FIG Jaar 2 - Les 3.6 - Handicap

• Film
• MBO
• Studiejaar 2

HANDICAPS

& 

ZIEKTES

INTRO

Mensen met een beperking zien zichzelf vrijwel niet als Round character op tv of in de bioscoop. Als je opgroeit met een beperking en je ziet jezelf nergens gerepresenteerd, dan ervaar je dat je afwijkt van de norm. De films en series die wel over een persoon met een beperking gaan, daarin staat de beperking meestal centraal. Als er meer mensen met een handicap zouden spelen in films en series, liefst in een ‘gewone rol’ waarbij de beperking niet centraal staat, dan is dat goed voor de gehandicapten-gemeenschap wereldwijd.

Films en series

Film en series vertellen vaak het verhaal van de zielige, depressieve gehandicapte die door iemand zonder beperking weer zin krijgt in z’n leven. Het houdt het vooroordeel in stand dat mensen met een beperking zielig zijn en dat "een rolstoel nodig hebben" het ergste is wat je kan overkomen. Terwijl in het echte leven mensen met een beperking helemaal niet de hele dag bezig zijn met hun handicap. Ze zijn veel meer dan alleen maar hun beperking. 

Wat ook wel voorkomt is dat de persoon met een beperking afgebeeld wordt als iemand met een superpower, dat hij iets anders enorm goed heeft ontwikkeld en we daardoor diegene als een soort 'held' zien. 

Acteurs

Er wordt wel eens gezegd dat de rol van een personage met een beperking een garantie op een Oscar-nominatie is. Uit het verleden kennen we veel voorbeelden van acteurs zonder beperking, die Oscar-nominaties kregen voor de rol van een persoon met een beperking. Denk bijvoorbeeld aan Dustin Hoffman in Rainman, Daniel Day-Lewis in My Left Foot en Al Pacino in Scent of a Woman. 

Rain Man

Rain Man gaat over Charlie Babbitt (Tom Cruise), een egoïstische yuppie, die ontdekt dat het grootste gedeelte van de erfenis van zijn vader gaat naar Raymond (Dustin Hoffman), zijn autistische broer. Charlie wist niet dat Raymond uberhaupt bestond, gaat naar hem op zoek en neemt hem mee naar Los Angeles. 

Rain Man heeft voor het grote publiek autisme echt op de kaart gezet, ook al is het beeld van autisme wat in de film geschetst wordt niet toepasbaar op iedere persoon met autisme.

Hoe wordt Raymond neergezet als autist?

Als iemand met een bizar goed geheugen en wiskundig inzicht.

Maar....

Het succes van Rain Man maakte niet alleen bioscoopbezoekers bewust van autisme, het leidde ook tot een toename van de financiering voor medisch onderzoek. Ray hielp het publiek een gezicht te geven aan een vage medische term.
Slechts ongeveer een op de tien mensen met autisme heeft savant-achtige vaardigheden zoals Ray, maar het succes van de film betekent dat veel niet-autistische mensen onmiddellijk aannemen dat iedereen die ze ontmoeten die autistisch is, ook een genie moet zijn.

Hoe heeft Dustin Hofmann zich voorbereid op zijn rol als Raymond, een autistische man?
(Zoek op Internet)

Hoffman las boeken over autisme en bestudeerde ook een documentaire over Joseph Sullivan, een autistische wiskundige met een ongelooflijk geheugen, wiens moeder als consultant werkte aan Rain Man. Sullivan ontmoette Hoffman zelfs op de set. Hoffman schatte ook dat 90% van Ray's dialoog en veel van zijn maniertjes afkomstig waren van een autistische man genaamd Peter Guthrie. Peter's broer, Kevin, stuurde Hoffman tapes van hun gesprekken.

My Left Foot 

My Left Foot: The Story of Christy Brown, ook wel bekend als My Left Foot, is een biografische film uit 1989. Het vertelt het verhaal van Christy Brown (Daniel Day-Lewis), een Ier geboren met Cerebrale Parese (ook wel spasticiteit genoemd), die alleen zijn linkervoet kon beheersen. Brown groeide op in een arm arbeidersgezin en werd schrijver en kunstenaar. 

Hoe versterkt dit fragment het idee dat je met een handicap afwijkt en dat anderen je daarom aankijken?

Hoe heeft Daniel Day-Lewis zich voorbereid op zijn rol als Christy Brown? (Zoek op)

Intouchables

Intouchables (2011) is een Franse komedie, gebaseerd op een waargebeurd verhaal, over een rijke verlamde man - Philippe - die Driss, een jongen van de straat, aanneemt om hem te verszorgen. Philippe mag Driss vanaf hun eerste ontmoeting omdat Driss hem niet behandelt alsof hij zielig is. Tegenpolen trekken elkaar aan en ze sluiten een vriendschap waarbij beide karakters veel van elkaar leren. 

Welk vooroordelen hebben beiden hoofdrolspelers over elkaar?

