B3: Verandering in de puberteit MAX

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

B3 Veranderingen in de puberteit

Leerdoelen

* Je kunt omschrijven wat primaire en secundaire 

   geslachtskenmerken zijn en daar voorbeelden bij noemen.

* Je kunt de processen tijdens de menstruatiecyclus  

   beschrijven

Geslachtskenmerken: primair en secundair

Primaire geslachtskenmerken:

Aanwezig bij de geboorte:

Meisje: schaamlippen, vagina

Jongen: penis, balzak

Secundaire geslachtskenmerken:

Ontstaan in de puberteit onder 

invloed van hormonen uit de hypofyse, 

de teelballen en de eierstokken

Secundaire geslachtskenmerken

Vrouw	Man
Volgroeien eierstokken, baarmoeder en vulva Menstruatie Ovulatie Borsten Beharing Verbreding bekken Onderhuidsvet	Volgroeien zaadballen, bijballen en penis Stemverlaging Beharing Zwaardere botten Meer spierweefsel

Intersekse

Personen bij wie het lichaam zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtskenmerken heeft of kenmerken ontbreken noemen we Intersekse.

Soms is dit uitwendig (vergrote clitoris/geen penis)

soms inwendig. (Geen zaadcellen produceren/ geen baarmoeder)

Hormonen

De hypofyse.

Deze maakt verschillende hormonen:

*Groeihormonen.

* Hormonen die je geslachtsklieren beïnvloeden

Eierstokken.

* Maken vrouwelijk geslachtshormoon - Oestrogeen

Teelballen:

* Maken mannelijk geslachtshormoon - Testosteron

ontstaan secundaire geslachtskenmerken vrouw:

• groei borsten
• groei schaamhaar
• ongesteld
  

hypofyse

geeft startsein 

maakt hypofyse-hormonen

zaadballen

geslachtsorgaan man reageert op hypofysehormonen en 

maken testosteron

eierstokken

geslachtsorgaan vrouw reageert op hypofysehormonen en maken oestrogeen

ontstaan secundaire geslachtskenmerken man:

• penisgroei
• baardgroei
• lage stem etc...
  

hypofyse --> Hormoon

Hypofyse

eierstokken

teelballen

oestrogeen

testosteron

Ontwikkeling geslachtsorganen

De ontwikkeling van de geslachtsorganen begint in de 6de week van de zwangerschap. 

In het begin zijn de organen gelijk.

Hormonen sturen de ontwikkeling aan. Welke hormonen en gemaakt worden, hangt af van de geslachtschromosomen van de baby. 

Wat is het verschil tussen de 

MENSTRUATIE en de MENSTRUATIECYCLUS?

Menstruatie

Rijping follikel en ovulatie

Ovulatie

Elke 4 weken rijpt er in 1 van de eierstokken een follikel. 

Deze vult zich met vocht en knapt uiteindelijk open. 

De eicel komt hierbij vrij en komt in de eileider terecht. 

We noemen dit de eisprong of ovulatie.

Menstruatiecyclus 

menstruatiecyclus

Kun je plassen als je een tampon in hebt?

1. Ja
2. Nee

Doet menstruatie altijd pijn?

1. Ja
2. Nee

Aan welke geslachtskenmerken kun je het verschil zien tussen jongens en meisjes?

1. Primaire geslachtskenmerken
2. Secundaire geslachtskenmerken
3. Primaire en secundarie geslachtskenmerken
4. Aan geen van beiden

De borsten van de vrouw zijn

1. primaire geslachtskenmerken
2. secundaire geslachtskenmerken
3. geen geslachtskenmerken
4. primaire en secundaire geslachtskenmerken

Primaire geslachtskenmerken
ontstaan in de puberteit?

1. juist
2. onjuist

De penis en de balzak zijn...

1. Primaire geslachtslenmerken
2. Secundaire geslachtskenmerken

Primaire geslachtskenmerken

Secundaire geslachtskenmerken

De Borsten

De Penis

De Vagina

Schaamhaar

Groeispurt

Borsthaar

Brede heupen

Schaamlippen

De Balzak

Baard in de keel

Wat is het vrouwelijk geslachtshormoon?

1. Progesteron
2. Testosteron
3. Adrenaline
4. Oestrogeen

Wat regelen de geslachtshormonen?

1. Primaire geslachtskenmerken
2. Secundaire geslachtskenmerken
3. Tertiaire geslachtskenmerken
4. Puberteit

Hoeveel dagen duurt een menstruatiecyclus?

1. 28
2. 30
3. 26
4. 4

In welk orgaan ontstaan eicellen?

1. Baarmoeder
2. Eileider
3. Eierstok
4. Follikel

Een follikel is een opengebarsten eicel.

1. Waar
2. Niet waar

Wanneer is een vrouw vruchtbaar?

1. Tijdens de menstruatie
2. tijdens de ovulatie
3. Vlak na de menstruatie
4. Vlak voor de menstruatie

wat gebeurt er tijdens dag
1 t/m 5

1. ovulatie
2. innesteling
3. menstruatie
4. bevalling

Je ziet bovenaan een klein bolletje.
Wat is dat?

1. De menstruatie
2. De eisprong = ovulatie
3. De afbraak van het baarmoederslijmvlies
4. Een zaadcel die de eicel bevrucht

Hoe noem je de
4 tot 7 dagen
vóór de pijl?

1. Ovulatie
2. Menstruatie
3. Periode van vruchtbaarheid
4. Masturbatie

In welke periode vindt menstruatie plaats?

1. In periode P
2. In periode Q
3. In periode R
4. In periode S

Maken van de opdrachten

Blz 94 t/m 96: 1 – 2 – 3 - 4 – 6 – 7