Pedagogisch klimaat thema 3 les 8

• Onderwijsassistenten
• MBO
• Studiejaar 1

Pedagogisch klimaat

Verlies

Lesdoelen

• Wat is verlies bij kinderen?
• Waarom er gepraat moet worden over verlies
• Jouw houding als onderwijsassistent  

Waar denken jullie aan bij verlies?

Verlies bij kinderen

• Kinderen, jongeren en volwassen hebben te maken met verlies
• De sfeer in het gezin verandert daardoor

• Maar het gaat niet alleen over het overlijden van iemand
• Je kan ook denken aan de volgende dingen:
• Scheiding 
• Uitzetting van een klasgenootje (door bijvoorbeeld afgewezen asielaanvraag)

• Ieder kind reageert hier anders op

Verlies bij kinderen

• Op jonge leeftijd krijgen kinderen te maken met verlies
• Bijvoorbeeld: huisdier overlijdt, kwijtraken van een knuffel, een vriendje dat niet met ze wil spelen
• Als is het verlies klein, praat erover met het kind
• Kinderen reageren allemaal anders
• Warboel van emoties
• Kinderen rouwen net als volwassen, alleen ze uiten het anders 

Verlies bij kinderen 

• Peuters 
• Kennen nog geen onderscheid tussen leven en dood
• Ervaren wel scheidingsangst 
• Voelen spanning en emoties aan

• Kleuters
• Kennen het verschil tussen leven en dood
• Zijn zich niet bewust van het definitieve karakter van dood
• Dood en leven wisselen elkaar af
• Stellen van praktische vragen 

Welke aandacht zou je besteden om peuters/kleuters te ondersteunen hierbij

Verlies bij kinderen

• Schoolkinderen 6 tot 9 jaar
• Hebben een beginnend besef dat dood onomkeerbaar is 
• Begrijpen niet dat het iedereen overkomt, maar hebben wel angst dat mensen dood gaan
• Interpreteren letterlijk wat ze horen

• Schoolkinderen 9 tot 12 jaar
• Beseffen dat alles wat leeft ook doodgaat
• Zijn iets minder afhankelijk van volwassen
• Willen niet kinderachtig lijken
• Laten hun emoties minder snel zien, waardoor ze soms opstandig gedrag vertonen

Welke extra aandacht zou je geven aan schoolkinderen?

Verlies bij kinderen 

• Pubers
• Beseffen vaak al goed wat het verlies voor het verdere leven gaat betekenen 
• Dood van een dierbare grijpt in op allerlei gebieden 
• Pubers rouwen op hun eigen manier 

Praten over verlies

• Bedenk van tevoren met welke vragen kinderen kunnen komen
• Realiseer je dat je niet overal een antwoord op kan geven
• Wees eerlijk
•  Kies je woorden zorgvuldig

Jouw houding als OA

• Biedt een veilig klimaat
• Maar wat als het verlies bij jou gebeurd?
• Kinderen mogen zien dat je verdriet hebt
• Maar je mag je er niet in verliezen
• Blijf professioneel en kalm, maar wees wel jezelf
• Neem de ruimte voor je eigen emoties, hou vermoeiend het ook is
• Neem de spanning niet mee naar huis 

Opdracht

• Kies een doelgroep: kleuters, schoolkind (6-9 jaar), schoolkind (9-12 jaar) of pubers. 
• Bedenk een activiteit hoe je iemand kan begeleiden bij verlies. Hierbij kan je denken aan opdrachten, knutselwerken, gesprekken etc. 
• Om 11:40 gaan we dit bespreken in de les.
• Voor vragen, kan je mij een bericht sturen. 

Voor volgende week

Volgende week toets thema 3 (blz 123 t/m 181)