Atypical

Atypical toont het dagelijkse leven van Sam, een tiener met een stoornis in het autismespectrum, en de invloed die het heeft op zijn familie. Hij haalt goeie cijfers, heeft een enorme fascinatie voor Antarctica en pinguïns in het bijzonder, hij neemt alles wat mensen zeggen letterlijk en is zelf uitermate direct - wat uiteraard nogal wat tragikomische situaties oplevert. Soms gaat het mis en raakt hij overprikkeld. Dan sluit hij zich op in zijn favoriete hoodie.

Er kwam gelijk kritiek op de serie Atypical en vooral Sam. Hij is een samenraapsel van alle mogelijke uitingsvormen van autistisch gedrag. De makers namen de kritiek serieus en hebben de volgende seizoenen aanpassingen gemaakt. 

De humor is subtieler en het sociale ongemak wordt nu niet meer zo nadrukkelijk benadrukt. En na kritiek dat Sam gespeeld werd door een acteur die niet op het autismespectrum zit zijn er acht acteurs met autisme gecast die te zien zijn in de therapiegroep.

This Close

This Close is een serie geschreven en geacteerd door de dove Shoshannah Stern en Josh Feldman. Kate en Michael zijn beste vrienden en wonen in Los Angeles. Kate werkt voor een PR-bureau en Michael is bezig om een vervolg op zijn succesvolle stripboek te maken. Kate is verloofd met Danny en Michael’s verloving met Ryan is net uit.

Zoals eerder benoemd, wordt er in series en films vaak gefocust op de handicap van een personage, wat weinig ruimte laat voor uitdieping van het karakter. Deze serie geeft de personages vanaf het begin af aan diepgang en maakt ze herkenbaar: ze hebben relatieproblemen, familieproblemen, sex, liefde, geluk en drama. Wat de serie extra interessant maakt is dat de schrijvers spelen met vooroordelen, de effecten van in- en uitsluiting, kritiek geven op ‘goede bedoelingen’.

Welk(e) vooroorde(e)l(en) worden in deze trailer al getoond?

NEDERLAND

De mate van representatie van mensen met een beperking in de Nederlandse films en series kan je dramatisch noemen. In films en series zie je vrijwel nooit mensen met een beperking. De enige film die in de bioscopen heeft gedraaid was Adios Amigos, waarin drie gehandicapte jongens naar Salou gaan om te feesten. De acteurs zijn geen van allen gehandicapt. 

Adios Amigos

In Adios Amigos (2016) willen drie jonge jongens met een beperking of ziekte net als hun puberende leeftijdsgenoten ook op feestvakantie naar Salou. In deze Nederlandse remake van de Belgische film Hasta La Vista (2011) zien we hoe de drie jongens samen met hun begeleider Lub deze heldhaftige reis ondernemen en onderweg hun maagdelijkheid proberen te verliezen.

Hoe heeft Yannick van der Velde zich voorbereid op zijn rol?

0

Welk beeld van mensen in een rolstoel zet Adios Amigos neer met de rol van Yannick? Klopt dit met de werkelijkheid?

Roadmovie

Adios Amigos is een road movie. Er zijn best veel road movies gemaakt met personages met een beperkingen in de hoofdrol, zoals Aaltra, The Road Within,The fundamentals of caring en The Peanut Butter Falcon. 

De hoofdpersonen leven meestal in een soort gevangenis, een (psychiatrische) instelling of een door hun familie (zoals in Adios Amigos) opgelegde kooi. Door te gaan reizen breken ze hieruit. Tijdens de reis worden ze geconfronteerd met (sociale) grenzen en in de meeste gevallen zijn ze bij het einde zelfstandiger en gelukkiger dan ervoor. 

The Peanut Butter Falcon

De 22-jarige Zak, met het syndroom van Down, ontvlucht zijn verzorgingstehuis. Hij wil zijn droom, een professionele worstelaar worden, waarmaken en hiervoor les volgen. Hij ontmoet Tyler, een misdadiger op de vlucht die zijn bondgenoot en coach zal worden. Ze ondernemen samen een reis en kunnen de verzorgster Eleanor ervan overtuigen hen te vergezellen.

Breaking Bad

In de hitserie Breaking Bad werd de rol van zoon Flynn vertolkt door RJ Mitte. Mitte heeft cerebrale parese (een aandoening van de hersenen die spasticiteit veroorzaakt) en zijn personage Flynn ook. Bijzonder in Breaking Bad was dat de handicap van Flynn geen nadrukkelijke rol speelde in de serie. Het was een gegeven en dat was het. Mitte heeft het wel iets aangedikt, zo gebruikt hij in het echte leven geen krukken maar zijn rol Flynn wel.

Dit was een van de weinige fragmenten waarop er toch nadruk ligt op de handicap van Flynn.
Wat is de functie van deze scène (en zit deze dus toch in de serie)?

Meld je je nog even bij mij af...?