De tachtig jarige oorlog_Basis

• M&M
• Middelbare school
• vmbo k, g
• Leerjaar 1

De tachtig jarige oorlog

Wat weet je op het einde van deze LessonUp? 

• Tussen wie was de 80 jarige oorlog?
• Waarom is de 80 jarige oorlog zo belangrijk voor Nederland? 
• Waardoor begon de 80 jarige oorlog?

Belangrijke begrippen

Aflatenhandel: Als je geld betaalde aan de kerk, waren je zonden (slechte daden) vergeven en kwam je in de hemel.

Protesteren: Mensen die het ergens niet mee eens zijn en in opstand komen. 

De Katholieke kerk

• Er staan beelden in de kerk

• Deze beelden (van heiligen) worden soms ook vereerd

• Je kon er aflatingen kopen

• De dienst was in het Latijn

• De kerk is erg rijk

• Er staan beelden in de kerk

• Deze beelden (van heiligen) worden soms ook vereerd
  

• Je kon er aflatingen kopen
  

• De dienst was in het Latijn
  

• De kerk is rijk

• De kerk is sober zonder beelden.

• Geen beelden van heiligen (zoals Maria)

• Aflatingen zijn verboden

• De dienst was in de eigen taal

• De kerk is arm

De Katholieke kerk

De Protestantse kerk

Wat hield de aflaathandel in?

1. Wie een aflaat kocht kwam altijd in de hemel, al je slechte daden werden hierdoor vergeven.
2. De koning gaf een aflaat aan de persoon die erg ziek was. Die persoon kwam dan zeker in de hemel.
3. Een aflaat kreeg je van de kerk als je iets goed had gedaan.
4. Mensen die in opstand kwamen tegen de kerk.

Wat gebeurde er tijdens De Beeldenstorm?

1. De protestanten vielen koning Filips II aan.
2. De protestanten vernielden alle beelden in katholieke kerken, omdat ze het niet eens waren met de kerk.
3. Koning Filips II liet alle protestanten oppakken en vermoorden.
4. Koning Filips II liet de hertog van Alva naar Nederland komen, om de protestanten te vervolgen.

Wat was het gevolg van De Beeldenstorm?

1. De protestanten gingen naar Spanje om daar Filips II te vermoorden.
2. Alva werd door Filips II naar de Nederlanden gestuurd. Hij werd door de protestanten vermoord.
3. Filips II vluchtte weg uit Spanje, omdat hij bang was voor Willem van Oranje.
4. Filips II stuurde zijn beste generaal Alva naar de Nederlanden, om daar de protestanten te vervolgen.

Wat is de 80 jarige oorlog? 

De tachtig jarige oorlog is de strijd van de Zeven Verenigde Nederlanden om onafhankelijk van Spanje te worden

De Beeldenstorm luidde de start van de 80 jarige oorlog

De Nederlanden wilden godsdienstvrijheid en zelf hun land besturen 

Wat betekent godsdienstvrijheid?

1. Iedereen kiest zelf zijn geloof
2. Iedereen moet Katholiek zijn
3. Iedereen moet protestants zijn
4. Geloof is niet belangrijk

Waarom brak de tachtig jarige oorlog uit?

• Fillips II wilde alle macht in zijn grote land. De Nederlanders waren het daar niet mee eens. Zij verloren dan namelijk veel macht. 
  
  
• Fillips II wilde dat iedereen katholiek was in zijn rijk. Iedereen die protestants was werd opgepakt en gedood. De protestanten waren dus niet blij. 

Succes voor de opstandelingen 1572-1579

Aanvallen van Willem van Oranje tegen Spanje hebben weinig succes, maar: 

• Op 1 april 1572 veroveren de Watergeuzen de stad Den Briel

Dit is een mooi plaatje, maar het is wél ruim 400 jaar na de inname van Den Briel door de Watergeuzen gemaakt. Hierdoor klopt de gebeurtenis wél, maar heeft de tekenaar er misschien zelf veel bij verzonnen. 

Kijk daarom altijd goed wanneer de bron is gemaakt én waarom de maker de bron heeft gemaakt.

1 April 1572 Den Briel

"Op 1 April, verloor Alva zijn bril"

Denk logisch na. Waar op de kaart ligt Den Briel? Sleep de pijl nar het juiste vak. 

