9.1 oorlog en crisis - online les 2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Tijd van Wereldoorlogen 1900 - 1950

9.1 Oorlog en crisis

Leerdoelen bespreken

Je kunt beschrijven welke oorzaken het machtsevenwicht tussen de Europese mogendheden verstoorden.

Je kunt beschrijven waarom en hoe de manier van oorlog voeren tussen 1914 en 1918 veranderde.

Je kunt uitleggen dat de Eerste Wereldoorlog voor een verandering in de wereldwijde economische verhoudingen zorgde.

Je kunt de zwakke plekken van de Amerikaanse economie beschrijven en je kunt uitleggen hoe die zwakke plekken leidden tot een economische wereldcrisis.

Je kunt uitleggen hoe onder president Roosevelt de economische problemen werden aangepakt en dat deze aanpak een breuk met het verleden was.

Kenmerkende Aspecten

39 De crisis van het wereldkapitalisme.

40 Het voeren van twee wereldoorlogen.

43 Verwoestingen op niet eerder vertoonde schaal door massavernietigingswapens en de betrokkenheid van de burgerbevolking bij oorlogvoering.

Leerdoelen bespreken

Je kunt beschrijven welke oorzaken het machtsevenwicht tussen de Europese mogendheden verstoorden.

Je kunt beschrijven waarom en hoe de manier van oorlog voeren tussen 1914 en 1918 veranderde.

Je kunt uitleggen dat de Eerste Wereldoorlog voor een verandering in de wereldwijde economische verhoudingen zorgde.

Je kunt de zwakke plekken van de Amerikaanse economie beschrijven en je kunt uitleggen hoe die zwakke plekken leidden tot een economische wereldcrisis.

Je kunt uitleggen hoe onder president Roosevelt de economische problemen werden aangepakt en dat deze aanpak een breuk met het verleden was.

Oorzaken van WOI

nationalisme

Bondgenootschappen

Wapenwedloop

Militarisme

Modern-imperialisme

Aanslag op Frans Ferdinand

Duitse soldaten worden door opgewekte familieleden en bekenden uitgezwaaid voor ze naar het front vertrekken. De verwachting was dat ze met kerst weer thuis zouden zijn.

Oorlogsenthousiasme:

Bedenk 2 argumenten waarom soldaten blij waren naar het front te mogen.

antwoord

Door de propaganda in de media waren het nationalisme en de vaderlandsliefde hoog opgestuwd: de soldaten waren blij en trots dat ze eindelijk eens met die gehate vijand mochten gaan afrekenen.

Het leger was enorm sterk: de soldaten geloofden dat ze snel zouden winnen.

Uit de bronnen 8, 9 en 10 blijkt dat het eventueel aanwezige enthousiasme bij soldaten al snel verdween in de loopgraven.

Geef daarvan bij elke bron een voorbeeld.

Bron 8

Een Franse militair beschreef het leven in de loopgraven:

‘Hier heeft men elkaar maandenlang, dag en nacht, afgeslacht en op die manier van deze plek een echt massagraf gemaakt. En dat alleen door de misdadige koppigheid van het hoofdkwartier, dat heel goed wist dat deze manier van oorlog voeren niet de uiteindelijke beslissing zou brengen. Een inslag van een granaat maakte een enorme trechter, waardoor een lijk werd blootgelegd dat totaal aan flarden was gereten. Hierop stortten zich duizenden vraatzuchtige vliegen. Al die vreselijke vliegen zwermden tot ver achter de frontlijn uit. Ze slopen in wijnflessen en kookpotten, en gonsden onophoudelijk om ons heen.’

bron 9

Een Duitse soldaat beschreef de uitwerking van artilleriebeschietingen:

‘Een aan flarden geschoten munitiewagen lag midden op de weg en daarvoor lagen paarden met opengereten lichaam en hun gesneuvelde menners. Bij een van de doden was het gezicht van het hoofd gescheiden door een granaatsplinter, zodat het enkel nog aan zijn kin vastzat en ons aanstaarde, een weerzinwekkend verwrongen, bloedeloos geel masker. Hoe kun je zulke beelden week in, week uit verdragen?’

bron 10

Slag om Verdun

Alleen al bij de Slag om Verdun in 1916 vielen aan Franse en Duitse kant samen 263.000 doden en werden 492.000 soldaten gewond. Op deze foto is een Duitse mitrailleurgroep, met gasmasker op, klaar voor de strijd.

1914-1918

dag en nacht

week in week uit

24/7

Hoe komt er in 1918 een einde aan de Eerste Wereldoorlog?

1.

2.

3.

4.

5.

Vrede van Brest-Litovsk

Verdrag van Versailles

Amerikaanse deelname aan WOI

Keizer treedt af, Weimar-republiek

Wapenstilstand bij Compiègne

1917 wordt ook wel het keerpunt jaar genoemd. Welke 2 gebeurtenissen zorgen ervoor dat de oorlog tot een einde kan komen.

Zinken Lusitania (onbeperkte duikbootoorlog)

Zimmermantelegram

Russische revolutie 1917

maatregelen in het Verdrag van Versailles

In Versailles besloten de overwinnaars officieel dat Duitsland als enige schuld had aan het uitbreken van de oorlog.

Bedenk een financieel motief en een politiek motief voor deze beslissing.

Bekijk de spotprenten op volgende dia en leg uit wat de tekenaar daarmee bedoelt.

exitticket

.

Exit-ticket

Engeland - Frankrijk - Duitsland - Rusland

Welke moet weg?

Kenmerkende Aspecten

39 De crisis van het wereldkapitalisme.

40 Het voeren van twee wereldoorlogen.

43 Verwoestingen op niet eerder vertoonde schaal door massavernietigingswapens en de betrokkenheid van de burgerbevolking bij oorlogvoering.

Huiswerk

Lees par 9.1 Oorlog en crisis

van blz 165: Overproductie en ander ongemak t/m blz 166: Beurskrach en economische crisis

Maak hierbij een samenvatting

(zie ook LessonUp)