Havo hoofdstuk 3: het einde van de Koude Oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

De Koude Oorlog

4. Het einde van de koude oorlog

Planning:

 
Week 15: hoofdstuk 1 van Wereldoorlog naar Koude Oorlog

Week 16:  Hoofdstuk 2 aan de leiband van Moskou en Londenreis

Week 17 en 20: Hoofdstuk 2 aan de leiband van Moskou

Week 18-19: meivakantie

Week 20-21: Hoofdstuk 3 het einde van de Koude Oorlog

Week 21-22 (donderdag 23 mei en dinsdag 28 mei) huiswerk maken en leren proefwerk.

Week 22: Proefwerk Koude Oorlog (30 mei).

Deze lessen:

Leerdoelen: Wat waren de oorzaken voor het ineenstorten van het communistische oostblok en hoe kwam er een einde aan de Koude Oorlog?

• Hoe ontstaan de crisis in het oostblok?
  
• Wie is Gorbatjov?
  
• Wat is Glasnost en Perestrojka?
  
• Waarom brokkelt het Oostblok af?
  
• Waarom valt de Berlijnse muur en wat zijn de gevolgen?
  
• Hoe wordt Duitsland weer een en wat zijn de gevolgen?
  
• Hoe komt er een Einde aan de Sovjet Unie en wat zijn de gevolgen?
  

1970-1990

Michail Gorbatsjov

Ronald Reagan

CRISIS IN DE SOVJETUNIE

Oorzaken:

De planeconomie blijkt niet te werken

• Planeconomie: voor bepaald aantal jaar vastleggen wat er geproduceerd moet worden (5 jaar in het geval SU)
• Economisch gezien een rampzalig idee => Altijd tekorten, heel veel regeltjes en slechte kwaliteit producten=> Veel armoede onder bevolking SU 

Veel onvrede onder de bevolking

Kosten van de wapenwedloop

De wapenwedloop met het Westen kostte enorm veel geld.

De SU kon deze kosten, gezien de falende planeconomie, moeilijk opbrengen

De VS dreven de wapenwedloop nog verder op met Reagans Star Wars Program (SDI)

Voorbeeld: Star Wars

Technisch haalbaar, financieel volstrekt onhaalbaar

• Star Wars, SDI (Strategic Defense Initiative), een ruimteschild tegen raketten uit de Sovjet-Unie
  

• Spierballen laten zien: plaatsing van nóg meer kruisraketten in Europa en opzichtige militaire oefeningen (Able Archer, 1983)

• Vergeet dit ook niet: de VS wilden de SU militair en economisch kapot maken door hen te dwingen nieuwe wapens te plaatsen.
  

De hervormingen van Gorbatsjov  

• PERESTROJKA ofwel economische hervormingen => De Staat gaat zich minder bemoeien met economie, er wordt meer initiatief van burgers toegestaan.
• Einde wapenwedloop (=>meer geld voor economie)
• GLASNOST ofwel meer openheid => een meer democratischer bestuur, meer partijen werden toegestaan. Meer vrijheid voor burgers dus... 

Wat betekenen de begrippen Glasnost en Perestrojka?

De gevolgen van deze hervormingen.

Gorbatsjov wilde het communisme hervormen, niet afschaffen!  

Glasnost => meer openheid => mensen begonnen hun mening te geven=> overheid greep niet meer in. 

Perestrojka => men mocht weer eigen bedrijfjes stichten, het westen werd gevraagd deze ontwikkeling te steunen.

Ronald Wilson Reagan was de 40e president van de Verenigde Staten van 1981 tot 1989. Reagan ging, na een carrière als filmacteur, in de politiek. 

Michail Sergejevitsj Gorbatsjov is een voormalig secretaris-generaal van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie van 1985 tot 1991 en president van de Sovjet-Unie van 1990 tot 1991.

Gevolgen

• Gorbatsjov wil een betere relatie hebben met de Westerse landen

• Verschillende, belangrijke ontmoetingen tussen Reagan en de Gorbatsjov

• Eenzijdige ontwapening van de Sovjet-Unie
  

• Terugtrekking van de Sovjet-troepen uit Afghanistan
  

• Vergeet dit ook niet: Gorbatsjov wil graag dat zijn ideeën ook in andere communistische landen van Oost-Europa worden ingevoerd. Deze landen willen, kunnen en durven dit niet.
  

Welke bewering over de politiek van Gorbatsjov is juist? Gorbatsjov wilde:

1. afschaffing van het communisme.
2. hervorming van het communisme.
3. uitbreiding van de macht van de Sovjet-Unie.
4. versterking van de staatsbedrijven.

GLASNOST was openheid over het bestuur van het land. Mensen kregen ook meer vrijheid om hun mening te uiten.
Welke politicus voerde deze hervormingen in?

1. Chroesjtsjov
2. Gorbatsjov
3. Brezjnev
4. Stalin

Hoe werden de ECONOMISCHE HERVORMINGEN in de SU in de tweede helft van de jaren '80 genoemd?

1. Glasnost
2. Nieuwe Economische Politiek
3. Perestrojka
4. Collectivisatie

Het Oostblok valt uiteen

• Verzet tegen de communistische dictatuur >  roep om democratische vrijheden en het recht om in vrijheid te reizen.
• In het kader van glasnost nam de censuur af, burgers durfden meer te schrijven en wensen.
• De partijleiding in de DDR wijst de glasnost en perestrojka => De bevolking van de DDR komt in opstand. 

