14.1 Spieren

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Planning

Terugblik vorige lessen: afronding H13 met puzzelboekje.

Vooruitblik komende lessen: FT H13, Excursie, Oogpracticum)

check: 8 vragen over de nieren/lever

Uitleg Bouw en Training van spieren.

Zelfstandig werken aan 14.1 (huiswerk)

         * Donderdag het 9e uur: kwt biologie (H13/spieren)

         * Maak een andere afspraak voor extra uitleg. 

Urine wordt tijdelijk opgeslagen in de blaas. De urineblaas kan ontstoken raken, door bacteriën die van buitenaf in de blaas terecht komen. Als deze bacteriën in een nierbekken terecht komen, dan kan een nierbekkenonsteking ontstaan.
Via welke delen van het uitscheidingsstelsel zijn deze bacteriën achtereenvolgens van buitenaf in het nierbekken terecht gekomen?

1. Urineblaas -> urinebuis-> urineleider -> nierbekken
2. Urineblaas -> urineleider -> urinebuis -> nierbekken
3. Urineleider -> urinebuis -> urineblaas -> nierbekken
4. Urinebuis -> urineblaas -> urineleider -> nierbekken

De nieren filteren je bloed. In welk proces steken de nieren de meeste energie (ATP)?

1. Bloed filteren
2. Terughalen glucose
3. Terughalen water
4. Afvalstoffen weghalen

Ook de nieren ondervinden problemen. Dit kan veroorzaakt worden door de verlaagde bloeddruk.
-Welk proces kan door de verlaging van de bloeddruk niet meer voldoende kunnen plaatsvinden?
-Op welke plaats vindt dit proces plaats?

1. Ultrafiltratie - bij 1
2. Ultrafiltratie - bij 3
3. Terugresorptie - bij 1
4. Terugresorptie - bij 3

Wat is terugresorptie?

1. Verplaatsen van nuttige stoffen van het bloed naar de voorurine
2. Verplaatsen van nuttige stoffen van de voorurine naar het bloed
3. Verplaatsen van afvalstoffen van het bloed naar de voorurine
4. Verplaatsen van afvalstoffen van de voorurine naar het bloed

Het antidiuretisch hormoon (ADH) uit de hypofyse stimuleert de terugresorptie van water uit de nierkanaaltjes en verzamelbuisjes. Wat is de invloed daarvan op
de osmotische waarde van urine?

1. daalt
2. stijgt
3. blijft even hoog
4. kun je niet weten

Je drinkt erg weinig. Wat gebeurt de ADH concentratie? En de terugresorptie van water?

1. ADH neemt toe, terugresorptie toe
2. ADH neemt af, terugresorptie toe
3. ADH neemt toe, terugresorptie af
4. ADH neemt af, terugresorptie af

Zuurstof gaat hier de lever in

Veel voedingsstoffen komen de lever binnen

Hier mondt de galgang in uit

Bloed stroomt de lever uit

Poortader

Leverader

Leverslagader

Twaalfvingerige darm

Functies van de lever:

De lever kan voedingsstoffen zoals eiwitten omzetten in .....

glycogeen

gal

ureum

alchol, drug en medicijnen

de lever kan schadelijke stoffen zoals ...............  afbreken

de lever breekt overtollige eiwitten af, bij dit proces ontstaat ...........

De lever produceert ......... en dit helpt bij het afbreken van vet.

De lever kan de glucosegehalte op pijl houden door ................ om te zetten naar glycogeen

fibrogeen

H14 Reageren

14.1 De ene spier is de andere niet (SE)

14.2 Het gezichtszintuig (oog practicum) (SE)

14.3 Zenuwstelsel (CE)

14.4 Zenuwcellen (CE)

14.5 Hormonale regeling (CE)

14.1 De ene spier is de andere niet

Leerdoelen:

1  Je beschrijft de bouw, werking en plaats van de verschillende typen
     spieren.

2  Je beschrijft op molecuulniveau de samentrekking van de spiercellen.

3  Je legt het effect van training op de bouw, werking en aansturing van
     spieren uit. 

www.bioplek.org

Rangschik van klein naar groot....

1. myosinemolecuul - spiervezel - spierfibril - spierbundel - spier
2. myosinemolecuul - spierfibril - spiervezel - spierbundel - spier
3. myosinemolecuul - spierfibril - spierbundel - spiervezel - spier
4. myosinemolecuul - spierbundel- spiervezel - spierfibril - spier

Welke cel bevat het meeste mitochondriën?

1. Hersencel
2. Huidcel
3. Botcel
4. Spiercel

Spieren trekken samen als...

Filamenten?

Actine en myosine filamenten vullen de hele spiercel. Deze liggen netjes op elkaar gestapeld. Het zijn de spiereiwitten.

1. De filamenten in elkaar worden gedrukt
2. De filamenten langs elkaar schuiven

Vrijkomen van melkzuur in spieren is een gevolg van:

1. Assimilatie
2. Anaerobe Dissimilatie
3. Aerobe dissimilatie

Bekijk de afbeelding en
benoem spier 7 en spier 8.
Wat zijn ze samen?

1. 7= biceps 8 = triceps antagonisten
2. 7= biceps 8 = triceps gladde spieren
3. 7= triceps 8 = biceps antagonisten
4. 7= triceps 8 = biceps gladde spieren

SNELLE SPIERVEZELS

BEIDE

LANGZAME SPIERVEZELS

aangestuurd door het zenuwstelsel

meer zuurstof & brandstof nodig

minder energie nodig

zijn sneller & krachtiger 

kunnen minder krachtig samentrekken

raken niet snel vermoeid

vind je met name in spieren voor houding

vind je met name in spieren voor voortbewegen

kan samentrekken

Rood

Wit

Welke soorten spieren zijn er? Zet de kenmerken bij de juiste afbeelding

Dwarsgestreepte spieren

Gladde spieren

Hartspieren

Autonoom, niet snel moe

Bewust

snel vermoeid

Autonoom, niet snel moe

Puzzels afmaken

Puzzel 1 en 2: kan snel (ook thuis)

Puzzel 3: veel werk en volgens een logische strategie (zie voorkant, zie de te vormen plaatsnaam)

Inleveren: vandaag nog. (verplicht practicum)

Als je klaar bent start je met het huiswerk (H13 afronden, 14.1 bestuderen en maken, 14.2 bestuderen)