Mentorlessen: afspraken maken

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

Mentorlessen Positieve groepsafspraken

Doel: ideeën opdoen voor eigen, positieve groepsregels

Hoe: brainstormen over en opstellen van regels waar ieder zich aan wil en kan houden. 

Waarom: wat levert het de groep op?

Binnenkring-buitenkring

Thema: wat vinden wij belangrijk voor de groep dit schooljaar?

We vormen een twee kringen (of rijen). 

• Iedereen heeft een partner. 
• 5 vragen komen een-voor-een voorbij. 
• Na elke vraag schuift de buitenste kring een plaats op.

@docent: zie bij deze en volgende slides de notities voor een toelichting van de opdracht.

- Wat versta jij onder een gelukkige groep?

- Wat vindt je belangrijk in de omgang met elkaar?

- Wat doe je als je ziet dat niet iedereen evenveel inzet toont bij een gezamenlijke opdracht?

- Wat kan je doen als je merkt dat je niet aan je werk toekomt door onrust in de klas?

- Wanneer vind jij een consequentie (straf) passend?

5 categorieën om regels voor te bedenken

1. Groepsverantwoordelijkheid

2. Wederzijds respect

3. Samenwerken

4. Werksfeer

5. Problemen aanpakken

Laten we ze even kort bespreken...

4 van de 5 (1,2,3,5) gebaseerd op de pijlers (groepskenmerken) van Gieles.

Zie p. 29 De Gouden weken 2.0.

Werksfeer (4) toegevoegd, omdat ik deze categorie miste hierin.

1. Groepsverantwoordelijkheid

Groepsverantwoordelijkheid = Je wil om je voor de groep in te zetten.

Denk bijvoorbeeld aan:

- Doen we mee met groepsactiviteiten?

- Hebben we oog voor het welzijn van je klasgenoten?

- Wat doen we als een klasgenoot alleen is of iets spannend of moeilijk vindt?

- Wat doen we als een klasgenoot onrechtvaardig of respectloos behandeld wordt?

Kunnen we voorbeelden bedenken uit groep 8 waar dit goed ging en waar dit fout ging?

2. Wederzijds respect

Wederzijds respect = Elkaar de ruimte geven om zichzelf en dus anders te zijn.

Denk bijvoorbeeld aan:

- Luisteren we echt naar elkaar? Waar merken we dat aan?

- Mag iedereen zeggen dat hij/zij denkt en voelt?

- Hoe reageren we op elkaar als we iets zelf vreemd vinden?

- Laten we de ander in zijn waarde als hij/zij zich anders gedraagt of anders denkt dan jij? Waar merken we dat aan?

- Moeten we onze mening aanpassen aan die van de 'leiders' in de groep?

Kunnen we voorbeelden bedenken uit groep 8 waar dit goed ging en waar dit fout ging?

3. Samenwerken

Samenwerken = Je gezamenlijk inzetten voor een doel.

Denk bijvoorbeeld aan:

- Is er een gevoel van concurrentie of een gevoel van elkaar gunnen?

- Is er ruimte voor de inbreng van alle groepsleden? Vragen we om elkaars mening?

- Stimuleer je elkaar om mee te denken en te werken?

- Steekt ieder groepslid er energie in?

- Spreek je de ander aan als iemand zich niet voldoende inzet?

Kunnen we voorbeelden bedenken uit groep 8 waar dit goed ging en waar dit fout ging?

4. Werksfeer

Goede werksfeer = Een situatie creëren die leren mogelijk maakt.

Denk bijvoorbeeld aan:

- Wat kun je zien/merken aan een klasgenoot die graag wilt leren? Wat merken we aan een groep die echt wil leren?

- Wat is er nodig zodat iedereen zich kan concentreren en gefocust  kan blijven op taken? 

- Wat kunnen we doen als we ons even niet gemotiveerd voelen?

-Welke tactieken zetten we in als iets nog niet goed lukt of echt moeilijk is?

Kunnen we voorbeelden bedenken uit groep 8 waar dit goed ging en waar dit fout ging?

5. Problemen aanpakken

Problemen aanpakken = het voorkomen en oplossen van een problemen of conflicten.

Denk bijvoorbeeld aan:

- Hebben we oog voor een probleem of conflict of negeer je het / kijk je weg?

- Hoe ziet een groep eruit waar problemen niet eens ontstaan, dus worden voorkomen?

- Maken we een probleem of conflict (ruzie) bespreekbaar als deze er is?

- Is een docent betrekken klikken of helpen? Waar ligt dat aan?

- Welk gedrag helpt bij de oplossing? Welk gedrag maakt problemen of conflicten juist groter?

Kunnen we voorbeelden bedenken uit groep 8 waar dit goed ging en waar dit fout ging?

Regels positief formuleren

Denk nu 30 seconden lang niet aan een roze olifant.

Uitdaging: formuleer "We zitten niet aan elkaar" positief.

Voorbeeld van goed antwoord: 

"We houden onze handen thuis"

Energizer

Associëren 

- Blaadje per tweetal

- startwoord (willekeurig woord)

de een schrijft het op en schuift het blaadje door naar partner. 

