Stasiland: Linoleumpalast

• Duits
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

5H

Kapitel:

Der Linoleumpalast

Einführung

Je gaat vandaag het eerste uittreksel uit het boek Stasiland lezen. Het Kapitel ‘Der Linoleumpalast’ geeft vertelt over machtige mannen in de DDR, hoe doordacht het systeem was en de laatste dagen van de DDR.

Deze LessonUp les heeft het doel je te helpen het hoofdstuk beter te begrijpen en te kunnen plaatsen.

Lees nu eerst drie korte beschrijvingen van 3 belangrijke personen in de geschiedenis van de DRR in het Nederlands en doorloop dan alle stappen van deze les. Uiteindelijk lees je in de reader het Kapitel (vanaf blz. 23).

Michail Gorbatsjov

Michail Gorbatsjov  (1931 –2022) was van 1985 tot 1991 secretaris-generaal van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie (CPSU) en van 1990 tot 1991 president van de Sovjet-Unie (USSR). Zijn poging om de communistische partij te hervormen leidde uiteindelijk niet alleen tot het einde van de Koude Oorlog (waarvoor hij  1990 de Nobelprijs voor de Vrede ontving), maar onbedoeld ook tot het einde van de politieke almacht van de partij en daarmee tot het uiteenvallen van de Sovjet-Unie.

Erich Mielke

(Berlijn, 28 december 1907 –  21 mei 2000) was een DDR-politicus en vooral bekend als minister van de Stasi.

Als minister van Staatssicherheit (Stasi) en Stasigeneraal was hij medeverantwoordelijk voor de repressie in de DDR, alsmede voor het repressieve klimaat. Nadat hij lid werd van de Nationale Verdedigingsraad (1960) en het politbureau (1976), nam zijn invloed op het beleid verder toe. Mielke stond bekend als een keiharde communist.

Erich Honecker

Erich Ernst Paul Honecker  Staatsraadvoorzitter van de Duitse Democratische Republiek (DDR).  Hij was de organisator van de bouw van de Berlijnse Muur. Hij was verantwoordelijk voor het Schießbefehl aan de grenzen van de DDR, tot dit in april 1989 door hemzelf werd opgeheven.   

Erich Honecker

In de jaren twintig werd hij lid van de communistische jeugdbeweging en in 1930 van de Kommunistische Partei Deutschlands (KPD). Vanaf 1933 kon de KPD in Duitsland alleen nog ondergronds werken. 1935 vluchtte Honecker naar Frankrijk. Later dat jaar reisde hij onder een valse naam naar Berlijn, met een drukpers in zijn bagage. In de illegaliteit werkte hij nauw samen met de KPD.  In december 1935 werd hij aangehouden. In 1937 werd hij veroordeeld tot 10 jaar tuchthuis en werd opgesloten in het Zuchthaus (tuchthuis). 

Over zijn verblijf aan het eind van de oorlog zijn meerdere versies in omloop. Honecker beweert dat hij tot eind april 1945 in het tuchthuis vast zat en door Sovjettroepen is bevrijd. Andere bronnen melden dat Honecker begin maart 1945 vluchtte en tot het eind van de oorlog ondergedoken bleef.

Wat vond Honecker van de Nazis?

1. Hij heeft al van jongs af aan als communist tegen de Nazis 'gevochten'
2. Hij was eerst tegen de Nazis en later heeft hij toch vóór de Nazis gewerkt.
3. Hij was kritisch, maar heeft niets tegen de Nazis ondernomen.
4. Hij was zo tegen de Nazis dat hij al in de jaren 30 van de vorige eeuw door de Nazis gevangen werd gezet.

Instructie

Lees nu eerst de linker kolom van het uittreksel op blz 23.

Nog een korte uitleg:

Een satellietstaat (regel 6) is een land dat formeel onafhankelijk is, maar in feite gedomineerd wordt door een ander land.

De uitdrukking wordt het meest gebruikt om het vroegere Oostblok te omschrijven, de landen van het Warschaupact die van 1945 tot 1989 binnen de invloedssfeer van de Sovjet-Unie lagen.

Nu volgen een paar vragen over tekst (linke kolom)

Hoe keken Honecker en Mielke tegen het West- Deutschland aan?

1. Heel neutraal, ze konden daar hun geld verdienen.
2. Ze waren van mening dat West- Deutschland en opvolger was van Nazi - Deutschland.
3. Ze waren enthousiaste Communisten en zagen niet in de levensstijl van he t kapitalistische Duitsland.
4. Eigenlijk waren ze stiekem jaloers op West-Duitsland omdat de mensen het daar beter hadden.

Nu volgen een paar vragen over tekst (linke kolom)

Hoezo was de politiek van Michail Gorbatschow zo belangrijk voor die Wende in de DDR?

1. De Sovjetunie had andere zorgen en had geen tijd om het regime in de DDR overeind te houden.
2. Gorbatschow introduceerde vrije verkiezingen in alle socialistische landen.
3. Zonder de harde socialistische koers van Gorbatschow was het regime op zichzelf niet in staat om overeind te blijven.
4. De Sovjetunie had geen geld meer om de DDR financieel te ondersteunen en daarom lieten ze het gewoon gebeuren.

