Powercollege 13_de socialisten

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 2

PC 13 'De socialisten'

• teams aan
• geluid uit
• camera aan
• code lessonup invoeren

GO!

Arbeiders maken een vuist!

De komst van het socialisme

Leerdoelen:

• Ik ken het begrip socialisme
  
• Ik weet wie het opnamen het voor de arbeiders
• Ik weet wat vakbonden en politieke partijen zijn
• Ik ken de afkortingen SDB en SDAP en de namen Marx, Domela-Nieuwenhuis en Troelstra
  
  

SOCIALE KWESTIE

Het probleem van armoede en de slechte woon- en werkomstandigheden van de arbeiders als gevolg van de industriële revolutie.

Wat waren de slechte omstandigheden van de arbeiders?

Sociale Kwestie:

slechte woon en werkomstandigheden

• lage lonen
• lange werkdagen
  
• slechte werkomstandigheden
  
• gevaarlijk/ onhygiënisch werk
  
• slecht eentonig voedsel/ grote gezinnen
  
• hoge kindersterfte
  
• kinderarbeid
• arbeiders wonen in krotten
  

Wie helpt de arbeiders?

- vanaf 'de werkvloer'

• Sommige fabrikanten gaven de arbeiders wél wat extra's.

   

• Arbeiders gaan staken: dit werkt alleen als iedereen gaat staken.
  

• Arbeiders gaan samenwerken in vakbonden.

Wie helpt de arbeiders?

- vanaf 'de werkvloer'

• Vakbonden: organisatie die opkomt voor de belangen van werknemers.
• Als je lid was van een vakbond kon je staken: door lidmaatschap was er een kas waaruit je betaald werd, ook als je ziek was.

Invoering Sociale wetten

• Armenwet (1854)
  
• 'Kinderwetje van Van Houten' (1874)
  
• Leerplichtwet (1900), 
• Woningwet (1901),
• Ongevallenwet (1901)

1874

Eerste sociale wet: die moest een einde maken aan kinderarbeid. Kinderen onder de 12 mochten niet meer in fabrieken werken.

Er werd weinig gecontroleerd op kinderarbeid in fabrieken na de wet van 1874. Ook al zou dat wel gebeurd zijn, hoezo was er dan nog steeds geen einde aan kinderarbeid door deze wet?

1901

In 1901 werd kinderarbeid echt moeilijker: door de invoering van de leerplicht. Alle kinderen van 6 tot 12 moesten vanaf toen naar school. Dat werd ook gecontroleerd.

Waarom werden er vakbonden opgericht door de arbeiders?

Kritiek

Marx voorspelde vijf fasen van de revolutie:

    Karl Marx (1818-1883)

    1848 boek: Das Kapital

    Onrechtvaardige klassenstrijd tussen rijke en arme burgers

Ideeën van Marx worden voorgelezen

Er ontstaan 2 groepen socialisten:

1. Communisten houden vast aan Marx: willen revolutie.

    Willen de macht grijpen en het voor de arbeiders beter maken.

2. Socialisten/ sociaal democraten willen algemeen kiesrecht, en dan via het parlement sociale wetten invoeren waardoor arbeiders het beter krijgen.

=> Ze willen hetzelfde, de manier waarop ze het willen bereiken verschilt!

Twee socialistische partijen

1881 oprichting SDB (Sociaal Democratische Bond)
Leider: Domela-Nieuwenhuis

Doel: Sociale Kwestie aanpakken
Middel: revolutie

1894 oprichting SDAP (Sociaal Democratische Arbeiders Partij)

Leider: Troelstra

Doel: Sociale Kwestie aanpakken
Middel: invoering algemeen kiesrecht

Succes?

In 1917 werd het Algemeen Kiesrecht voor mannen ingevoerd

In 1919 mochten ook vrouwen stemmen

Welke verbeteringen?

1. oprichting vakbonden
2. oprichting politieke partijen
3. invoering sociale wetten