Partner schrijf een woord dat te maken heeft met dat woord.

etc.

- Tijdslimiet.

Werkvorm positieve groepsregels

Brainstorm ronde 1

- 5 groepen, met elk een eigen kleur stift

- 5 grote bladen, met elk een eigen onderwerp.

- Bedenk in je groep passende groepsregels bij het onderwerp op het blad.

- Na x minuten schuiven we de bladen door, inclusief 1 expert. 

De expert bespreek de poster met de nieuwe groep. De groep vult aan met de eigen kleur.

- Herhaal een x aantal rondes.

Print de 5 slides die je met de klas hebt besproken en plak deze op grote vellen papier, die je onder de groepjes kunt verdelen.

Eventueel kan de expert de poster kort presenteren. Voel je hier geen draagvlak voor? Dan kun je dit deel weglaten. In dat geval vervalt de expertrol en hoeft er niemand mee te verhuizen met de poster.

Ronde 2

- Poster gaat terug naar de eerste groep.

- Welke punten lijken op elkaar en/of komen vaak terug?

- Kunnen sommige punten samengebracht worden in een meer algemene regel?

- Filter je poster uit tot 2 duidelijke, positieve groepsregels.

- Schrijf elk van deze regels op een eigen post-it.

- Iedere groep plakt zijn 2 post-it's op het bord.

Consequenties

Gevolgen van fouten in schoolse situaties

Doelen: 

Je leert om na te denken over passende consequenties voor fouten en leert van elkaar hoe verschillende situaties om verschillende reacties vragen.

Je leert na te denken over waarom bepaalde consequenties bijdragen aan een blijvende oplossing en anderen juist niet.

Opdracht 'Consequenties'

Beste leerlingen,

Vandaag gaan we werken aan een opdracht waarbij jullie zelf gaan nadenken over passende consequenties voor drie verschillende schoolse casussen. Het doel is om te leren hoe bepaalde acties invloed kunnen hebben op je klasgenoten en hoe je op een eerlijke manier kunt reageren op fouten.

Aanpak

1. Bespreken in Groepen: Vorm groepjes van 3-4 leerlingen en bespreek elke casus (na individueel leesmoment in stilte). Bedenk samen een passende consequentie voor de actie van een leerling die in de casus wordt beschreven.

2. Presenteren: Elk groepje kiest één casus om te presenteren aan de klas. Leg uit waarom jullie voor deze consequentie hebben gekozen en hoe deze eerlijk is voor iedereen. Onderbouw jullie antwoord goed! Geef dus meerdere argumenten voor de door jullie bedachte maatregel.

3. Reflectie: Klassikaal bespreken we wat we hebben gehoord dat we willen inzetten in onze eigen klas?

print Print de casussen, genoeg voor elke leerling 1 casussen, evenredig verdeeld. Eventueel dubbelzijdig met de slide 'aanpak' op de andere zijde. Laat ze het eerst individueel goed doorlezen en zelf ideeën bedenken. Werkvorm "denken, delen, uitwisselen". Gebruik een 'placemat' die deze werkvorm ondersteunt.  

Voorbeeld placemat

Ieder groepje tekent deze netjes (liniaal) op een A3.

Casus 1: Vergeten Huiswerk

Situatie: 

Jan heeft voor de derde keer zijn huiswerk voor wiskunde niet gemaakt. Hierdoor loopt de groep, waarmee hij samenwerkt aan een project, achter op schema. De andere groepsleden moeten nu extra werk doen om het project op tijd af te krijgen.

Reflectie:

1. Wat zou een passende consequentie zijn voor Jan? 

Denk aan iets wat hem motiveert om zijn huiswerk voortaan wel te maken, maar ook rechtvaardig is voor zijn groepsleden.

2. Waarom vinden jullie dit een passende consequentie?

Casus 2: Pesten in de Klas

Situatie: 

Emma maakt regelmatig gemene opmerkingen over de kleding van een klasgenoot. Hierdoor voelt de klasgenoot zich onzeker en zit met een onprettig gevoel in de klas.

Vraag: 

1. Wat zou een passende consequentie zijn voor Emma? 

Denk aan een manier waarop Emma kan leren van haar gedrag en de klasgenoot zich weer veilig en geaccepteerd kan voelen.

2. Waarom vinden jullie dit een passende consequentie?

Casus 3: Tablet gebruik tijdens de uitleg

Situatie: 

Tijdens de les zit Ahmed vaak op zijn tablet, waardoor hij de uitleg van de docent mist. Dit zorgt ervoor dat hij veel vragen stelt die al beantwoord zijn, wat de les verstoort en tijd kost van de docent en de andere leerlingen. De docent heeft hem nu drie lessen hierop aangesproken.

Reflectie: 

1. Wat zou een passende consequentie zijn voor Ahmed? 

Denk aan een manier waarop hij kan leren zijn mobiel op een gepaste manier te gebruiken en de lessen niet meer te verstoren.

2. Waarom vinden jullie dit een passende consequentie?