7.7 + afronden thema 5 + 7

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

planning =

1. Leerdoelen + uitleg 7.7
2. maken opdrachten 7.7 in de les afronden
3. Herhalingsvragen thema 5
4. Bij tijd over; Verder leren voor PW

Leerdoelen 7.7

• Ik kan een aantal vormen van bodemvervuiling noemen.
• Ik kan een aantal methoden van afvalverwerking noemen.

Bodem

Bodem wordt gebruikt voor voedselproductie & grondstoffen.

Zitten er giftige stoffen in de bodem, dan nemen planten deze op via hun wortels.....zo komen de giftige stoffen in de voedselketen terecht. 

Daarom is het belangrijk de bodem schoon te houden.

Bodem schoonmaken

Is een bodem toch vervuild door bijvoorbeeld fabrieken of stortplaatsen, dan moet dat worden schoongemaakt. 

Dit heet bodemsanering. 

Afval

8,5 miljard kg afval per jaar door huishoudens in Nederland!

Verschillende soorten afval:

• Recyclebaar afval (opnieuw te gebruiken)
• Groente-, fruit- en tuinafval (gft) 
• Klein chemisch afval (kca), bevat schadelijke stoffen
• Restafval (hoort niet bij een van de dire groepen afval)

Afvalverwerking

Bijna overal in Nederland wordt huisvuil gescheiden. 

Veel huishoudens hebben verschillende containers.

Door afval gescheiden in te zamelen, 

kunnen veel afvalproducten 

milieuvriendelijk worden verwerkt.

4 soorten van afvalverwerking

• recycling
• composteren
• verbranden
• storten

      Recycling =

Afvalproducten worden als grondstof gebruikt voor nieuwe producten. 

Hierdoor zijn er minder grondstoffen nodig. 

Omdat het afval niet wordt verbrand maar wordt hergebruikt, komen er minder giftige stoffen in de lucht. 

Recycling van papier

Composteren

Reducenten zetten biologisch afbreekbaar afval  om in voedingsstoffen. 

• De soort mest met voedingsstoffen dier hierdoor ontstaan, heet compost.

• Planten nemen dit weer op. Het afval van deze planten kan weer als compost worden gebruikt. 

• Composteren is milieuvriendelijk.

Composteren

verbranden 

Veel van het restafval dat is ingezameld,

wordt verbrand. 

Dit gebeurt in grote verbrandingsovens.

Bij het verbranden komt er warmte vrij.

Een groot deel van deze warmte wordt gebruikt om

elektriciteit op te wekken en gebouwen te verwarmen.

De as die bij het verbranden ontstaat, wordt gebruikt bij de wegenbouw. 

Vandaar de naar ASfalt!

Storten

Een klein deel van het restafval wordt gestort op vuilnisbelten. 

Storten is de gemakkelijkste en goedkoopste methode van afvalverwerking. 

Nadelen van storten is dat de vuilnisbelt erg stinkt en vaak leeft er veel ongedierte. 

Ook kunnen er schadelijke stoffen in de bodem komen. 

milieustraat

Veel gemeenten hebben een milieustraat, afvalstraat of gemeentewerf. 

Daar kunnen inwoners zelf afval naartoe brengen, zoals tuinafval, afval van een verbouwing, oud ijzer en oude meubels. Ook is er een verzamelplaats voor KCA.

Bijvoorbeeld; bij de gemeente Oosterhout kun je als inwoners alles gratis brengen, behalve echt restafval.

Maak nu ONLINE:

van thema 7

van basisstof 7.7 - opdracht 1 +2 + 4 t/m 7

Ben je daarmee klaar: maak dan de TEST JEZELFs van 7.1 t/m 7.7

Herhalingsvragen thema 5

Log in op deze lessonup!

In de afbeelding hiernaast staat het skelet van de mens weergegeven. Een aantal botten staat aangegeven met cijfers.

Sleep de namen van de botten (linkerkant) naar het juiste cijfer.

10

1

2

3

4

borstbeen

lendenwervel

schouderblad

knieschijf

borstwervel

scheenbeen

heiligbeen

staartbeen

dijbeen

heupbeen

Noem minstens 1 functie van het skelet?

Je schoudergordel bestaat uit:

1. sleutelbeen en schouderblad
2. sleutelbeen, schouderblad, borstbeen, opperarmbeen
3. 2 sleutelbeenderen, 2 schouderbladen, 1 borstbeen, 2 opperarmbenen
4. 2 sleutelbeenderen, 2 schouderbladen

Pijpbeenderen zijn botten vooraf van in je...

1. Hoofd
2. Ledematen
3. Schouder
4. Heup

Pijpbeenderen zijn......?

1. Opperarmbeen en dijbeen
2. Ellepijp en heupbeen
3. Schouderblad en heup
4. Knie en elleboog

Met welk nummer is de plaats aangegeven waar zich geel beenmerg bevindt?

