1.1 Rationalisering

VERANDERING
1.1 Rationalisering
1 / 26
volgende
Slide 1: Tekstslide
MaatschappijwetenschappenMiddelbare schoolhavoLeerjaar 5

In deze les zitten 26 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 4 videos.

time-iconLesduur is: 45 min

Onderdelen in deze les

VERANDERING
1.1 Rationalisering

Slide 1 - Tekstslide

NA DEZE LES WEET JE ...
  • ... hoe de rol van het geloof langzaamaan steeds minder belangrijk werd in de samenleving;
  • ... wat het kernconcept rationalisering inhoudt;
  • ... verschillende voorbeelden van rationalisering te noemen. 

Slide 2 - Tekstslide

PRE-MODERNE TIJD
Tijd waarin het denken en doen van mensen werd bepaald door:
  • Godsdienstige tradities;
  • Ingesleten gewoonten;
  • Van generatie op generatie overgedragen wijsheden.

Slide 3 - Tekstslide

Slide 4 - Tekstslide

Slide 5 - Video

GOD STAAT CENTRAAL
Tot de Franse revolutie (1789):
  • Theocentrisch wereldbeeld
  • d.w.z. een wereldbeeld waarin God centraal staat.

Verklaringen en zingeving werden 
gezocht in religie.

Slide 6 - Tekstslide

Slide 7 - Tekstslide

MENS STAAT CENTRAAL
Na de Franse revolutie en Industriële revolutie (1850-1900):
  • Antropocentrisch wereldbeeld
  • d.w.z. een wereldbeeld waarin de mens centraal staat.

Alles werd bekeken vanuit een 
menselijk perspectief.

Slide 8 - Tekstslide

Slide 9 - Video

DE VERLICHTING
Een cultureel-filosofische en intellectuele stroming in Europa.
  • Omstreeks 18e eeuw.
  • Ratio (verstand) stond centraal.
  • Alles moest met feiten en het verstand beargumenteerd kunnen worden.

Slide 10 - Tekstslide

In de Verlichting staat:
A
ratio centraal
B
geloof centraal
C
natuur centraal
D
spiritualiteit centraal

Slide 11 - Quizvraag

MODERNITEIT
Periode van 1800 - nu:
  • Men gelooft dat veranderingen onvermijdelijk leiden tot vooruitgang.
  • Wetenschap en technologie zorgen voor deze veranderingen.
  • Tradities, religie en emotionele bindingen werden minder belangrijk.

Slide 12 - Tekstslide

Slide 13 - Video

RATIONALISERING
  • Het proces van het ordenen en systematiseren van de werkelijkheid, met als doel deze beheersbaar en voorspelbaar te maken en van het doelgericht inzetten van middelen om zo efficiënt en effectief mogelijke resultaten te bereiken.

Slide 14 - Tekstslide

De moderne samenleving is gerationaliseerd.
A
Eens
B
Oneens

Slide 15 - Quizvraag

Waaraan kan je herkennen dat de moderne samenleving rationeler is geworden?

Slide 16 - Open vraag

JE HERSENEN GEBRUIKEN!
Rationeel betekent letterlijk logisch nadenken.

Een rationele oplossing is dus een oplossing voor een probleem waarover is nagedacht.

We doen door rationalisering minder op basis van gevoel en traditie en meer op basis van wetenschap en technologie.

Slide 17 - Tekstslide

VOORBEELDEN
Gebruik + toepassing van wetenschap/kennis (cijfers, modellen, onderzoek)
Gebruik + toepassing van technologie (computers, internet, robots)

In je antwoord moet terugkomen dat er:
  • Ofwel sprake is van het ordenen en systematiseren van de werkelijkheid met als doel deze beheersbaar en voorspelbaar te maken.
  • Ofwel sprake is van het doelgericht inzetten van middelen om zo efficiënt en effectief mogelijke resultaten te bereiken.

Slide 18 - Tekstslide

Geef een eigen voorbeeld van rationalisering

Slide 19 - Open vraag

OEFENEN
De heilige communie is een feestelijk rooms-katholiek ritueel voor kinderen van ongeveer 7 jaar. In de tabel is secularisering te herkennen. Een kenmerk van rationalisering is dat de productie van kennis steeds meer centraal is komen te staan. 

Leg uit dat secularisering past bij het proces van rationalisering. Gebruik in je uitleg:
  • een ander kenmerk van het proces van rationalisering.
  • een voorbeeld uit de tabel; 



Slide 20 - Tekstslide

ANTWOORD
Secularisering past bij het proces van rationalisering, omdat ...

Slide 21 - Tekstslide

ANTWOORD
Secularisering past bij het proces van rationalisering, omdat in tabel 1 te herkennen is dat tussen 2003 en 2012 het aantal sacramenten/rituelen in de rooms-katholieke kerk, zoals het aantal communies, is afgenomen. Dit duidt op secularisering. Deze afname is eveneens een indicatie van een afname van godsdienstige tradities. De afname van het belang van deze tradities is een kenmerk van het proces van rationalisering.

Slide 22 - Tekstslide

OEFENEN
Leg uit of de viering van de communie zoals in de tekst beschreven, typerend is voor het proces van rationalisering. Gebruik in je uitleg een voorbeeld uit de tekst. 


Slide 23 - Tekstslide

ANTWOORD
De viering van de communie is .... typerend voor het proces van rationalisering, omdat ...

Slide 24 - Tekstslide

ANTWOORD
De viering van de communie is niet typerend voor het proces van rationalisering, omdat de viering van de communie zoals in de tekst beschreven wordt al van oudsher groots gevierd wordt (r. 11-14). Dit duidt dus op het voortzetten van een traditie. 

Slide 25 - Tekstslide

Slide 26 - Video