oud Blok 4: HC Nederland + examenvragen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Nederland 1948 - 2008

Dit blok

15:30 - 17:00 (Laatste loodjes wegen het zwaarst :) )

Onderwerpen:

• Wederopbouw van Nederland en economische groei
• Nederlandse politiek
• Verzorgingsstaat en ontzuiling
• Jongerencultuur en nieuwe subculturen
• Tweede feministische golf
• Immigratie en emigratie
• Oliecrisis
• Samenwerking en globalisering
• Migratie
• De economische crisis van 2008

Wederopbouw en economische groei

Nederland lag in puin

Het opbouwen van Nederland: de wederopbouw

Ca. 1945 - 1960

Vanaf 1948: Marshallplan (+ onafhankelijkheid Indonesië!)

Neutraliteitspolitiek: weigeren een kant te kiezen bij conflicten

• Na WWII stopte dit: vooral samenwerking met westerse landen

Na de Tweede Wereldoorlog

1951: EGKS: Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal

• Meer samenwerking en het voorkomen van een oorlog
• Landen: Nederland, West-Duitsland, Luxemburg, Italië, Frankrijk en België 

1957: EEG: Europese Economische Gemeenschap

• Zelfde landen, meer samenwerking op economisch gebied

1967: EG: Europese Gemeenschap

• Zelfde landen, méér samenwerking op gebied van landbouw

Samenwerkingsorganisaties, maar ook één tegen de Sovjet-Unie

De Europese Unie

1992: Het Verdrag van Maastricht (!)

• 12 landen: Nederland, België, Frankrijk, Denemarken, Griekenland, Spanje, Ierland, Italië, Luxemburg, Portugal en het Verenigd Koninkrijk
• Het werd een monetaire unie: gemeenschappelijk geld: de Euro
• 'Opgeheven grenzen': gemakkelijker reizen

Economische groei

Het gaat beter met Nederland

Mensen krijgen zin in het leven: babyboom

Belangrijke handelspartner: BRD

Lot in de loterij: 1959 aardgas in Groningen wordt ontdekt

Nederlandse politiek

• Zogenaamde rooms-rode regeringen: samenwerking tussen rooms-katholieke partijen en sociaal-democratische partijen
• 1948: Juliana wordt koningen en Willem Drees wordt minister-president
• Willem Drees: 'Vadertje Drees'. Symbool van de verzorgingsstaat
• Invoering AOW

Loonpolitiek

Geleide loonpolitiek: lage productiekosten en lagere lonen voor een snelle opbouw van de Nederlandse economie

Nederlandse producten goedkoop, dus aantrekkelijk voor buitenlandse markt

Wat stijgt moet ook dalen: zwart betalen van werknemers

Geleide loonpolitiek wordt afgeschaft: vrije loonpolitiek

• Er wordt onderling afgesproken wat het salaris wordt

De verzorgingsstaat

De staat zorgt voor de burgers

(Tegenovergestelde verzorgingsstaat: nachtwakersstaat)

Hoe?

• 1949: Werkloosheiduitkering
• 1957: Algemene Ouderdomswet

Ontzuiling

Voor we verdergaan... wat weet je zelf van verzuiling?

De Katholieke geitenfokkerij

Jongerencultuur en subculturen

Jongeren- en subculturen

Jaren '60: jongerenculturen:

Jongeren zetten zich af tegen de generaties van hun ouders en grootouders

Nozems: rebellerend, vetkuiven, spijkerbroek en leren jas

Provo's

'Provoceren' - uitdagen

1965 - 1967

Meer inspraak en afzetten tegen oudere generaties

Hippies

Eind jaren '60 

Tegen kapitalisme

Samenleven met de natuur

Drugs, liefde, seks

Subculturen na de jaren '70

Punkers: eind jaren '70 vanuit Engeland. Pessimistisch over de toekomst

Hanenkammen

Zwarte makeup

Krakers

Ontstaan door de woningnood

Bezetten leegstaande panden

Rellen tegen de politie

"Geen woning, geen kroning'

Tweede feministische golf

Wat is feminisme?

Gezinspolitiek

Na WOII voerde de regering een gezinspolitiek (= gezinnen waarin alleen de vader een baan had kreeg belastingvoordelen)

Alles verliep volgens een vast rollenpatroon (= vaste verdeling van taken tussen man en vrouw)

Mannen- en vrouwentaken

Na de oorlog:

• Familie belangrijk
• Gezin als basis van de    
    samenleving
• Regering > Gezinspolitiek 
• -> (belasting) voordelen voor gezinnen
  

Tweede Feministische golf

• 1900 Eerste Feministische golf (kiesrecht + meer opleidingskansen)
• 1960 Tweede Feministische golf:
  

1. Gelijke kansen in opleiding en werk
2. Verandering van het vaste rollenpatroon
3. Gelijke beloning bij gelijk werk
   

Positie van de vrouw

• Moedermavo's
  
• 1968: Nieuwe onderwijswet 
• 1971: Echtscheidingswet 
• 1975: Gelijkheidswet; mannen en vrouwen moeten hetzelfde verdienen 
• 1980: Abortus werd mogelijk onder bepaalde omstandigheden
• Campagnes om meisjes een technische opleiding te laten volgen

Immigratie en emigratie

Polarisatie

Schengen: 14 juni 1985. Vrij verkeer van personen binnen Europese landen

Migratiearbeid: mensen uit Midden- en Oost-Europa komen naar het Westen om werk te zoeken

ca 2000: de politiek was veelal gericht op oorspronkelijke bewoners, migranten hadden daardoor geen inbreng

Gevolg

• Verzet tegen Europa en multiculturalisme
• 2002: moord op Pim Fortuyn: mensen werden bang gemaakt -> felle debatten over islamisering en migratie
• Multiculturalisme: was het wel mogelijk om culturen te 'mengen'?

Oliecrisis

Israël vs. Egypte en Syrië 

Aanleiding: oorlog tussen Israël en Syrië en Egypte

• Nederland koos partij van Israël

Gevolg: Arabische landen verkopen geen olie meer aan Nederland

Gevolg in Nederland: werkloosheid, stop economische groei, verzorgingsstaat staat onder druk

Samenwerking en globalisering

Eind jaren '80: Nederland was 'bijgekomen' van de oliecrisis

• Hoe?: Er werd veel gehandeld met Europese landen: globalisering

1992: Verdrag van Maastricht: de basis voor de Europese Unie en het gebruik van de euro

Economische globalisering: landen over de hele wereld werken met elkaar samen

De economische crisis van 2008

Vrij recent

Verschillen in de maatschappij werden groter: rijke mensen worden rijker, arme mensen verloren hun baan

Zelf aan de slag

Examenvragen maken:

Wat	Je maakt de volgende vragen van de historische context van Nederland 1948 - 2008: Theorievragen: 182, 184, 187, 188, 189, 190, 194
Hoe	Alleen of samen. Als je samen werkt, zorg dat dat anderen geen last van je hebben :)
Hoe lang
En dan	Lopen we de antwoorden kort na