Mundo thema 9 blok 3

• Mens en Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 2

Het leven van de mensen veranderde na de komst van fabrieken en de stoommachine. Dit noemen we de

1. industriele revolutie
2. grote verandering van 1900
3. The Big Change
4. fabrikiaire revolutie

Verbond Amsterdam via Den Helder met de zee.

Eerste spoorlijn in Nederland

Directe zeeverbinding voor Rotterdam.

Verbindt Rotterdam met het Ruhrgebied.

Nieuwe Waterweg

Rijn

Noord-Hollands kanaal

Amsterdam-Haarlem

Welke haven werd in 1872 belangrijk ?
en waarom ...

Wie werd ook wel de kanalenkoning genoemd ?

1. Willem van Oranje
2. Willem II
3. Willem I
4. Willem de Zwijger

Wat zie je hier?

1. massagoederen
2. stukgoederen

Mandarijnen zijn:

1. Stukgoederen
2. Massagoederen

Thema 9 Grondstoffen

Blok 3 Arbeidsomstandigheden. 

Wat gaan we doen deze les / week 

Blok 3: Arbeidsomstandigheden

Lezen: 'Waar gaat dit blok over' en  'Armoede'

Maken:  blok 3 opdracht 1 - 8

Leerdoelen van deze les ? 

• Je kan beschrijven hoe arbeiders in Nederland leefden in de 19e eeuw. 

• Je kan twee redenen noemen waarom er veel armoede in Nederland was.

Waar gaat dit blok over....

In de negentiende eeuw waren de arbeidsomstandigheden in Nederland slecht. Veel mensen waren erg arm.  Inmiddels is Nederland door de modernisering een welvarend land geworden. 

In andere delen van de wereld zijn de arbeidsomstandigheden nog altijd erg slecht. Hoe kunnen we deze omstandigheden verbeteren? 

Wanneer ben je eigenlijk arm?

Hulp aan armen in de 19e eeuw

• Bij ziekte of werkloosheid klopte je in eerste instantie aan bij familie.
• Geen familie? Dan was je afhankelijk van liefdadigheid.
• Liefdadigheid in de 19e eeuw kwam van de kerk of rijke burgers.
• Deze liefdadigheid bestond uit: voedsel, brandstof en kleding.
• Om liefdadigheid te ontvangen moest je: het écht nodig hebben, je netjes gedragen, dankbaar zijn en naar de kerk gaan.

Een schilderij van Albert Anker waarop soep wordt uitgedeeld aan armen.

Rol van de overheid

• De rol van de overheid (landelijk en gemeentelijk) was erg klein: zij zagen het niet als hun taak.
• Sommige gemeenten hadden een armenfonds. Dit fonds was niet verplicht en het geld was beperkt: op was op .

De Goudsbloemgracht in de Amsterdamse wijk Jordaan uit 1850. Het is eigenlijk helemaal geen gracht, maar een sloot met aan beide kanten zeer slechte woningen. De hygiëne was slecht. Er was geen schoon drinkwater, geen riool, geen wc's. Regenwater werd verzameld in tonnen.

Arbeidsomstandigheden

• Saai (door arbeidsdeling/lopende band).
  

• Lange werkdagen (14 uur per dag).
• Gevaarlijk.

• Geen enkel recht, ook geen stakingsrecht.

• Lage lonen (bij fouten: loon inhouden).

Kinderarbeid

• Ze zijn nog jong: je hebt er nog lang wat aan.

• Vrouwen en kinderen zijn goedkoper dan mannen.

• Kleine handen kunnen beter op plekken tussen machines.

Woonomstandigheden

• Slechte woningen (snel gebouwd dus: haastige spoed...).

• Panden die niet als woning zijn bedoeld (zoals kelderwoningen).

• Dichtbij fabrieken met hun rokende schoorstenen.

• Slechte hygiëne, riolering en watervoorzieining.

In delen van Noord- en Oost Nederland was het al niet veel beter...

In sommige delen van Noord- en Oost-Nederland 

was het trouwens niet veel beter...

Een plaggenhut met heideplaggen bedekte hut. Ze waren te vinden in de armste gebieden van Nederland, vooral in Drenthe, Friesland en Overijssel en werden bewoond door de allerarmste arbeiders, vaak met grote gezinnen. Een plaggenhut was een eenvoudig bouwwerk, meestal gedeeltelijk uitgegraven en zonder zijmuren zodat het dak op grondhoogte begon. Het dak was bekleed met plaggen die uit het omliggende land werden gehaald.

Landbouwkoloniën

• Om de armen te laten werken voor deze liefdadigheid moesten de armen werken in landbouwkoloniën zoals in Drenthe en Friesland. 
• Sommigen leden van deze liefdadigheidsorganisaties kwamen op bezoek bij de armen om te controleren of zij wel goed leefden. 

Wat gaan we doen deze les / week 

Blok 3: Arbeidsomstandigheden

Lezen: 'Waar gaat dit blok over', ‘Armoede', ‘Landbouwkoloniën' 

Maken:  blok 2 opdracht 7, 8,10 - 12, 14 - 23

Maken:  blok 3 opdracht 1, 2,3,4