Mavo 3 Muziek - overzicht

Mavo 3 - Muziek -
De belangrijkste begrippen

Toonhoogte

Toonhoogte is de ervaren hoogte van een toon (hoe hoog of hoe laat hoor je de toon), en waar staat de noot  op de notenbalk. Je kent het volgende:
het notenschrift, de notennamen, G en F-sleutel, vaste en toevallige voortekens (kruizen en mollen) en het herstellingsteken. (zie theorieboekje)

Toonsoort:

Majeur (vrolijk) en mineur (droevig) 

Ritme - Toonduur

Een ritme kun je klappen. De lengte van een toon (kort/lang, het aantal tellen).
We kennen de volgende notenwaarden (zie theorieboekje):

• hele noot (4 tellen)
• halve noot (2 tellen)
• kwartnoot (1 tel)
• achtste noot (halve tel)
• zestiende noot (kwart tel)
  
  Let op: deze kennen we ook als rusten!
  
  
  

Extra begrippen bij ritme

Afterbeat: accent ligt op de 2e en 4e tel.

\

\

Syncope: accent ligt tussen de tellen. 1 EN 2 EN 3 EN 4 EN

Extra begrippen bij ritme

• Gepuncteerde noot. Noot met punt (de helft van de notenwaarde komt erbij).

• Verbindingsboog: als je twee noten aan elkaar verbindt hoef je de tweede noot niet te spelen spelen.
  

Op de volgende slide vind je ritme-oefeningen. Oefen t/m level 5.

Ritmes oefenen 

Op de volgende slide vind je ritme-oefeningen. Oefen t/m level 5.

Maatsoort

Geeft aan hoeveel tellen er in een maat zitten.
De maatsoort wordt met twee getallen genoteerd aan het begin van ieder muziekstuk. Bijvoorbeeld: 4/4, 3/4 of 6/8.

Een maat soort kan tweedelig of driedelig zijn.

Tweedelig: recht, marcheer-gevoel (2/4 , 4/4 en 6/8)

Driedelig: wieg-gevoel (3/4)
De 6/8 maat is verdeeld in 2x drie achtsten, als dit een snel tempo heeft wordt het dus vaak geteld in tweëen en voelt het tweedelig met twee triolen. 

Luister naar het audio-fragment.
Is het twee- of driedelig?

1. Tweedelig
2. Driedelig

Extra begrippen bij maatsoort

Opmaat
Een onvolledige maat aan het begin van een muziekstuk.
Het lijkt dus alsof er een instrument te vroeg begint met spelen.



Maatwisselingen

Een maatwisseling is het veranderen van de maatsoort gedurende een compositie.

Heeft dit stuk
een opmaat?

1. Ja
2. Nee

Tempo

Je moet de verschillende tempo's kunnen herkennen in muziek:

 langzaam, snel en rustig

In popmuziek gebruiken we daarvoor de begrippen: slow, medium en up-tempo

Tempowijzigingen in klassieke muziek:

• accelerando: versnellen
• ritenuto: vertragen
  

Dynamiek

Dynamiek is de klanksterkte van muziek. Hoe hard of hoe zacht wordt er gespeeld.

We kennen dynamische tekens:

• p – piano (zacht) , f – forte (hard),
• crescendo en decrescendo (geleidelijk aan harder en zachter worden)
  

In popmuziek praten we niet over een decrescendo maar over een fade out als de muziek aan het einde van het nummer steeds zachter wordt en uitsterft.

Muzikale lagen

Lagen waaruit de muziek is opgebouwd. Elke laag heeft een eigen functie in de compositie. 
Je moet de instrumenten in de juiste laag kunnen plaatsen.

Bijvoorbeeld:

• Melodielaag: zang, dwarsfluit, viool, etc.
• Akkoordenlaag: piano, gitaar
• Baslaag: basgitaar, contrabas
• Ritmelaag: drumstel, percussie (guiro, bongo’s, conga’s, etc.)

Instrumentenkennis

Je moet de verschillende instrumenten kunnen benoemen aan de hand van een afbeelding en aan de hand van een geluidsfragment.

Zie aparte instrumentenlijst met afbeeldingen en namen. 

Instrumentenkennis - speeltechnieken

Je kunt op verschillende manieren spelen op je instrument.

Articulatie

De manier waarop je de noten speelt, of articuleert, net als woorden.

• Staccato (kort en puntig, noten worden los van elkaar gespeeld)
  
• Legato (gebonden, de ene noot houdt pas op precies waar de volgende begint)

Instrumentenkennis - extra begrippen

Bij strijkinstrumenten kun je strijken met de strijkstok of:
Pizzicato: plukken aan de snaren. Luister naar het audiofragment voor een voorbeeld.

Om een noot interessanter te maken kun je hem 'versieren',  met een triller:

Bij de triller wissel je snel heen en weer tussen de noot waarboven de triller staat en de noot erboven. Denk aan het trillen van je stem.

Instrumentenkennis: bijzondere instrumenten

De triller hebben we gehoord bij het bijzondere instrument de klavecimbel.

De componist Bach heeft veel geschreven voor dit instrument:

De marimba. Een melodisch slagwerkinstrument.
Verwant aan de xylofoon.

De triller hebben we gehoord bij het bijzondere instrument de klavecimbel.

Luister naar de audio. Dit instrument moet je op gehoor kunnen herkennen.

Samenklank

Het herkennen en benoemen van: eenstemmigheid, tweestemmigheid,

en meerstemmigheid

Akkoorden en akkoordenschema's.

Een akkoord is een drieklank, bestaat dus uit drie tonen (3 stemmen)

C majeur:                           C mineur

5 - G                                      5 - G 

 3 - E                                     3 - E

1 - C                                     1 - C

Homofonie

(Letterlijk: ‘gelijke klanken’). 

Een meerstemmige compositietechniek waarin alle stemmen hetzelfde ritme hebben. De stemmen zingen/spelen ieder hun eigen melodie maar je hoort de woorden/het ritme tegelijkertijd.

Polyfonie

Een meerstemmige compositietechniek waarin de stemmen onafhankelijk van elkaar zijn qua ritme; het ritme is ongelijk. Je hoort de woorden/het ritme door elkaar. 

(Letterlijk: ‘veel klanken’).

Deze video is niet meer beschikbaar

Welke video was dit?

Improviseren en componeren

Improviseren

Het ter plekke verzinnen van een melodie of een ritme.

Componeren/componist

Het schrijven van muziek. 

De componist is de persoon die de muziek voor het orkest heeft geschreven.

Heel veel succes!