Blokvorming in Azië en Afrika (1949-1975) - les 9

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

3.2 Blokvorming in Azië en Afrika 

(1949-1975)

Leidende vraag: Waardoor raakte Azië betrokken bij de Koude Oorlog en groeide de spanning tussen beide blokken in Azië en Afrika? 

Bron 13 Uitspraak van MacArthur, Amerikaans opperbevelhebber van het VN-leger in Korea (1950): 

Het aanzien van de westelijke wereld staat op het spel. Miljoenen oosterlingen zien nauwlettend toe wat er gebeurt. Het is zonneklaar dat de communistische samenzweerders Azië hebben uitgekozen als hun uitgangspunt voor de verovering van de wereld. De toetssteen is niet Berlijn of Wenen, niet Londen, Parijs of Washington. De beslissing valt hier - aan de Naktongrivier in Zuid-Korea. Wij moeten de beslissing op het slagveld afdwingen. In feite vechten wij hier met de wapenen voor Europa, terwijl ze daar aan het praten zijn. Als wij winnen, zal Europa waarschijnlijk een oorlog bespaard blijven en zal het in vrijheid kunnen voortbestaan. Wanneer wij hier een verkeerde beslissing nemen zal het met ons gedaan zijn. Het is bijna alsof ik de secondewijzer van het noodlot hoor tikken. Wij moeten nu handelen of we zullen ten onder gaan. 

Bron 14 Uitspraak van Dean Rusk, Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken (rond 1965)

Hanoi (hoofdstuk van Noord-Vietnam) blokkeert momenteel de weg naar vrede. En Peking doet dat nog meer. De verklaarde doctrine en het doel van de Chinese communisten blijft duidelijk: de heerschappij over geheel Zuidoost-Azië en inderdaad, als wij luisteren naar wat ze ons zeggen, de heerschappij over de hele wereld daarachter. 

Blokvorming in Azië en Afrika 

12a Toon aan dat bron 13 een voorbeeld is van de containmentpolitiek. 

b Toon aan dat bron 14 aansluit bij de dominotheorie. 

c Leg uit of je uit de twee bronnen vooral continuïteit of verandering kunt opmaken in de Amerikaanse visie op Azië. 

Blokvorming in Azië en Afrika 

• 12 a Bijvoorbeeld: Omdat volgens MacArthur ‘communistische samenzweerders Azië hebben uitgekozen als hun uitgangspunt voor de verovering van de wereld’ moet het Westen volgens hem ‘nu handelen of wij zullen ten onder gaan’. De containmentpolitiek hield ook in dat uitbreiding van het communisme overal moest worden tegengegaan.
  
• b Bijvoorbeeld: Rusk stelt dat het doel van de communisten eerst is om Zuidoost Azië te controleren en daarna de heerschappij over de wereld te krijgen. De dominotheorie stelt iets dergelijks: communisten willen de landen in Zuidoost Azië een voor een onder controle brengen en van daaruit zullen ze een bedreiging vormen voor het vrije Westen.
  
• c Bijvoorbeeld: Vooral continuïteit: volgens beide bronnen proberen communisten vanuit Azië stap voor stap de wereld te veroveren.

Reconstructie: Vietnamoorlog. 

1954 Onaf-hankelijkheid 

1960 Vietcong: een volksbevrijdingsleger (steun vanuit Noord-Vietnam)

Democratische Republiek Vietnam

1964: Tonkin-incident. 

Tonkin-resolutie: In Zuid-Azië zonder oorlogsverklaring onbeperkt geweld te gebruiken.

Zuid-Vietnam

President Johnson stuurt grondtroepen naar Vietnam. Hij liet Noord-Vietnam zwaar bombarderen. 

Resultaat: guerrillaoorlog. 

Bron 15 Nederlands pamflet uit omstreeks 1973

Blokvorming in Azië en Afrika 

Gebruik bron 15. 

13a Leg (zonder bron) uit of de spanning in de Koude Oorlog groter of kleiner werd door de Tonkin-resolutie. 

b Leg het verband uit tussen de Tonkin-resolutie en een element van bron 15.  

Blokvorming in Azië en Afrika 

• 13 a Bijvoorbeeld: Groter, want doordat het Congres zijn toestemming voor oorlogshandelingen aan de president afstond kon er makkelijker oorlog uitbreken.
  
• b Bijvoorbeeld: De Amerikaanse president kon zonder toestemming van het Congres heel Vietnam laten bombarderen.

Op televisie werden gruwelbeelden uitgezonden! 

Er vielen talloze onschuldige burgerslachtoffers. 

Gevolgen: 

1. Massale protesten in West-Europa én in de Verenigde staten 
2. Verdeeldheid ouderen en jongeren

Bezoek Nixon aan China (1975)

1972: Bezoek Nixon aan Beijing en Moskou: driehoeksdiplomatie en détente (ontspanning). Uitgangspunt:

• concessies aan SU en Volksrepubliek China
  
• communistische staten tegen elkaar uitspelen
  

Doel VS: SU en China druk uitoefenen op de leiders van Noord-Vietnam i.v.m. vredesbesprekingen Parijs

einde Vietnamoorlog.

Bezoek Nixon aan China (1975)

45 De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een wapenwedloop en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog. 

Bezoek Nixon aan China (1975)

VS en SU:

• wapenverminderingen
  
• handelsvoorwaarden voor o.a. graanleveranciers
  

→ druk van de SU op Noord-Vietnam om een vredesregeling te aanvaarden

VS en Volksrepubliek China:

• Volksrepubliek China erkennen
  
• Volksrepubliek China in de VN een permanente zetel te geven (Taiwan/Formosa gaat eruit)

→ druk van de Volksrepubliek China op Noord-Vietnam om een vredesregeling te aanvaarden

Einde Vietnamoorlog

1973: Zwaarste bombardementen Vietnam

• Noord- en Zuid-Vietnam gaan akkoord met het vredesvoorstel van de VS
  

1973: Parijse Akkoorden ondertekend

→ Vergelijkbaar met de Akkoorden van Gèneve.

• Einde oorlog
  
• Amerikaanse soldaten verlaten Vietnam
  

1975: Noord-Vietnam verovert Zuid-Vietnam.

→ Een communistische staat!

Huiswerk

Lees van paragraaf 3.2 Blokvorming in Azië (1949-1975) 

de teksten 'Dekolonisatie', 'Vietnam verdeeld' en 'De Amerikaanse nederlaag'.  

Maak opdrachten 14, 15 en 16