NOVA H3 Reacties van koolstofverbindingen

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Aan het eind van deze les...

Weet je welke reacties kunnen optreden bij koolstofverbindingen:

1. kraken
   
2. additie
3. substitutie
4. condensatiereactie: vorming van een ester
5. hydrolysereactie: ontleding van een ester

KRAKEN

KRAKEN= grote moleculen in kleine stukjes breken
              

               C₁₀H₂₂    -->  C₈H₁₈  +  ........

             alkaan        -->   alkaan  +  ........

antwoord

Aan het eind van deze les...

Weet je welke reacties kunnen optreden bij koolstofverbindingen:

1. kraken
   
2. additie
3. substitutie
4. condensatiereactie: vorming van een ester
5. hydrolysereactie: ontleding van een ester

Additiereactie

                           C2H4        +       Br2      ->       C2H4Br2

Kenmerken van een additiereactie

• Je start met een onverzadigde koolwaterstof  (C=C)
• Je voegt één van de volgende stoffen toe: 

             Br2,    Cl2,    H2,    HF,    HCl,    HBr,     HI  of    H2O.

• De dubbele binding klapt open en er ontstaat één nieuwe stof
• De reactie verloopt snel

Additie met water

Bij een additiereactie met water splitst het H2O molecuul in een H-atoom en een -OH groep. Het H-atoom komt aan het ene C-atoom en de -OH groep aan het andere C-atoom

Welke stof ontstaat er bij de reactie van propeen met broom (dus Br2)?

1. 1-broompropaan
2. 1,2-dibroompropaan
3. 1,3-dibroompropaan
4. 2,3-dibroompropaan

Teken in je schrift de additie van water aan propeen. Welk(e) stof(fen) ontstaan?

1. propaan-1-ol
2. propaan-2-ol
3. beide
4. geen van beide

Aan het eind van deze les...

Weet je welke reacties kunnen optreden bij koolstofverbindingen:

1. kraken
   
2. additie
3. substitutie
4. condensatiereactie: vorming van een ester
5. hydrolysereactie: ontleding van een ester

Substitutiereactie

     

                                                                              1-broompropaan         waterstofbromide

    

één H-atoom wordt VERVANGEN door één atoom van Br2

--> het andere Br-atoom neemt het H-atoom mee!

Substitutiereactie

Bij een overmaat broom wordt er nog een H-atoom vervangen

                 of   ....   1,1-dibroompropaan

                                 1,3-dibroompropaan

                                         2,2-dibroompropaan        

    

Bij een substitutie reactie worden er atomen in een molecuul ...

1. toegevoegd
2. vervangen
3. verwijderd

De afbeelding hiernaast geeft een ... weer. 

1. additiereactie
2. substitutiereactie

Aan het eind van deze les...

Weet je welke reacties kunnen optreden bij koolstofverbindingen:

1. kraken
   
2. additie
3. substitutie
4. condensatiereactie: vorming van een ester
5. hydrolysereactie: ontleding van een ester

Estervorming = condensatiereactie

ester van ethanol en butaanzuur

karakteristieke groep

alkanol  (-OH)

alkaanzuur  (-COOH)

l

Nog een voorbeeld

Teken op dezelfde manier de vorming van de ester van 

methanol en ethaanzuur in structuurformules. 

Aan het eind van deze les...

Weet je welke reacties kunnen optreden bij koolstofverbindingen:

1. kraken
   
2. additie
3. substitutie
4. condensatiereactie: vorming van een ester
5. hydrolysereactie: ontleding van een ester

de vorming van een ester kan worden omgekeerd

dit noem je hydrolyse (= 'kapot maken met water')

+ H2O

propaan-2-ol

+

butaanzuur

H    OH

Uit welke stoffen is deze ester ontstaan?

.........                    +         ...........

Teken eerst de structuurformules en geef de beginstoffen daarna de juiste naam

+ H2O

Uit welke stoffen is deze ester ontstaan?

uitwerking:

+ H2O

propaan-2-ol

+

butaanzuur

H    OH

Geef de reactievergelijking van de hydrolyse van deze ester in structuurformules

H3.4 - opgave 5b

Laag 1 = ? (=stof die niet met water mengt)
Laag 2 = water

In welke laag bevindt
zich een ester?