Par. 8.4: De emancipatiebewegingen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

8.4: De emancipatiebewegingen

De opkomst van emancipatiebewegingen: feminisme en confessionalisme

Leervragen: 

1. Hoe kwam het feminisme op?
   
2. Hoe kwam het confessionalisme op in Duitsland?
   
3. Hoe kwam het confessionalisme op in Nederland?
   

De opkomst van het feminisme 

• 1867: voorstel vrouwen kiesrecht geven. Kansloos, máár: beweging voor vrouwenkiesrecht geboren (suffragettes o.l.v. Emmeline Pankhurst over tot radicale acties).
• Feminisme, socialisme & confessionalisme = emancipatiebewegingen.
• Feminisme: gelijkberechtiging vrouwen
• Socialisme: betere positie arbeiders
• Confessionalisme: volwaardige positie samenleving voor streng gelovige christenen

De opkomst van het feminisme

• Feminisme = politieke stroming die opkomt voor gelijke rechten voor man en vrouw.
  
•  vrouwenkiesrecht belangrijk doel. 
• Al tijdens verlichting ontstond emancipatie van vrouwen, máár pas vanaf 1870 politiek-maatschappelijke stroming. 
• Meestal vrouwen uit hogere burgerij.
• Onder invloed v/h feminisme werd positie van vrouwen verbeterd. 

Twee vragen:
1. In je boek staat in de eerste alinea 'Toen in 1914 WOI uitbrak, was het vrouwenkiesrecht geen stap dichterbij gekomen'. Zoek op internet op waarom deze bewering niet helemaal juist is (tip: zoek op wikipedia: Emmeline Pankhurst)
2. Waarom waren feministen vooral vrouwen uit de hogere burgerij?
Klaar? Bekijk het filmpje 'Feminisme' en beantwoord de bijbehorende vragen (zie Classroom)

Filmvragen:

1 Dolle Mina is vernoemd naar één van de eerste feministen. Wie is zij?

2 Wat zijn de strijdpunten van de Eerste feministische golf?

3 Rond welk jaar (in de twintigste eeuw) is de tweede feministische golf ongeveer begonnen?

4 Leg in eigen woorden uit wat wordt bedoeld met deze tekst van een
‘Dolle mina’- demonstrante.

5 Omschrijf de verschillen en overeenkomsten tussen de eerste en de tweede feministische golf.

Confessionelen in Duitsland

• Confessionalisme = politieke stroming die een basis heeft in de christelijke religies en een samenleving wil waarin de werkgever en werknemer in harmonie samenwerken.
• Onderdrukking katholieken (werden niet voor vol aangezien).
• 1871: Otto von Bismarck (protestant) antikatholieke maatregelen: Katholieke geestelijken mogen niet over politiek preken - Katholieke onderwijzers ontslagen - Duizenden geestelijken verbannen / gevangengezet.
• Centrumpartij opgericht om rechten te verdedigen: vanaf dan politiek-maatschappelijke stroming.
• Zin gehad, want: zo veel kiezers dat Bismarck zijn strijd moest stoppen.

Confessionelen in Nederland

• Katholieken niet vervolgd, maar wel achtergesteld.
• Deze ‘kleine luyden’ voelden zich niet meer thuis in de grote protestantse hervormde kerk (met veel verlichte dominees).
• O.l.v. Abraham Kuyper kwamen strenggelovigen in verzet: stichtten gereformeerde kerk.
• Schoolstrijd: alleen openbaar onderwijs werd betaald door de overheid, bijzondere scholen niet.
• Kuyper organiseert handtekeningenactie, maar verliest: schoolwet wordt aangenomen.
• Richt vervolgens in 1879 de 1e landelijke politieke partij van NL op: de ARP
  (Anti-Revolutionaire Partij).

Confessionelen in Nederland

• Antithese: de leer van Abraham Kuyper: gaat ervan uit dat er een politieke scheiding bestaat tussen gelovigen en niet-gelovigen (of: verlichting). De protestanten & katholieken samen tegen de liberalen. (Later te zien in de ‘verzuiling!).
• Gevolg samenwerking met katholieken: confessionelen behalen een meerderheid in de Tweede Kamer: 1901: Kuyper premier.
• 1917: confessionelen winnen de schoolstrijd: openbaar & bijzonder onderwijs gelijkgesteld.

Herhaling lesstof 8.4:

1. Leg uit waarom confessionalisme, socialisme en feminisme emancipatiebewegingen worden genoemd.
2. Leg uit waardoor het feminisme aanvankelijk vooral een beweging was van vrouwen uit de hogere burgerij.
3. Waar streden de feministen tijdens de Eerste Feministische Golf voor?
4. En tijdens de Tweede?
5. Wat was het verschil tussen de confessionelen in Duitsland en de confessionelen in Nederland?
6. Noem twee ontwikkelingen waartegen de protestantse confessionelen samen met de katholieke streden.
7. Toon aan dat hun politieke beweging succesvol was in Nederland.

https: