Oefenen voor de repetitie -

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Oefeningen voor de repetitie

In deze LessonUp kan je in je eigen tempo een deel van de theorie doornemen die terug komt op de repetitie.

 

Wat komt er op de repetitie?

Grammatica woordsoorten	Grammatica zinsdelen
Zelfstandig naamwoord (zn) en lidwoord (blw en olw) §2 p.206-207	Persoonsvorm en zinsdelen - p.204 /205
Zelfstandig werkwoord (zww) en hulpwerkwoord (hww) §6 p. 214-215	Onderwerp - p.208 / 209
Persoonlijk voornaamwoord (pers.vnw) en bezittelijk voornaamwoord (bez.vnw) §8 p.218-219	Werkwoordelijk gezegde - p.212/ 213
Voorzetsel (vz) §10 p.22-223	Lijdend voorwerp (lv) §7 p.216-217
Bijwoord (bw)§12 p.226-227	Meewerkend voorwerp (mv) §9 p.220-221
	Bijwoordelijke bepaling (bwb) §11 p.224-225

Zinsdelen

De persoonsvorm

De persoonsvorm geeft getal en tijd aan. Het is altijd een werkwoord.

Er zijn drie manieren om deze vinden.

1. Maak een vraag van de zin. (vraagproef)

Het werkwoord dat vooraan komt te staan, is de persoonsvorm

2. Zet de zin in een andere tijd. (tijdsproef)

Het werkwoord dat verandert met de tijd is de persoonsvorm

3. Maak meervoud of enkelvoud van de zin. (getalsproef)

Het werkwoord dat verandert, is de persoonsvorm. 

 Werkwoordelijk gezegde

Het werkwoordelijk gezegde is een zinsdeel.
Het werkwoordelijk gezegde = alle werkwoorden in de zin.
De persoonsvorm is onderdeel van het werkwoordelijk gezegde.
Let op: het woordje te voor een heel werkwoord hoort ook bij het werkwoordelijk gezegde!

Ik heb veel te doen.
werkwoordelijk gezegde: heb te doen

Wat is de persoonsvorm?
''Wat zal mevrouw Noë trakteren als de klas een hoog gemiddelde haalt?''

1. Wat
2. trakteren
3. zal
4. haalt

Zinsdelen

Een zin bestaat uit verschillende zinsdelen.

Een zinsdeel is één woord of een groepje woorden die bij elkaar horen:

Jan | heeft | vorige week | een film | gekeken.

Het onderwerp [ow] en de persoonsvorm [pv] zijn zinsdelen, net als het werkwoordelijk gezegde [wg]

Jan | heeft | vorige week | een film | gekeken.

ow | pv/wg   | vorige week | een film | wg.

1. Bij geen van de zinnen
2. Bij zin 1
3. Bij zin 2
4. Bij zin 3

Wat is het onderwerp van deze zin?
Tijdens het concert speelt de band een nieuw liedje.

Lijdend voorwerp

Annemie zoende haar partner.

Zij plukt een mooie bloem.

Ik koop het boek.

De schuingedrukte woorden zijn allemaal een lijdend voorwerp.

Het lijdend voorwerp geeft aan wie iets overkomt of wat iets ondergaat.

Om het LV te vinden heb je het onderwerp en het gezegde van een zin nodig

Lijdend voorwerp

Elke zin heeft een persoonsvorm en dus een gezegde.

Bijna elke zin heeft ook een onderwerp.

Het onderwerp en het gezegde zijn de kern van de zin, ze zijn onmisbaar.

Het lijdend voorwerp kan in een zin staan, maar dat hoeft niet.

Je vind het door deze vraag te stellen: wie/wat + gezegde + onderwerp

Geen duidelijk antwoord op de vraag?

Dan zit er geen lijdend voorwerp in de zin

Wat is het lijdend voorwerp?
''Zonder overleg probeerde Sam zijn Playstation 5 via Marktplaats te verkopen.''

Wat is het lijdend voorwerp?
''Zou jij dit weekeinde voor mij de tuin willen omspitten?''

Het meewerkend voorwerp

• Een meewerkend voorwerp is iets/iemand die meewerkt met het onderwerp.
• Vaak ontvangt het meewerkend voorwerp van het onderwerp het lijdend voorwerp . 
• Je kunt het meewerkend voorwerp vinden door: Aan/voor wie + gez. + ond. + lv?

Wat is het meewerkend voorwerp?
''Heb je hem de envelop gebracht?''

Wat is het meewerkend voorwerp?
''Met zijn portfolio toont de fotograaf de jury zijn werk''

Bijwoordelijke bepaling

Een bijwoordelijke bepaling (bwb) kan in een zin staan, maar dat hoeft niet.
Er kunnen ook meerdere bijwoordelijke bepalingen in een zin staan.
Alles wat je overhoudt na het benoemen, noem je bwb.
Als laatste mag je pas de bijwoordelijke bepalingen gaan benoemen!
Bijwoordelijke bepalingen geven antwoord op vragen als: waar, wanneer, waarom, waarmee, waardoor, hoe en hoeveel.

Bijvoorbeeld:
Mevrouw Lisse is vier jaar geleden in Twente getrouwd.
Rick wacht op mij in de supermarkt.

Bijwoordelijke bepaling

Niet alle bijwoordelijke bepalingen geven antwoord op een vraag.

Ook woorden als niet, zeker, wel, absoluut, eigenlijk, allicht, natuurlijk, misschien, vermoedelijk en waarschijnlijk zijn een bijwoordelijke bepaling.

Een bwb kan dus ook één woord zijn.

Hoe vind je de bijwoordelijke bepalingen:

1. Noteer onderwerp en werkwoordelijk gezegde
2. Zoek naar lijdend voorwerp en meewerkend voorwerp
3. De zinsdelen die je nu nog over hebt, zijn meestal een bijwoordelijke bepaling

Wat is de bijwoordelijke bepaling?
''Ik heb een grappige magneet aan de koelkast geplakt.''

Wat is de bijwoordelijke bepaling?
''Vertellen wij hem morgen het antwoord?''

Woordsoorten   

Het zelfstandig werkwoord is:
''Wie heeft de laatste bonbon van oma’s glazen schaaltje genomen?''

1. heeft
2. glazen
3. genomen
4. er staat geen zelfstandig werkwoord in deze zin

Wat zijn de hulpwerkwoorden:
Zij hebben een uitgebreide maaltijd kunnen koken.

1. Hebben
2. Hebben, kunnen
3. Hebben, kunnen, koken
4. Hebben, koken

Bijwoorden

geven een plaats aan: hier, er, daar, rechts, ergens, nergens

geven een tijd aan: nu, soms, plotseling, 's morgens, gauw, vanavond, daarna

geven zekerheid aan: wel, ongetwijfeld, vast, echt, absoluut

geven ontkenning aan: niet, nooit, geenszins

zijn woorden als:  toch, ook, nog, immers,  misschien

zijn vraagwoorden als: waar, wanneer, waarom, waardoor, waarmee en hoe.

Verwar het bijwoord niet met het vragend voornaamwoord:
wie, wat , welke (welk) en wat voor (een) zijn géén bijwoorden

Bijwoorden

kunnen iets zeggen over:

1. een hele zin: Vandaag gaan we met de klas zwemmen.
2. een werkwoord: Sjoerd loopt langzaam.

Let op:

een bijwoord zegt nooit iets over een zelfstandig naamwoord

BIJWOORD(EN)

Hij 

krijgt

natuurlijk

altijd

de

schuld. 

Kan een bijwoord zijn

Kan geen bijwoord zijn

aardbeien 

ginds

gouden 

opgewekte 

overal

tussendeur

vermoedelijk

waardoor

Wat vind je een goede voorbereiding op de repetitie?

Een LessonUp zoals deze

De proeftoets thuis zelf maken en nakijken

De proeftoets in de les maken en in de les nakijken

Leren van de theorie en de vragen uit het boek (opnieuw) maken

Een combinatie van deze opties

Géén van deze opties

Hoe heb je tot nu toe geleerd voor de toets?

Welk cijfer denk je voor de repetitie te halen?

010