1. plaats 1
2. plaats 2
3. plaats 3

Wat maakt het rode beenmerg aan?

Wat was de functie van geel beenmerg?

1. ontstaan witte bloedcellen
2. zit kalkzout opgeslagen
3. zit vet opgeslagen
4. ontstaan rode bloedcellen

Zien we hier kraakbeenweefsel of beenweefsel?

In de botten van ouder wordende mensen zit.....

1. steeds meer lijmstof
2. steeds meer kalk
3. steeds minder lijmstof
4. steeds minder kalk

Lijmstof en kalkzouten zitten in ….

1. Botcellen
2. Kraakbeencellen
3. Tussencelstof
4. Spieren

Welk soort weefsel is dit?

Wat was de functie van geel beenmerg?

1. ontstaan witte bloedcellen
2. zit kalkzout opgeslagen
3. zit vet opgeslagen
4. ontstaan rode bloedcellen

Hoe noem je deze beenverbinding?

1. Gewricht
2. Vergroeid
3. Kraakbeen
4. Naad

Wat voor soort beenverbinding?

1. koppelgewricht
2. scharniergewricht
3. kogelgewricht
4. rolgewricht

Deze beenverbindingen zijn niet beweegbaar;

1. beenverbinding 1 en 2
2. beenverbinding 1 en 4
3. beenverbinding 2 en 3
4. beenverbinding 3 en 4

Terugblik Gewrichten BS3

Kraakbeenlaagje

Gewrichtskapsel

Gewrichtskom

Gewrichtskogel

Wat is de functie van gewrichtssmeer?

Spiervezel

Spier schede

Spierbundel

Pees

Om de spier zit een ....1....  

Deze geeft .........2.............   aan de spier. 

Aan beide uiteinden van de spier zit een ...3...

Hiermee zit de spier vast aan botten.

Spierschede

Stevigheid

Pees

Wat is de werking van een spier?

1. Een spier trekt samen en wordt alleen korter. De botten worden naar elkaar toegetrokken.
2. Een spier werkt samen met zuurstof. Het zuurstof zorgt voor samentrekking van deze spieren.
3. Een spier rekt uit en wordt langer. De botten die aan de spieren zitten, worden van elkaar weggeduwd.
4. Een spier trekt samen en wordt korter en dikker. De botten worden naar elkaar toegetrokken.

Als spieren een antagonistische werking hebben dan.....

1. ...geven ze vooral steun en stevigheid aan het lichaam.
2. ....zorgen ze vooral voor flexibiliteit en beweeglijkheid.
3. ...werken ze samen bij het maken van een beweging.
4. ...zorgen ze voor tegengestelde effect qua bewegingen.

Welke spieren zijn elkaars antagonisten?

Spier 1 en spier

Spier 2 en spier

3

4

Wat was de functie van rood beenmerg?

1. bloed aanmaken
2. zit kalkzout opgeslagen
3. zit vet opgeslagen
4. aanmaken van bloedcellen

gewricht

kraakbeen

naad-verbinding

vergroeiing

Opdracht 5

De beenverbinding van de wervelkolom is?

1. Naadverbinding
2. Vergroeid bot
3. Gewricht
4. Kraakbeenverbinding

Geef aan of de lichaamshouding correct of fout is

CORRECT

FOUT

a) De schijven tussen je wervels bestaan veelal uit lijmstof.

b) Lijmstof zorgt voor de stevigheid van je botten.

c) Ouderen hebben meer kalkstof dan baby´s waardoor hun botten     

    makkelijker breken.

e) Het gele beenmerg zit vooral in de pijpbeenderen.

f) Je ribben zitten vast op zowel je borstwervels.

g) Door een verkeerde lichaamshouding krijgt je wervelkolom een

     dubbele s-vorm.

WAAR

NIET WAAR

a

b

c

e

f

g

SPIERSCHEURING

BOTBREUK

VOETBALKNIE

KNEUZING

VERZWIKKING

ONTWRICHTING

TENNISELLEBOOG

een beschadiging van weefsel die geen breuk of scheuring is

wanneer de aanhechtingsplaatsen van de spieren ontstoken zijn 

een meniscus in het kniegewricht is beschadigd

wanneer de spiervezels beschadigd zijn

breuk in de beenderen

de gewrichtskogel schiet uit de gewrichtskom

de kneuzing van een gewricht

Waarvoor dient een warming-up?

1. Je spieren krijgen minder zuurstof en voedingsstoffen
2. Je spieren krijgen afvalstoffen.
3. Je spieren worden sterker.
4. Je spieren krijgen meer zuurstof en voedingsstoffen.

Wat is het nut van een cooling down?

1. Je spieren opwarmen.
2. Je lichaam tot rust laten komen.
3. Je lichaam afkoelen.
4. Afvalstoffen uit je spieren afvoeren.