Examentraining 3e les _ het lichaam in stand houden - PLS1337

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

Eindexamentraining

Welke voedingsstoffen moeten verteerd worden om opgenomen te worden door de darmen?

1. Glucose
2. Koolhydraten
3. Mineralen
4. Eiwitten

Indicatoren

Verteren en opnemen

Eindexamentraining: Het lichaam in stand houden

Vertering:

Omzetten van voedingstoffen die niet door de darmwand heen kunnen in stoffen die wel door de darmwand heen kunnen.

Verteren met Enzymen

Eindexamentraining: Het lichaam in stand houden

Mondholte:

Hier start de vertering

- Fijnmalen voedsel

- Speeksel

   * Verteringssap

   * Koolhydratem omzetten (zetmeel)

- Doorslikken voedselbrij

- Gaat richting maag

Eindexamentraining: Het lichaam in stand houden

Tanden en kiezen:

Afbijten = tanden

Kauwen = kiezen

Glazuur is de natuurlijke bescherming

Andere manier van beschermen

- Tanden poetsen

- Fluorbahandeling

Eindexamentraining: Het lichaam in stand houden

De maag:

1- Enzymen in maagsap verteren eiwitten en vetten

2- Zure omgeving beschermt tegen bacteriën en andere organismen

Eindexamentraining: Het lichaam in stand houden

Twaafvingerige darm:

1- Regelen van de hoeveelheid voedsel die de maag verlaat

2- Verteren

3- Opening voor:

 a- Alvleesklier (alvleessap, enzymen voor vet koolhydraten en eiwitten)

 b- Galblaas (gal = emulgerend)

 c- Lever (maakt gal)

Eindexamentraining: Het lichaam in stand houden

Eindexamentraining: Het lichaam in stand houden

Dunne darm

Functie:

- Darmwand is sterk geplooid (waarom?)

- Adsorptie: voedsel door wand naar bloed

- Kneeden van voeselbrij (mengen)

- Darmperistaltiek

Eindexamentraining: Het lichaam in stand houden

Dikke darm

Functie:

- Opname van water en zouten!!

- Laaste beetje voedingstoffen

Eindexamentraining: Het lichaam in stand houden

Endeldarm

Functie:

Opslag

Afgesloten door de anus

Eindexamentraining: Het lichaam in stand houden

Lever

Functie:

- Bewerken en produceren van eiwitten

- Bewerken van koolhydraten

- Glucose: glucose naar glycogeen en andersom

- Bewerken van vetten

- Vetten borden brandstof en reservesotffen gemaakt

- Gal maken

- Afval en gifstoffen afbreken

Eindexamentraining: Het lichaam in stand houden

Eindexamentraining: Het lichaam in stand houden

Mineralen, Vitaminen, water, glucose zijn al klein genoeg dus hoeven niet verteerd te worden

Twaalfvingerige darm:

Vetten

Koolhydraten, zetmeel

Eiwitten

Gal --> vetten worden kleiner gemaakt (emulgerende werking

Mondholte:

- koolhydraten, zetmeel

Maag:

- Eiwitten

Dunne darm:

Vetten

Koolhydraten, zetmeel

Eiwitten

Eindexamentraining: Het lichaam in stand houden

Veel leerlingen denken dat vertering het zelfde is als opnemen door de darmen.

Dus de vraag: wordt water verteerd in het lichaam vinden ze lastig.

Verteren is dus het kleiner maken van grote moleculen die niet door de darmwand heen kunnen. Mineralen, vitaminen en water worden dus niet verteerd. Alleen Eiwitten, Koolhydraten(grote) en vetten

Een hartinfarct kan ontstaan als een bloedstolsel in een bloedvat terechtkomt dat bloed naar de hartspier voert. Door gebrek aan zuurstof sterven dan cellen in het hartspierweefsel.
Geef de naam van het proces waarbij zuurstof wordt verbruikt in cellen

Leerdoelen

Leerdoelen

Eindexamentraining: Het lichaam in stand houden

Plasma

Water

Opgeloste stoffen

Bloedcellen

Rodebloedcellen

Bloedplaatjes

Witte bloedcellen

Eindexamentraining: Het lichaam in stand houden

Bloedvatenstelsel: de organen

Doel: Het brengen en ophalen van allerlei stoffen naar de juiste plaatsen in je lichaam

Dubbele bloedsomloop

Loopt door het hele lichaam, stroomt twee keer door het hart (longen/lichaam)

Kleine bloedsomloop: vul in me volgende pagina

Grote bloedsomloop: vul in

Eindexamentraining: Het lichaam in stand houden

- Bloedvatenstelsel = hart + bloedvaten

- Bloedsomloop = weg die bloed door het lichaam aflegt

Grote en Kleine Bloedsomloop

Eindexamentraining: Het lichaam in stand houden

Bloedvatenstelsel = hart + bloedvatenBloedsomloop = weg die bloed door het lichaam aflegt

Grote en Kleine Bloedsomloop

Dubbele bloedsomloop

Eindexamentraining: Het lichaam in stand houden

Slagaders

Bloed stroomt van hart af

Hoge bloeddruk

Dikke, stevige en elastische wanden

Kunt er hartslag voelen

Meestal diep in lichaam

Aders

Van organen naar het hart toe

Lage bloeddruk

Wanden dunner en minder elastisch dan slagader

Hartslag niet voelbaar

Liggen minder diep in lichaam

Veel aders bevatten kleppen (tegen terugstroom bloed)

Eindexamentraining: Het lichaam in stand houden

Bloedvatenstelsel: het hart (p19)

3 fasen in werking hart:

