Paragraaf 3.3 Machtige heren, halfvrije boeren

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Doe je telefoon in de telefoontas 

Pak je boeken 

en laat je huiswerk zien 

Welkom

Zet je tas op de grond 

Planning van vandaag

• Doornemen van de leerdoelen 
• Introductie nieuw onderwerp 
• Uitleg 
•  Aan de slag 
• Afsluiting van de les 

Leerdoelen voor deze les

1. Aan het einde van de les kan ik uitleggen wat een domein is 
2.  Aan het einde van de les kan ik omschrijven hoe de samenleving in de tijd van Monniken en Ridders eruit zag. 
3. Aan het einde van de les kan ik beschrijven welke soort boeren er op een domein woonden 
4. Aan het einde van de les kan ik twee verschillen noemen tussen een horige en een vrije boer 

Waar denk jij aan bij het woord hofstelsel?

Het Domein

In de middeleeuwen was bijna iedereen een boer

Boeren werkten op het land, maar dat was vaak niet van hen

Dit was vaak van een rijke heer of van een klooster

Dit gebied van de heer werd het domein genoemd

Domein met halfvrije boeren

De horige

De boeren op het domein waren geen slaven

Maar ze waren ook niet echt vrij

Zo mochten ze bijvoorbeeld niet weg zonder toestemming

Deze halfvrije boeren noemen we horigen

Komt van het oude woord "ghehorich" wat gehoorzamen betekent. Horigen waren dus gehoorzaam (aan de heer)

Waarom horige worden?

De boeren kozen er vaak voor om horige te worden

Dit deden ze omdat het een onveilige en arme  tijd was

De heer kon de boeren beschermen

In ruil daarvoor deden ze klusjes voor de heer: herendiensten

Het hofstelsel

Het domein werd soms ook wel het hof genoemd

De horigen werkten dus op het hof van de heer

Daarvoor gaf de heer bescherming op het hof

Deze afspraak noemen we het hofstelsel

Hofstelsel

Boeren

Hofstelsel

Honger

Armoede

Onveilig

Boeren

Hofstelsel

Honger

Armoede

Onveilig

Rijke boer

(de heer)

Boeren

Hofstelsel

Honger

Armoede

Onveilig

Rijke boer
(de heer)

De heer geeft 

• Bescherming
• Landbouwgrond

Boeren

Hofstelsel

Honger

Armoede

Onveilig

Rijke boer
(de heer)

De heer geeft 

• Bescherming
• Landbouwgrond

In ruil geeft de boer:

• Deel van oogst
• Herendiensten

Horigen

Aan de slag 

Wat: Welk woord weg. Er zijn 4 begrippen, maar een hoort er niet bij. Welke is dit? Gevonden? Leg uit waarom deze er niet bij hoort. Aan het einde van de les lever je het werkblad in bij de docent. 

Hoe: In tweetallen 

Hulp: Tekstboek en docent 

Tijd: De rest van de les 

Uitkomst: De eerste vier leerdoelen van paragraaf 3.3 zijn behaald 

Klaar?: Werk de eerste vier leerdoelen van paragraaf 3.3 uit. 

Afsluiting van de les 

Wat heb je deze les geleerd?

Beperkte vrijheid

• Tijd van monniken en ridders --> Landbouwsamenleving in West-Europa.
•  Veel boeren horigen op een domein.
• Onveilige tijd, boeren kregen bescherming op domein in ruil voor horigheid.