Alleen verder 

1579-1588

• In 1579 besluiten de Noordelijke (Protestante) Nederlanden samen te werken om de Spanjaarden te verjagen.

• Filips is woest een geeft Willem van Oranje de schuld

• Hij verklaart Willem vogelvrij. Iedereen mag hem doden!

De Unie van Utrecht wordt wel gezien als het begin van het huidige Nederland. Daarom werd er in 1979, vierhonderd jaar na de Unie van Utrecht, een speciale herdenkingsmunt uitgegeven.

Moord!

10 juli 1584

In 1584 lukt het de Fransman Balthasar Gerards om Willem van Oranje te vermoorden.

Balthasar ging op dinsdag 10 juli 1584  naar het Prinsenhof met de mededeling dat hij Willem wilde spreken. Willems vrouw Louise van Coligny schijnt nog bezorgd te hebben gevraagd wie hij was, maar werd gerustgesteld. 

Willem meldde Balthasar dat hij hem na het middageten te woord zou staan. Balthasar keerde terug naar herberg De Diamant om zijn pistolen te halen.

Rond half twee verliet het gezelschap de eetzaal. Toen Willem van Oranje zijn voet op de eerste trede van de trap zette schoot Balthasar hem van dichtbij in de borst en de zij. De prins zakte in elkaar en sprak - volgens het officiële verslag - zijn beroemde laatste woorden: "Mon Dieu, ayez pitié de mon âme, et de ce pauvre peuple!", vertaald als: "Mijn God, heb medelijden met mij en mijn arme volk!". 

Volgens onderzoeken zou Willem op slag dood moeten zijn geweest en heeft hij deze woorden niet gezegd.

Leg uit waarom Willem van Oranje zo belangrijk was voor de opstandelingen

Doei Spanje! 1584

Na de dood op Willem waren veel Nederlanders boos: 

• Een koning die zijn prins dood, mag onze koning niet zijn!
• Zeven provincies  besluiten Filips II af te zetten
• De Nederlanders gaan op zoek naar een nieuwe koning 

Minister-President Mark Rutte laat de Acte van Verlatinghe zien aan oud-president Barack Obama van de Verenigde Staten.

Het document heeft vermoedelijk óók een belangrijke rol gespeeld in Amerika: toen het land zich in 1776 onafhankelijk verklaarde van Engeland, is er een grote kans dat ze even gespiekt hebben in het Nederlandse document. Net zoals de Nederlanders wilden ok de Amerikanen namelijk van hun koning af!

Vanaf dit moment is de opstand een oorlog...omdat de burgers nu niet meer tegen hun koning vechten maar tegen een ander land.

De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden 1588

• De zeven provincies konden geen nieuwe koning vinden
• Dus ze besluiten verder te gaan als Republiek.
• De 'baas' in de Republiek werden de burgers zelf en er was geen koning meer 

De macht van de Republiek was in handen van de Staten-Generaal. De stadhouder van Holland, altijd een erfgenaam van Willem van Oranje, zou de leiding krijgen over het leger.

De landsadvocaat (later: raadspensionaris) was de belangrijkste bestuurder van de Republiek: hij zorgde voor de agenda van de vergadering en bereidde besluiten (wetten) voor.

Kaart

De afloop, 1648

De oorlog duurde uiteindelijk 80 jaar. 

In 1648 geeft Spanje toe en de rest van Europa de Nederlanden als eigen land

Dit is het begin van ons Nederland nu! 

"Spanje erkende in 1648 dat Nederland een eigen land was. " Wat betekent het woord erkennen?

1. Toegeven
2. Boos zijn
3. Aanvallen
4. Veroveren

Sleep de zinnen op juiste volgorde 

Eerst 

daarna 

daarna 

tot slot 

De beeldenstorm breekt uit 

De opstand begint 

De opstandelingen roepen de Republiek uit 

Willem van Oranje wordt vermoord 

1648 is een belangrijk moment voor de Nederlandse geschiedenis. Leg uit waarom.

Opdracht

Knip de teksten uit en leg ze op volgorde. 

Gelukt? Laat het even controleren door meester.

Plak ze dan op twee a4.