Samentrekken van de boezems

Samentrekken van de kamers

Hartpauze

2 harttonen: 1e is dichtslaan van de hartkleppen, 2e is het dichtslaan van de halvemaanvormige kleppen

Bloedvatenstelsel: het hart (p20)

Verbranding afval cellen opruimen

Bloedvatenstelsel: het hart (p20)

Verbranding afval cellen opruimen

Hartinfarct en hartritmestoornissen (p21)

Hartinfarct: hart krijgt geen zuurstof door afsluiting kransslagader

Hartritmestoornis: terugkerende verstoring van het hartritme door problemen met elektrische prikkels

Wat is een voorbeeld van een inwendig milieu

1. Huid
2. Mondholte
3. Darmen
4. Bloed/weefselvloeistof

Inwendig en uitwendig

In je omgeving zijn allerlei bacteriën, schimmels, virussen en stoffen aanwezig. Deze omgeving noem je het uitwendige milieu. De lucht in je longen en de inhoud van je darmkanaal horen ook bij het uitwendige milieu (zie afbeelding 1).

De huid, het maagzuur en het slijmvlies in je luchtwegen en darmen beschermen je tegen het binnendringen van ziekteverwekkers. De huid en het slijmvlies van de luchtwegen en darmen zijn een barrière (grens) tussen het uitwendige en het inwendige milieu. Het inwendige milieu is alle weefselvloeistof en bloedplasma in je lichaam

Inwendig en uitwendig

In je omgeving zijn allerlei bacteriën, schimmels, virussen en stoffen aanwezig. Deze omgeving noem je het uitwendige milieu. De lucht in je longen en de inhoud van je darmkanaal horen ook bij het uitwendige milieu (zie afbeelding 1).

De huid, het maagzuur en het slijmvlies in je luchtwegen en darmen beschermen je tegen het binnendringen van ziekteverwekkers. De huid en het slijmvlies van de luchtwegen en darmen zijn een barrière (grens) tussen het uitwendige en het inwendige milieu. Het inwendige milieu is alle weefselvloeistof en bloedplasma in je lichaam

Bloedvatenstelsel: het hart (p20)

In het nierbekken wordt urine tijdelijk verzameld, waarna het wordt afgevoerd via de urineleider richting de urineblaas.

Bloedvatenstelsel: het hart (p20)

In het nierbekken wordt urine tijdelijk verzameld, waarna het wordt afgevoerd via de urineleider richting de urineblaas.

Bloedvatenstelsel: het hart (p20)

Eindexamentraining: Het lichaam in stand houden

Welke bewering is juist?

1. Luchtpijptakjes zijn, in tegenstelling tot bloedvaten in de longen, sterk vertakt
2. Bloedvaten in de longen en de luchtpijptakjes zijn beide niet sterk vertakt
3. Bloedvaten in de longen en de luchtpijptakjes zijn beide sterk vertakt
4. Bloedvaten in de longen zijn, in tegenstelling tot luchtpijptakjes, sterk vertakt

Het ademhalingsstelsel

1. Tegenhouden stof
   
2. Vochtig en warm maken lucht
   
3. Keuren van lucht
   

Vul voor jezelf aan

Substraat: is wat wordt omgezet/verwerkt in een enzym

Active centrum: waar substraat bind met enzym

reactieproduct: wat uit de reactie komt

Ademhalingsstelsel: de organen

Mondholte/neusholte

keelholte

luchtpijp

bronchien

luchtpijptakjes

longblaasjes

Ademhalingsstelsel: de organen

http://users.telenet.be/whitethor/mm/gaswisseling.htm

Ademhalen (p.24)

https://www.biodesk.nl/animaties/buik_borst_ademhaling.html

Het ademhalingsstelsel

• Lucht gaat via luchtpijp, bronchiën en bronchioli naar longblaasjes.
  
• Gaswisseling gebeurt in longblaasjes, waar bloed zuurstof opneemt en koolstofdioxide afgeeft.
  
• Bloed transporteert opgenomen zuurstof naar weefsels.
  
• In weefsels geeft bloed zuurstof af, die door cellen wordt gebruikt voor glucoseverbranding.
  
• Verbranding produceert koolstofdioxide, dat door bloed wordt opgenomen en naar longen vervoerd.
  
• In longen wordt koolstofdioxide uit het bloed afgestaan en zuurstof opgenomen voor herhaling van proces.

Vul voor jezelf aan

Substraat: is wat wordt omgezet/verwerkt in een enzym

Active centrum: waar substraat bind met enzym

reactieproduct: wat uit de reactie komt

Longaandoeningen

Astma: overgevoeligheid voor prikkels, spieren en de bronchiën trekken krampachtig samen

Bronchitis: de wand van bronchiën is ontstoken. De luchtwegen maken meer slijm aan waarbij meer slijm wordt opgehoest

Hooikoorts: allergie voor stuifmeel (pollen van planten, vaak grassen of boomsoorten

Longemfyseem: een chronische ziekte, waarbij longblaasjes verloren gaan

Een aantal stappen tijdens de inademing van een mens:
1) De borstholte wordt groter
2) Lucht stroomt de longen in
3) De inhoud van de longen wordt groter
4) De ribben bewegen omhoog en de borstkast gaat iets naar voren
Welke volgorde is juist?

1. 4 2 1 3
2. 4 1 3 2
3. 1 4 3 2
4. 1 4 2 3

Longaandoeningen

In één van de twee erlenmeyers geeft de indicator het snelst aan dat er koolstofdioxide aanwezig is.

Vraag:

In welk van de twee erlenmeyers neemt de hoeveelheid koolstofdioxide het snelst toe, in erlenmeyer P of in erlenmeyer Q?

Leg je antwoord uit.