Monochroom stilleven

• Beeldende vorming
• Kunstzinnige oriëntatie
• +4
• Middelbare school
• Basisschool
• Praktijkonderwijs
• Voortgezet speciaal onderwijs
• vmbo, mavo
• Leerroute VB

Monochroom stilleven

Leerdoelen

Je leert:

• Wat een stilleven is.
• Wat monochroom is.
• Voorwerpen met eenzelfde kleurtint herkennen.
• Met min. 15 voorwerpen een stilleven samen te stellen en daarbij te rekening te houden met de compositie.
• Een passende achtergrond bij je stilleven te kiezen.

Stilleven

Een stilleven is een schilderij, tekening of foto waarbij de kunstenaar een aantal onbeweeglijke voorwerpen opstelt en die als model gebruikt voor zijn werk. Vandaar de naam "stil-leven": alle voorwerpen die de kunstenaar afbeeldt zijn stil, ze bewegen niet.

Een stilleven heeft alles met compositie te maken. In het filmpje op de volgende pagina wordt uitgelegd hoe je een goede compositie maakt. Maak ook de quizvragen die je tussendoor krijgt.

00:21

Deze man gaat een leuke compositie maken van schillende groenten bij elkaar. Wat is een compositie?

1. De manier waarop hij de groenten gaat neerleggen.
2. De kleuren van de groenten die hij gaat gebruiken.
3. Nadenken over de vormen die hij gaat gebruiken.
4. De groenten op een rijtje neerleggen.

00:46

Hij gaat een goed gevulde compositie maken. Hoe noem je deze soort compositie?

1. Driehoeks compositie
2. Overall compositie
3. Symmetrische compositie
4. Horizontale compositie

00:58

De man wil de rode kool en de bietjes opengesneden afbeelden, waarom?

1. Omdat de klant deze groenten het lekkerste vindt.
2. Omdat deze groenten op de voorgrond komen.
3. Omdat de rode kool een mooie structuur heeft en de bietjes een smeuige kleur.
4. Omdat deze groenten anders niet zo opvallen.

01:19

Waardoor wordt bepaald of iets een goede foto is?

1. Door de soort groenten die je kiest.
2. Door welke groenten je vooraan plaatst.
3. Door welke kleuren de groenten hebben.
4. Door de compositie van de foto.

01:46

Waar op de foto komen de opvallende kleuren?

1. Vooraan
2. Achteraan

Wat is compositie?

Compositie is de manier waarop de onderdelen van een kunstwerk geordend worden. 

Iedere compositie heeft een ander effect op het kunstwerk.

Johannes Vermeer, Meisje met de 

parel ± 1665-1667, olieverf op doek

Symmetrische compositie

Een symmetrische compositie wordt gekenmerkt doordat het werk is te verdelen in 2 helften die min of meer elkaars spiegelbeeld zijn. Dat kan heel precies, maar dat hoeft niet. De spiegeling kan horizontaal, verticaal of diagonaal zijn. 

Symmetrie heeft een statisch (rustig, stilstaand) effect.

Asymmetrische compositie

Is er geen symmetrie aanwezig dan noemen we de compositie asymmetrisch. Het heeft een dynamisch (druk, beweeglijk) effect.

Centrale compositie

Als je aandacht naar het midden van het beeldvlak wordt getrokken, spreken we van een centrale compositie. 

Een centrale compositie heeft een statisch effect.

Geometrische compositie

In de compositie zijn geometrische vormen te herkennen, zoals een rechthoek, cirkel of driehoek. 

Een geometrische compositie heeft een statisch effect.

Driehoeks compositie

In de compositie is de vorm van een driehoek te herkennen. De belangrijkste onderdelen in de voorstelling zijn binnen deze driehoek geplaatst. Een driehoekscompositie kan een statisch of dynamisch effect hebben, afhankelijk van de voorstelling.

Statisch

Over-all compositie

Alle onderdelen van de compositie zijn hetzelfde, doen patroonachtig aan en staan verspreid over het beeldvlak. 

Ze lijken buiten het schilderij tot in het oneindige door te kunnen gaan.

Het kan een statisch of dynamisch effect hebben, afhankelijk van de voorstelling.

Horizontale compositie

De onderdelen van een compositie zijn vooral horizontaal 
gerangschikt, Een horizontale compositie heeft een statisch effect. 

Verticale compositie

De belangrijkste onderdelen zijn in een verticale lijn geordend, van boven naar beneden. Ook dit heeft een statisch effect. 

Diagonale compositie

In een diagonale compositie zijn de onderdelen diagonaal geordend of er zit een diagonale richting in. 

Dit heeft een dynamisch effect.

Herhaling 

Wanneer gelijksoortige vormen, kleuren en lijnen op een regelmatige manier in een compositie terugkomen.

Het kan een statisch of dynamisch effect hebben, afhankelijk van de voorstelling.

Dynamische compositie

Een compositie waar beweging in zit of in lijkt te zitten. Bijvoorbeeld door diagonale lijnen en uitstekende delen. Dit heeft een dynamisch effect. 

Statische compositie

In een statische compositie zit geen beweging, het is rustig en in evenwicht. 

Dit krijg je door het gelijkmatig toepassen van verticale en horizontale richtingen - weinig beweeglijke vormen te gebruiken - vormen en kleuren gelijkmatig te verdelen - weinig contrasten te gebruiken.

Afsnijding 

Een gedeelte van de afbeelding staat niet op het beeldvlak, het wordt door het de rand afgesneden.

Hierdoor ontsaat het effect van ruimte/diepte.

Overlapping compositie

De onderdelen van een compositie staan achter andere onderdelen, waardoor je die andere onderdelen maar gedeeltelijk ziet. 

Daardoor lijkt het of de vormen achter elkaar in de ruimte staan. Hierdoor ontsaat het effect van ruimte/diepte.

Welke compositie hoort bij welk plaatje?

Diagonaal

Horizontaal

Centraal

Verticaal

Overall

Driehoek

Monochroom

Alles heeft dezelfde kleurtint.

Hiernaast zie je een voorbeeld van kleurtinten. Al deze kleuren vallen binnen de kleuren blauw en groen. De kleuren zijn met elkaar gemengd of gemengd met wit, zwart of grijs.

Monochroom stilleven

Een monochroom stilleven is dus een stilleven wat bestaat uit 1 kleur of uit twee kleuren die dicht bij elkaar liggen (naast elkaar staan in de kleurencirkel). Omdat alle voorwerpen in dezelfde kleur wel heel saai is, wordt er vaak gebruik gemaakt van verschillende kleurtinten.

Hier zie je twee voorbeelden. een stilleven in blauwtinten en een stilleven in oranje tinten.

Voorbeelden

Roodtinten

Geeltinten

• Ga in huis op zoek naar min. 15 voorwerpen in dezelfde kleurtint.
• Kies wat voor soort compositie je wil maken.
  (bv. horizontaal,diagonaal, driehoek, symmetrisch, overall, dynamisch)
• Wissel grote en kleine voorwerpen met elkaar af.
• Gebruik overlapping. (voor en achter elkaar plaatsen.)
• Denk ook aan de voor- en achtergrond (b.v. lakens, handdoeken, papier), deze moet ook in dezelfde kleurtint.
• Maak van je stilleven een foto en upload deze op de volgende pagina.

Monochroom stilleven

Upload hier een foto van je stilleven en benoem welke compositie je gekozen hebt.
uiterlijk einde volgende les 2-2