In deze les zitten 35 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 3 videos.
Lesduur is: 45 min
Onderdelen in deze les
H7 Materie
H7.4 Atomen als bouwstenen
Slide 1 - Tekstslide
Lesprogramma
Welkom
Herhaling lesstof 7.3
thuisopdracht
Uitleg 7.4
Afsluiting
Slide 2 - Tekstslide
Even terug kijken 7.3
Een stof kan mengsel van stoffen zijn of een zuivere stof.
Een mengsel kan je door middel van scheidingstechnieken gaan scheiden / sorteren / ordenen.
Indampen -> opgeloste stof scheiden van een oplosmiddel
Filtreren -> vaste stof scheiden van vloeistof
Extraheren -> oplosbare stof scheiden van nietoplosbare stof
Vaak worden technieken na elkaar gebruikt.
Slide 3 - Tekstslide
Wat is een mengsel?
Veel stoffen die wij nodig hebben, komen uit de natuur.
Die stoffen vind je meestal niet in zuivere vorm, maar in een mengsel.
Een mengsel bestaat uit verschillende soorten moleculen.
Lucht is een mengsel van meerdere gassen
Beton is een mengsel van water, cement en zand
Extra
Net zoals bij een fase overgang, veranderen de moleculen van een stof niet. Dus de verschillende stoffen in een mengsel behouden dezelfde moleculen.
Om die verschillende soorten moleculen van elkaar te scheiden gebruik je een scheidingsmethode
Slide 4 - Tekstslide
Zuivere stoffen
Zuivere stoffen bestaan uit alleen moleculen van die stof.
Bijvoorbeeld: een schepje suiker bevat alleen suikermoleculen.
Slide 5 - Tekstslide
Stoffen scheiden
Slide 6 - Tekstslide
Stoffen scheiden
Om stoffen van elkaar te scheiden, gebruik je een scheidingsmethode.
Welke je gebruikt hangt af van de stoffen die in het mengsel aanwezig zijn.
Extra
De scheidingsmethodes die wij in deze paragraaf gaan behandelen, zijn indampen, filtreren en extraheren.
Indampen
Filtreren
Extraheren
Slide 7 - Tekstslide
Zuiveren
Als je een stof gaat zuiveren, ben je eigenlijk de moleculen aan het sorteren. Je zorgt ervoor dat de moleculen van dezelfde soort bij elkaar terechtkomen. Dat sorteren en zuiveren doe je door scheidingsmethodes te gebruiken.
Voorbeeld
Het zuiveren van suiker. Suikerbieten die in de fabriek worden verwerkt, bestaan voor ongeveer 20% uit suiker. Stap voor stap wordt de suiker gescheiden van de andere stoffen. Uiteindelijk blijven er dan witte kristallen over die voor meer dan 99% uit suiker bestaan.
Afbeelding 12
Een mengsel van 3 stoffen
Afbeelding 13
3 zuivere stoffen
Slide 8 - Tekstslide
7.4 deel 1
Atomen als bouwstenen
atomen
ontleden
element
Slide 9 - Tekstslide
Lesdoelen
Aan het einde van deze les kun je...
Uitleggen wat atomen zijn.
Uitleggen wat het verschil is tussen scheiden en ontleden.
Uitleggen wat een element is.
Uitleg
Aan het einde van deze les controleer je of je deze doelen behaald hebt.
Slide 10 - Tekstslide
Moleculen
Slide 11 - Woordweb
Atomen: De bouwstenen van moleculen
Er bestaan heel veel zuivere stoffen. Er bestaan dus ook heel veel verschillende moleculen.
Al die moleculen zijn opbouwd uit verschillende bouwstenen, ook wel atomen genoemd.
Watermolecuul (H2O)
Ammoniak (NH3)
- wordt gebruikt om mee schoon te maken
Ethanol (C2H6O)
- scheikundige naam voor de alcohol in bier en wijn
Extra
Je kan de moleculen ook zien als legohuisjes. Om die legohuisjes te maken heb je bouwstenen nodig, de atomen. Elke kleur van een legoblokje is een atoom.
Zo zijn er in de voorbeelden ook verschillende kleuren gebruikt.
Wit = waterstof atoom
Rood = zuurstof atoom
Blauw = stikstof atoom
Zwart = koolstof atoom
Slide 12 - Tekstslide
Slide 13 - Video
Wat is een atoom?
A
Een molecuul
B
Een bouwsteen van een molecuul
C
Onderdeel van een ion
D
Een stof
Slide 14 - Quizvraag
Vul het goede woord in, dat op de lege plaats hoort: Stoffen bestaan uit...............