Nu volgen een paar vragen over tekst (linke kolom)

Wat gebeurde met de oppositie in de DDR?

1. De Stasi liet een klein beetje oppositie toe omdat ze die mensen dan voor veel geld aan West- Duitsland konden verkopen.
2. Belangrijke mensen van de oppositie met invloed werden de DDR 'gewoon' uitgezet.
3. In verhouding met andere socialistische landen hadden de mensen het in de DDR goed, ze zagen geen noodzaal om tegen de oppositie te zijn.
4. De Stasi was erg grondig en kon alles en iedereen in de gaten houden zodat niemand durfde om in opstand te komen.

Was weißt du über die Stasi?

00:00

Wat is het doel van de nieuwe Stasi-archiefwet?

1. Het verleden verbergen
2. Daders in staat stellen om te bekennen en slachtoffers om te vergeven
3. Daders in staat stellen om te bekennen en slachtoffers om te vergeven
4. Zorgen dat alle documenten worden vernietigd

00:22

Welke soorten items werden gevonden in de kegelbaan?

1. Wapens en munitie
2. Stapels documenten en verschillende identificatiepapieren
3. Persoonlijke bezittingen van Stasi-medewerkers
4. Computers en technologie

00:50

Hoe werkte de politie samen met de Stasi volgens de video?

1. Ze scheidden hun operaties volledig
2. Ze werkten samen om controle te behouden
3. Ze waren zich niet bewust van Stasi-activiteiten
4. Ze stonden de Stasi actief tegen

01:42

Hoeveel brieven werden er naar schatting elk jaar in Leipzig onderschept?

1. 18.000
2. 180.000
3. 1.800
4. 18

02:25

Wat werd zes meter onder de grond ontdekt bij het Stasi-hoofdkwartier in Leipzig?

1. Een geheime bibliotheek
2. Een bunker voor hoge functionarissen
3. Een opslagplaats voor wapens
4. Een museum

Was hast du über die "Runde Ecke' gelernt?

Instructie

Op de volgende dia lees je een samenvatting in eenvoudig Duits van het uittreksel. Lees deze samenvatting voordat je aan het echte uittreksel begint. In het echte uittreksel staan meer details die voor het betere begrip  van belang zijn.

Op de dia na de samenvatting volgt een oefening voor belangrijke woordenschat en nog een kort filmfragment.

Berlin, Winter 1996

Ich fahre mit der S-Bahn nach Leipzig. Der Bahnhof Alexanderplatz ist laut und chaotisch. Viele Menschen laufen durcheinander. Ich sehe einen Mann in einem kaputten Overall. Er putzt den Boden. Ein anderer Mann hat keine Schuhe und keine Zähne. Ein Betrunkener läuft unsicher. Die Stadt ist schmutzig. Es riecht nach Müll und Zigaretten.

Ich steige in die S-Bahn. Die Luft in der Bahn ist schlecht, aber draußen ist es kalt. Auf der Fahrt denke ich an die Berliner Mauer. Die Mauer war eine Grenze zwischen Ost und West. Sie hat viele Menschen getrennt. Jetzt ist die Mauer weg, aber es gibt immer noch Unterschiede zwischen Ost und West.

In Leipzig gehe ich in ein Museum. Es heißt "Runde Ecke". Früher war hier das Ministerium für Staatssicherheit (Stasi). Die Stasi hat alles über die Menschen gewusst. Sie hat Leute ausspioniert. Im Museum sehe ich seltsame Dinge: Briefe, Fotos und sogar Gläser mit Gerüchen. Die Stasi hat diese Gerüche gesammelt, um Menschen zu erkennen. Das finde ich schockierend.

Die Stasi hat viele Leben kontrolliert. Heute ist die DDR Vergangenheit. Aber die Geschichten der Menschen bleiben. Ich will mehr über diese Zeit lernen. Es ist eine schwere, aber auch interessante Geschichte.

Bahnhof Alexanderplatz

Die Wende

Die Runde Ecke

Desinfektionsgranulat

Vergangenheitsbewältigung

Geruchsproben

desinfectiekorrels

belangrijke locatie in Berlijn

Stasi- museum in Leipzig

de poltiieke omwenteling in 1989

geurmonsters

het verwerken van het verleden/ omgaan met het verleden

Wer ist Frau Hollitzer? Was tut sie da?
Antworte auf deutsch.

selbst lesen

Lees nu het uittreksel in het boek. Maak de opdrachten op LessonUp en in de reader tijdens of na het lezen.

Gebruik het woordenboek en schrijf de vertaalde woorden in de kantlijn.

We zullen het uittreksel samen in de les nabespreken.

Wer ist Frau Hollitzer? Was tut sie da?
Antworte auf deutsch.

Hoe goed werden de mensen in de DDR 'überwacht'?

1. Één Stasi- officier op 2000 burgers.
2. Één Stasi- officier op 63 burgers.
3. Één Stasi- officier op 5830 burgers.

Wer ist Miriam? Was ist ihre Geschichte?
Beantwoord de vraag in het Nerderlands.

Wat heb je van deze les onthouden?