5.1 Genotype en fenotype

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Erfelijkheid en evolutie

basisstof 1 Genotype en fenotype

Leerdoelen

Je leert het verschil tussen fenotype en genotype

Je kent de factoren die fenotype en genotype bepalen

fenotype

• Het fenotype is het uiterlijk van een organisme
  
• Veel van die uiterlijke kenmerken heb je geërfd van je ouders, maar je kunt je fenotype ook zelf aanpassen.
  
• Deze aanpassingen kun je niet doorgeven aan je nakomelingen.
  

genotype

• In élke cel van je lichaam staat informatie voor ál je erfelijke eigenschappen.
  
• Een stukje DNA waar informatie staat over 1 bepaalde eigenschap heet een ''gen''.
  
• Mensen hebben in elke lichaamscel 46 chromosomen.
  

genotype en fenotype

gen: erfelijke informatie

fenotype: uiterlijk

voorbeelden?

Opbouw van een cel

DNA

• DNA bevat de code voor het maken van eiwitten. Deze code ligt vast door de volgorde waarin de bouwstenen liggen. Alle bouwstenen achter elkaar heet de DNA sequentie.
  
• Alle DNA sequenties van alle chromosomen bevat dus alle informatie van alle erfelijke eigenschappen. Dit heet ook wel je genotype. Het resultaat van al die informatie, alle gevormde eiwitten, levert je fenotype.
  

Fenotype

• Het fenotype is het resultaat van de informatie die op de genen staat plus veranderingen door 'het milieu'. 
• Het milieu kan ook uit een potje komen, zoals de man die zijn haar geverfd heeft.
  

Wat zijn chromosomen

Bouw van DNA

Zet in de juiste volgorde van klein naar groot:

1. cel - chromosoom - DNA - gen
2. gen - chromosoom - DNA - cel
3. gen - chromosoom -cel - DNA
4. gen - DNA - chromosoom - cel

Wat is juist?

1. 1 celkern 2 genen
2. 1 cel 2 chromosomen
3. 3 DNA 4 gen
4. 3 Chromosomen 4 DNA

Hoeveel chromosomen hebben wij?

1. 22
2. 23
3. 44
4. 46

Welke uitspraak over genotype en fenotype klopt het best?

1. Het fenotype komt voort uit het genotype.
2. Het genotype komt voort uit het fenotype.
3. Het fenotype komt voort uit het genotype en milieuinvloeden.
4. Het genotype komt voort uit het fenotype en milieuinvloeden.

Hebben plantencellen ook DNA?

1. Ja
2. Nee

Stenen hebben chromosomen

1. Waar
2. Niet waar

Waar bestaan chromosomen uit?

1. Celplasma
2. DNA

DNA bevat informatie voor erfelijke eigenschappen

1. Waar
2. Niet waar

In een darmcel staan genen voor oogkleur

1. Waar
2. Niet waar

Start Quayn op

Maak:  Oefenen Erfelijkheid 1

chromosoom

• Een gen is een deel van een chromosoom dat de informatie bevat voor één erfelijke eigenschap. Elk chromosoom bevat dus veel genen. 
• Alle chromosomen van een paar bevatten informatie over dezelfde eigenschap, maar de informatie kan verschillen. 
• Zo kun je van je vader als informatie de informatie voor bruine ogen krijgen, terwijl je van moeder de informatie voor blauwe ogen krijgt.
  

Genotype en Fenotype

Vraag 1: Meneer de Bruin is lid van een familie met een te hoog cholesterolgehalte. Doordat hij een te hoog cholesterolgehalte in zijn bloed heeft, krijgt hij een hartinfarct, doordat zijn bloedvaten verstopt gaan zitten.
Wat is in de tekst hierboven het genotype?

Maak Opdr.

1 t/m 10 en de Test je zelf

Leerdoelen

Je leert het verschil tussen fenotype en genotype

Je kent de factoren die fenotype en genotype bepalen