Slide 15 - Open vraag
Vul het goede woord in, dat op de lege plaats hoort: Moleculen bestaan uit...............
Slide 16 - Open vraag
Stoffen ontleden
Je gaat zo een filmpje zien over het ontleden van suiker
Na het filmpje moet je de volgende vraag beantwoorden:
- Wat zie je gebeuren? Noem daarbij minimaal 3 waarnemingen.
Slide 17 - Tekstslide
Slide 18 - Video
Wat zag je gebeuren? Noem minimaal 3 waarnemingen
Slide 19 - Open vraag
Stoffen ontleden
Een molecuul kun je kapot maken. Bij het ontleden van water, worden watermoleculen kapot gemaakt.
Het ontleden van een stof is een chemische reactie (zie paragraaf 1).
Afbeelding 16 (zie boek voor scherpere foto)
Als je water ontleedt, krijg je waterstof en zuurstof
Extra
Bij het ontleden van een stof ontstaan er nieuw stoffen. De losse bouwstenen vormen nieuwe combinaties. Voor de pijl heb je namelijk 6 watermoleculen en na de pijl heb je 3 zuurstofmoleculen en 6 waterstofmoleculen.
Slide 20 - Tekstslide
Zelf aan de slag !
Wat: - Lees je boek paragraaf 7.2 blz. 139 t/m 143, Schrijf de betekenis van de blauw worden in je schrift
Maak opdracht 38 t/m 42. op blz.87.
Hoe: zelfstandig werken.
Hulp: Nova boek
Tijd: 10 min
Klaar: verder met opgaven 43 t/m 47 op blz. 88.
timer
10:00
Slide 21 - Tekstslide
Ontleden
Moleculen "kapotmaken" zodat er nieuwe moleculen ontstaan
Je start met 1 soort moleculen vóór de pijl!
Slide 22 - Tekstslide
Slide 23 - Video
Wat is ontleden?
A
Kapot maken van atomen
B
Scheiden van moleculen
C
Opsplitsen van moleculen
D
Verbranden van atomen
Slide 24 - Quizvraag
Een element
Waterstof en zuurstof worden elementen genoemd. Een element is een stof die niet verder kan worden ontleed door een chemische reactie.
Een element bestaat helemaal uit 1 soort atomen.
Aluminium folie
Extra
Er zijn iets meer dan 100 verschillende atomen, dus ook iets meer dan 100 elementen.
Houtskool
Bestaat ui 1 soort atomen: aluminiumatomen
Bestaat uit 1 soort atomen:
koolstofatomen
Slide 25 - Tekstslide
Hoeveel elementen heeft het water (H20) molecuul?
A
1
B
2
C
3
D
4
Slide 26 - Quizvraag
Hoeveel elementen heeft een amoniak molecuul?
A
1
B
2
C
3
D
4
Slide 27 - Quizvraag
Hoeveel elementen heeft een ethanol (alcohol) molecuul?
A
1
B
2
C
3
D
4
Slide 28 - Quizvraag
Plus: Het periodiek systeem
Uitleg
Het periodiek systeem is een schema met rijen (perioden) en kolommen (groepen). Alle elementen staan hierin overzichtelijk geordend.
De elemten staan in de rijen op volgorde van atoomnummer (aantal protonen in de kern, komt in deel 2 aan bod).
Elementen met dezelfde eigenschappen staan onder elkaar.
Extra
Het periodiek systeem kan je in je BiNaS vinden. In elk vakje staat een element met zijn eigenschappen. Zo staat in de afbeeldingen hierboven het atoomgetal rechts bovenaan en het massagetal links bovenaan. Verder worden de elementen aangegeven met hun symbool/afkorting.
Slide 29 - Tekstslide
Leg uit wat het verschil is tussen scheiden en ontleden. Gebruik daarbij de woorden: 'sorteren' en 'kapot maken'
Slide 30 - Open vraag
Leg uit wat een atoom is.
Slide 31 - Open vraag
Leg uit wat een element is.
Slide 32 - Open vraag
Lesdoelen
Controleer voor jezelf of je deze doelen behaald hebt:
Aan het einde van deze les kan ik...
Uitleggen wat atomen zijn.
Uitleggen wat het verschil is tussen scheiden en ontleden.
Uitleggen wat een element is.
Slide 33 - Tekstslide
Wat vond je goed aan deze les? Geef minimaal 1 top.
Slide 34 - Open vraag
Wat vond je niet zo goed aan deze les? Geef minimaal 1 tip.