Domein Zuid-Amerika

• Aardrijkskunde
• WO
• Studiejaar 6

Voor de thuisblijvers:

• Webcam aan + werk- en leerboek op tafel;
• Aantekeningenschrift bij de hand;
• Aanmelden www.Lessonup.app via code.

Welkom

Doe dit even:

Graag een beetje geduld: het opstarten kan even duren.

Vandaag

- oefenen domein Wereld

- Vervolg SE-III training met uitleg domein Zuid-Amerika

Telefoon in telefoontas of eigen tas

Pak een Chromebook

• Wat?  Maken onlineslagen taken domein aarde
• Klaar? Bestuderen video's 

...wat we aan het doen zijn...

SE-III = richting het eindexamen

Opbouw SE-III + CSE

• Opgave 1 - Wereld
• Opgave 2 - Wereld
• Opgave 3 - Aarde (klimaten)
• Opgave 4 - Aarde (Endogene en Exogene processen)
• Opgave 5 - Zuid-Amerika (sociale geografie)
• Opgave 6 - Zuid-Amerika (fysische geografie)
• Opgave 7 - Leefomgeving (rivieren) 
• Opgave 8 - Leefomgeving (stad)

Vandaag

• Opgave 1 - Wereld
• Opgave 2 - Wereld
• Opgave 3 - Aarde (klimaten)
• Opgave 4 - Aarde (Endogene en Exogene processen)
• Opgave 5 - Zuid-Amerika (sociale geografie)
• Opgave 6 - Zuid-Amerika (fysische geografie)
• Opgave 7 - Leefomgeving (rivieren) 
• Opgave 8 - Leefomgeving (stad)

Zuid-Amerika: wat moet je kunnen? Aandachtspunten

• Zuid-Amerika op hoofdlijnen vergelijken met een andere ontwikkelingsregio op basisvan natuurlijke, sociaaleconomische en sociaal-culturele kenmerken.
• Verschillen en overeenkomsten tussen Zuid-Amerika en een andere ontwikkelingsregio ten aanzien van sociaaleconomische en sociaal-culturele kenmerken verklaren.
• Vergelijkenderwijs toekomstscenario’s beschrijven ten aanzien van de verdere ontwikkeling van Zuid-Amerika en van een andere ontwikkelingsregio.

Zuid-Amerika: wat moet je kunnen? Aandachtspunten

• Ontwikkelingsprocessen in Zuid-Amerika vergelijken in ruimte en tijd.
• Ontwikkelingsprocessen in Zuid-Amerika analyseren vanuit verschillende dimensies.
• Het relateren van economische en demografische ontwikkelingsprocessen in Zuid-Amerika.
• Investeringen in Zuid-Amerika relateren aan de gevolgen voor het milieu en de inheemse bevolking.
• Zuid-Amerika plaatsen in de context van globaliseringsprocessen op verschillende schaalniveaus.

Stukje theorie

Klimaat  Zuid-Amerika

Vrijwel alle klimaten (A, B, C en E) komen voor in Zuid-Amerika. Alleen D-klimaten komen er niet voor, vanwege het ontbreken van grote landmassa's op hoge breedte. 

Klimaten en El Niño

• Je kunt de klimaten van Zuid-Amerika beschrijven en verklaren. 
• Je kunt het ontstaan en de gevolgen van El Niño beschrijven en verklaren

Gematigde klimaten (C)

Wanneer je vanaf de evenaar richting het zuiden beweegt, wordt het kouder.  Vooral de zuid-oostkust van Zuid-Amerika wordt gekenmerkt door C-klimaten. Verder komen in Zuid-Amerika regionaal C-klimaten voor door de Andes: Op zeeniveau zou er sprake zijn van A-klimaten, maar door het gebergte is de temperatuur lager, waardoor er sprake is van een C-klimaat. 

Hoe hoger hou kouder. Als er op zeeniveau een A-klimaat is, dan ontstaat er bij een berg op die plek een C klimaat (en soms zelfs een E-klimaat)

Noordelijke helft Zuid-Amerika ligt volledig in de tropen

Toch zijn er grote verschillen te vinden.

Hoe ontstaan de verschillen?

• temperatuur
• breedteligging
• hoogteligging
• loef- en lijzijde

In Zuid Amerika zijn er drie soorten vegetatiezones met een savanneklimaat (Aw)

Grassavanne met bomen

• LLanos 

Savanne met doornstruiken en galeriebossen langs de rivieren

• Caatinga

Boomsavanne

• Cerrado

In kustgebieden met een (sub)tropisch klimaat groeien onafhankelijk van de hoeveelheid neerslag: mangrovebossen 

Mangrovebossen staan met de wortels in brak en zout water. Ze kunnen ook groeien in gebieden met weinig neerslag.

In Patagonie zijn er eindeloze grasvlakte's:

Pampa's

Klimaatfactoren

Ligging van klimaat-, vegetatie- en landschapszones worden bepaald door klimaatfactoren:

• Breedteligging
• Hoogteligging
• loef/lijzijde (ligging van gebergten)
• invloed zee- en luchtstromen
• Land/zee-verdeling

• Wat verstoort af en toe het patroon van zee- en luchtstromen? 

El Nino

geografische breedteligging

Algemene regel:
Hoe verder van de evenaar hoe kouder het is.

Dit komt doordat:

1. Zonnestralen warmte verliezen naarmate ze langer onderweg zijn.
2. De zonnestralen op hogere breedte een groter oppervlak moeten verwarmen.

Land-zeeverdeling

van invloed op neerslag en temperatuur

Algemene regel:
Wind van zee brengt meer neerslag met zich mee dan wind over land.

Verder van zee zijn de temperatuurverschillen tussen zomer en winter groter dan bij zee.

Hoogteligging

Algemene regel: Hoe hoger hoe kouder.

Per 1000 meter stijging daalt de temperatuur 6 graden.

(per 100 meter stijging -0,6 graden)

Ligging van gebergte

Algemene regel:
Wind van zee neemt waterdamp mee, bij het gebergte stijgt de lucht, koelt af, waterdamp condenseert en dat geeft neerslag.

De invloed van zeeën en oceanen

Algemene regels: 

1. Hoe verder van zee, hoe minder neerslag er valt.
2. Wind van zee heeft in de winter een verwarmend effect op het land en in de zomer een verkoelend effect.

3. Warme zeestromen kennen meer verdamping en hebben een verwarmend effect. Koude zeestroom heeft minder verdamping en een verkoelend effect.

Het Andesgebergte

Loef- en lijzijde

klimaten verklaren

Klimaat en landschapszones:

Noordelijke helft Zuid-Amerika = tropisch (Af). Verder beinvloeden hoogte de temperatuur (Cf en EH) en loef- en lijzijde de neerslag (Aw). Noordoosten droogtes (BS).

Zuidwaarts: steppe- en woestijnklimaten. Zuidelijkste puntje is gematigd zeeklimaat. 

 klimaten verklaren

Klimaatfactoren:

Klimaat- vegetatie en landschapszones worden bepaald door: geografische breedteligging, hoogte, noord-zuidligging, Andesgebergte en de invloed van zee- en luchtstromen.

Overheerstende zuidoostpassaat blaast waterdamp over Amazonebekken naar de Andes. zuidelijker zorgte de aflandige winden voor droogte aan de oostzijde van de Andes. Regenschaduw is dus aan de keerzijde.