragen of aangeven voor we starten?

Welke vormen van (snel) geld verdienen zijn bij jullie bekend?

Leerdoelen 

-- Je kunt aan de hand van levensechte praktijksituaties een eigen handelingswijze vormen (keuzes maken)  over hoe je zou omgaan met geldezels en uithalers.   

-  Je kunt uitleggen wat geldezels en uithalers zijn. 

- Je kunt uitleggen hoe ronselaars geldezels en uithalers selecteren. 

- Je kunt uitleggen welke gevolgen geldezels en uithalers kunnen hebben op je financiële leven op de korte en lange termijn en eventueel aangeven waar je hulp kunt inschakelen. 

- De leerling kan ideeën van medeleerlingen erkennen, zodat leerlingen instaat zijn om allemaal mee te durven en kunnen doen.

Je klasgenoot zegt dat hij/zij nieuwe sneakers gaat kopen.

Haar vader zou geld naar haar overmaken, maar haar pinpas is geblokkeerd.

Ze kan het geld dus niet opnemen. Mag haar vader het naar jou overmaken, zodat jij het kan opnemen bij een geldautomaat? Bespreek dit met je buurman of buurvrouw. 

Nee, liever niet.

Ik twijfel.

Ja hoor, geen probleem.

Een kennis mailt: hij weet dat je krap bij kas zit en hij heeft een oplossing.

Hij verwacht €10.000,- uit het buitenland te krijgen, maar overmaken naar zijn rekening lukt niet. 

Mag het via jouw rekening? Je mag €1000,- houden voor de moeite. Bespreek dit even met je buurman of buurvrouw. 

Nee, dat zou ik nooit doen.

Ik twijfel.

Ja, ik kan de €1000,- goed gebruiken.

wat weet je van geldezels?

Bij een geldezel wordt geld op de rekening gezet, 
dat er even later weer wordt afgehaald. 

1. Waar
2. Niet waar

Als geldezel werk je mee aan oplichting.

1. Waar
2. Niet waar
3. Dat kan je toch niet weten?
4. Alleen als ze je pakken..

Je bent alleen strafbaar als geldezel,
 als je er zelf geld aan hebt verdiend

1. Waar
2. Niet waar

Criminelen gebruiken geldezels om zelf anoniem te blijven.

1. Waar
2. Niet waar

Wat kunnen de gevolgen zijn
als je gepakt wordt als geldezel?

1. Je krijgt een strafblad.
2. Je moet het hele bedrag dat op jouw rekening is gezet terugbetalen.
3. Je kunt geen bankrekening meer openen of lening meer afsluiten.
4. Alle antwoorden zijn juist.

Hoe werkt het volgens jullie? Welke stappen worden er doorlopen voor je geldezel bent geworden? 

Iemand wordt opgelicht, bijvoorbeeld via WhatsApp.  

Geld van slachtoffer wordt overgeboekt naar bankrekening geldezel. 

Het gestolen geld wordt opgenomen of overgeboekt naar een (buitenlandse) rekening. 

De oplichter heeft zijn geld en blijft zelf anoniem.

Ronselmethodes; Hoe denken jullie dat dat gaat?

Je heb een dure spelcomputer verkocht via Marktplaats. Een dag later krijg je een e-mail van de koper: 'Ik heb het bedrag per ongeluk twee keer naar je overgemaakt. Kun je het teveel betaalde geld terugstorten op deze (andere) rekening?  

Verdachte vacatures:

• Hoog salaris voor maar een paar uur werk.
• Geen werkervaring of opleiding vereist.
• Geen functieomschrijving. 
• Jouw bankrekening is nodig voor overboekingen.
• Vol spel- en taalfouten.
• Afkomstig van een onbekend of internationaal bedrijf. 

Je wordt aangesproken op het schoolplein: 'Kun je me helpen? Ik heb mijn pinpas niet bij me, zou jij wat geld voor me kunnen pinnen? m'n moeder maakt het dan over naar jouw rekening, en je mag €20,-houden voor de moeite.'  

Via Instagram en Snapchat worden veel jongeren benaderd door accounts die snel geld beloven. Ze beweren dat wat je moet doen niet illegaal is, maar dit is het wel. 

Wat zijn uithalers volgens jullie?

Drugscriminelen en ronselen

- Selecteren doelgroep (wijken)

- Schoolplein

- Vrienden

- Sociale media 

- Korte termijn ( financiële verleiding, maar wat voor uitgaven?)

Wat zijn de gevolgen op de lange termijn van uithaler zijn, ten aanzien van de korte termijn?

        Gevolgen van uithaler 

- Iedere keuze kan grote gevolgen hebben

- Ja of nee zeggen? 

- School en financiële toekomst

- Ouders

- Justitie en strafblad

- Dieper in het criminele circuit 

Bas wordt op het schoolplein aangehouden door een leerling uit HAVO 4. Hij wordt gevraagd om mee te helpen vanavond voor een grote klus in de haven. Hiervoor krijgt hij 40.000 euro. Hoe zouden jullie reageren als jullie Bas waren? Overleg met je buurman of buurvrouw.

Keuzeopdrachten! (eventueel)

- Maak een poster (in drietallen) waarin je leerlingen wilt informeren over geldezels of uithalers. 

- Welke informatie en tips willen jullie meegeven aan leeftijdsgenoten over hoe om te gaan met geldezels of uithalers? 

- Na 20 minuten gaan we het aan elkaar presenteren in maximaal 3 minuten per groepje waarin je je keuzes uitlegt.

Wat als je als uithaler gevraagd bent? Of als je het wellicht doet?

- Schaam je niet, maar praat er met iemand over die je vertrouwt. Er zijn op school mentoren, vertrouwenspersonen, maar ook veiligheidscoördinatoren die je kunnen helpen. 

- Weeg keuzes af, maar durf ook nee te zeggen. 

- Meld het bij de politie. 

- Kijk op de website van slachterofferhulp.nl of laat met je meedenken via jongerenwerkers. 

Leerdoelen 

-- Je kunt aan de hand van levensechte praktijksituaties een eigen handelingswijze vormen (keuzes maken)  over hoe je zou omgaan met geldezels en uithalers.   

-  Je kunt uitleggen wat geldezels en uithalers zijn. 

- Je kunt uitleggen hoe ronselaars geldezels en uithalers selecteren. 

- Je kunt uitleggen welke gevolgen geldezels en uithalers kunnen hebben op je financiële leven op de korte en lange termijn en eventueel aangeven waar je hulp kunt inschakelen. 

- Je kunt ideeën van medeleerlingen erkennen, zodat leerlingen instaat zijn om allemaal mee te durven en kunnen doen.

Terugblik en afsluiting

- Leerdoelen FE

- Terugblik vanuit jullie? Casus voor en na de les? 

- Nog vragen of opmerkingen over deze les? Blijf gerust even hangen.

-