Vóór Gorbatsjov => hard militair optreden tegen anti-communistische opstanden (DDR in '53, Polen en Hongarije in '56, Praagse Lente '68) 

• Gorbatsjov: weigert militair in te grijpen in de DDR 

Totale ineenstorting 

van het communisme in Oost-Europa

• 16 november 1989: communistische leider van Bulgarije wordt afgezet

• 28 november 1989: communistische partij van Tjecho-Slowakije staat haar macht af

• 25 december 1989: communistische leider Roemenië wordt terechtgesteld

• april 1990: vrije verkiezingen in delen van Joegoslavië

Wat waren belangrijke gevolgen van de hervormingen van Gorbatjov?

Hoe ga je te werk:

Wat: werk zelfstandig aan de taak van hoofdstuk 3

Hoe: kies een verwerkingsmethode uit via Itslearning.

- Huiswerk opgaven

- leerdoelen beantwoorden en kopjes samenvatten in je boek

Waar: in je schrift en op je Ipad  met behulp van je boek.

Hoelang: je werkt hieraan tot 14:15

Maandag 

De Koude Oorlog

4. Het einde van de koude oorlog

De Koude Oorlog

4. Het einde van de koude oorlog

Planning:

 
Week 15: hoofdstuk 1 van Wereldoorlog naar Koude Oorlog

Week 16:  Hoofdstuk 2 aan de leiband van Moskou en Londenreis

Week 17 en 20: Hoofdstuk 2 aan de leiband van Moskou

Week 18-19: meivakantie

Week 20-21: Hoofdstuk 3 het einde van de Koude Oorlog

Week 21-22 (donderdag 23 mei en dinsdag 28 mei) huiswerk maken en leren proefwerk.

Week 22: Proefwerk Koude Oorlog (30 mei).

Deze lessen:

Leerdoelen: Wat waren de oorzaken voor het ineenstorten van het communistische oostblok en hoe kwam er een einde aan de Koude Oorlog?

• Hoe ontstaan de crisis in het oostblok?
  
• Wie is Gorbatjov?
  
• Wat is Glasnost en Perestrojka?
  
• Waarom brokkelt het Oostblok af?
  
• Waarom valt de Berlijnse muur en wat zijn de gevolgen?
  
• Hoe wordt Duitsland weer een en wat zijn de gevolgen?
  
• Hoe komt er een Einde aan de Sovjet Unie en wat zijn de gevolgen?
  

Wat betekenen de begrippen Glasnost en Perestrojka?

Wat waren belangrijke gevolgen van de hervormingen van Gorbatjov?

Val van de Berlijnse Muur

9 november 1989

Wat is er aan de hand?

• Bevolking van Oost-Berlijn en Oost-Duitsland wil meer vrijheid en openzetten van de grens

• ... maar de Oost-Duitse regering wil dit absoluut niet!
  

• Grote demonstraties tegen de regering in Oost-Berlijn
  

• Ook tijdens het 40e verjaardagsfeest van de DDR, in oktober 1989

Gorbatsjov is eregast...

...maar komt niet om feest te vieren, maar om de leiders van Oost-Duitsland te waarschuwen: 

de Sovjet-Unie helpt niet meer bij het neerslaan van demonstraties

Elke avond zijn er demonstraties

De druk op de Oost-Duitse regering neemt toe, terwijl de wereldpers kijkt naar de situatie in Oost-Berlijn

Video: Tagesschau van 9 november 1989 

met de persconferentie van Günter Schabowski

Eén van de partijleiders van de DDR geeft, twijfelend, aan: 

"We hebben besloten dat iedere DDR-burger de grens over mag. 

Dat geldt - voor zover ik weet - ... vanaf nu...?"

Wat vieren de Berlijners elk jaar tijdens deze love parade?

Duitsland herenigd

3 oktober 1990

Eind goed, 

al goed?

Nee, in sommige delen van het voormalige Oost-blok ontstaan grote en kleine problemen

• Economische achterstand 'Oost-Duitsers' t.o.v. 'West-Duitsers'

• Sommigen, niet alleen Oost-Duitsers, moesten wennen aan het kapitalisme (ongeveer 65% vond het communisme beter)
  

• Joegoslavische Burgeroorlogen (1991-2001)

Einde van de Sovjet-Unie

Einde van de Sovjet-Unie- 1991

• Veel verschillende volken willen niet meer bij de Sovjet-Unie horen. Nationalisme komt sterk op in Oost-Europa
• In 1991 houdt de Sovjet-Unie dan ook op te bestaan: grote delen van de Sovjet- Unie worden onafhankelijke landen, zoals Oekraïne, Wit-Rusland en Armenië, Estland, Letland, Lithouwen etc.
• Het deel dat nog overblijft gaat verder als Rusland o.l.v. Boris Jeltsin.

Nieuwe machtsverhoudingen:

Na de Koude Oorlog: Nationalisme leidt in zuid-oost Europa tot een bloedige burgeroorlog 

Toen Joegoslavië -> nu zeven kleine staatjes.

Hoe ga je te werk:

Wat: werk zelfstandig aan de taak van hoofdstuk 3

Hoe: kies een verwerkingsmethode uit via Itslearning.

- Huiswerk opgaven

- leerdoelen beantwoorden en kopjes samenvatten in je boek

Waar: in je schrift en op je Ipad  met behulp van je boek.

Hoelang: je werkt hieraan tot 14:15

Maandag 

Volgende les:

Opdracht chronologie en voorbereiden proefwerk